UAV τύπου Sperwer

Στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι το ενδιαφέρον για τα ΜΕΑ (Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη) "χάνεται" στο 1980 και στην Ομάδα των αξιωματικών του ΚΕΤΑ που "ονειρεύτηκε" την ανάπτυξη του πρώτου Ελληνικού PRV, λίγα πράγματα έγιναν. Παρά τις δεσμεύσεις της ΠΑ προς το ΝΑΤΟ για την απόκτηση συστημάτων κατηγορίας MALE και UAV τακτικής αναγνώρισης, επιτήρησης και στοχοποίησης έως το 2006, σήμερα η ΠΑ και ο ΕΣ περιορίζονται σε τακτικά συστήματα, όπως το εγχώριας σχεδίασης και παραγωγής ΠΗΓΑΣΟΣ Ι και ΙΙ, την απόκτηση του Sperwer, αλλά και την συμμετοχή στο πρόγραμμα Neuron.

Το Sperwer είναι ένα UAV βάρους 250 κιλών με ωφέλιμο φορτίο 50 κιλών και παρέχει την δυνατότητα περιπολίας σε ύψος 17.000 ποδών, με εμβέλεια μεγαλύτερη των 200 χλμ. Η αυτονομία του ανέρχεται σε έξι περίπου ώρες και, σύμφωνα με τον κατασκευαστή (SAGEM), μπορεί να μεταδώσει εικόνα βίντεο σε μέγιστη απόσταση 30 χιλιομέτρων και στοιχεία στοχοποίησης σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων. Το σύστημα "βαπτίστηκε" από τους Ολλανδούς που υπήρξαν και οι πρώτοι αγοραστές του, καθώς η λέξη "sperwer" είναι ολλανδική και προσδιορίζει συγκεκριμένο τύπο γερακιού που τρέφεται κυρίως με σπουργίτια (sparrow hawk).

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Μήκος	3 μέτρα
Εκπέτασμα πτερύγων	4,2 μέτρα
Ωφέλιμο φορτίο	50 κιλά
Καθαρό βάρος	250 κιλά
Μέγιστη ταχύτητα	175 χαω
Επιχειρησιακό ύψος	3.500 χλμ (17.000 πόδια)
Εμβέλεια	200 χλμ
Αυτονομία	6+ ωρών

Τα Sperwer Mk.II υπηρετούν στο Δ' Σώμα Στρατού και την ΑΣΔΕΝ και συγκεκριμένα στον Λόχο Μη - Επανδρωμένων Αεροχημάτων του 472 Τάγματος Επιτήρησης-Πληροφορικής (472 ΤΕΠΠ), καθώς στο 1ο Συγκρότημα Επικοινωνιών Ηλεκτρονικού Πολέμου Πληροφορικής και Επιτήρησης (1ο ΣΕΗΠΠΕΠ/Δ' ΣΣ). Οι αποστολές που αναλαμβάνουν είναι:

• Επιτήρηση του πεδίου της μάχης
• Συλλογή πληροφοριών και μετάδοσή τους σε πραγματικό χρόνο
• Διεξαγωγή Η/Π
• Τακτική και ηλεκτρονική αναγνώριση
• Εντοπισμό στόχων
• Αύξηση της αποτελεσματικότητας των βολών του ΠΒ

Προγράμματα προμήθειας

Η πρώτη κύρια σύμβαση προμήθειας υπογράφηκε στις 26 Ιουλίου 2002 και ήταν ύψους 35.700.000 ευρώ (περιλαμβάνοντας ελληνική προστιθέμενη αξία άνω του 20%) για 2 πλήρη συστήματα UAV Sperwer της γαλλικής SAGEM, που περιλάμβαναν:

• 8 μη επανδρωμένα αεροσκάφη (ανά 4 για κάθε σύστημα)
• 2 οχήματα-πλατφόρμες εκτόξευσης των UAVs (ανά 1 για κάθε σύστημα)
• 3 κλωβοί επί οχημάτων που περιέχουν σταθμούς ελέγχου των UAVs από το έδαφος, GCS (Ground Control Stations) (ανά 1 για κάθε σύστημα και 1 εφεδρικός)
• 3 κλωβοί επικοινωνιών επί οχημάτων GDT (Ground Data Terminals) (ανά 1 για κάθε σύστημα και 1 εφεδρικός)
• 2 οχήματα μεταφοράς και περισυλλογής (ανά 1 για κάθε σύστημα)
• 2 κλωβοί υποστήριξης PMF (Platoon Maintenance Facility: Διμοιρία Τεχνικής Υποστήριξης) επί οχημάτων (ανά 1 για κάθε σύστημα)
• 1 εξομοιωτής πτήσεων

Το πλήρες σύστημα είναι αερομεταφερόμενο από δύο μεταφορικά αεροσκάφη C-130 Hercules ή C-160 Transall. Στο πλαίσιο επίτευξης της ΕΠΑ, τη διετία 2003-2044 η ελληνική εταιρεία ΝΙΚ. ΚΙΟΛΕΪΔΗΣ ΑΕΒΕ κατασκεύασε 15 ειδικές πλατφόρμες επί οχημάτων STEYR, πέντε ειδικούς κλωβούς GCS, εννέα ρυμουλκούμενα μεταφοράς ηλεκτροπαραγωγών ζευγών και 28 ειδικά containers μεταφοράς μερών ΜΕΑ.

Τον Απρίλιο του 2005, ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης (option) της κυρίας σύμβασης, ύψους 29.300.000 ευρώ για την προμήθεια 2 επιπλέον συστημάτων, που περιλάμβαναν:

• 8 μη επανδρωμένα αεροσκάφη
• 2 οχήματα πλατφόρμες-εκτόξευσης
• 2 κλωβοί σταθμών ελέγχου επί οχημάτων
• 2 κλωβοί σταθμών επικοινωνιών επί οχημάτων
• 2 οχήματα περισυλλογής
• 2 κλωβοί τεχνικής υποστήριξης PMF επί οχημάτων

Πιθανό πρόγραμμα αναβάθμισης

Ο ελληνικός στρατός εξέτασε πρόγραμμα αναβάθμισης των 16 UAV Sperwer που διαθέτει και διατηρεί σε υπηρεσία. Το συνολικό κόστος τοποθετήθηκε στα 55.000.000 ευρώ και θα πραγματοποιούνταν μέσω της Νατοϊκής υπηρεσίας NSPA (NATO Support and Procurement Agency). Αντί αυτού, στις 19 Ιουνίου 2023 ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά η προμήθεια 2 πλήρων συστημάτων Patroller της ίδιας εταιρείας SAGEM, ένα πρόγραμμα που τιτλοφορήθηκε ως αναβάθμιση παρόλο που περιλανμβάνει ένα εντελώς διαφορετικό προϊόν!

Το πακέτο αναβάθμισης που είχε παρουσιάσει η SAGEM το 2004 αναφέρεται ως Sperwer-B και έχει εμβέλεια 200 χλμ, ενώ το ωφέλιμο φορτίο αυξήθηκε από 50 κιλά στα 100 κιλά. Οι βελτιώσεις αυτές επιτρέπουν στο αερόχημα να μεταφέρει πολεμικό φορτίο σε δύο σημεία ανάρτησης, όπως τον ισραηλινό πύραυλο Spike-LR και τον αντιαρματικό σύστημα των 155 χιλιοστών BONUS της εταιρείας Nexter συνολικού βάρους 60 κιλών. Θα μπορεί επίσης να στέλνει δεδομένα πίσω στο σταθμό ελέγχου από αποστάσεις άνω των 150 χιλιομέτρων. Πιο συγκεκριμένα, τα Sperwer B θα μπορούν να αξιοποιηθούν ως:

• Ραντάρ συνθετικού διαφράγματος(SAR – Synthetic Aperture Radar) για τη φωτογραφική απεικόνιση στόχων στο έδαφος και στην επιφάνεια της θάλασσας κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες
• Παρεμβολέας επικοινωνιών
• Παρεμβολέας ραδιοεντοπιστών
• Συστήματα εντοπισμού και παρακολούθησης επικοινωνιών (COMINT)
• Καταδείκτης στόχου με δέσμη laser (laser designator)
• Συστήματα ESM/ELINT

Σημαντικό πλεονέκτημα των Sperwer είναι ότι το αερόχημα δεν απαιτεί διάδρομο απο/προσγείωσης για την αξιοποίησή του. Εκτοξεύεται από εποχούμενο καταπέλτη και περισυλλέγεται με τη χρήση αλεξιπτώτου. Από την άλλη πλευρά, η ανάκτηση του Sperwer εγκυμονεί πάντα κινδύνους πρόκλησης ζημιών στον εξοπλισμό αποστολής του, ενώ οι μονάδες του ΕΣ θα πρέπει να εξοπλιστούν συνδυαστικά και με πιο ευέλικτα και απόλυτα φορητά συστήματα.

4 Μαίου 2012