UAV τύπου Patroller

Ο Ελληνικός Στρατός ενισχύεται με τέσσερα μη επανδρωμένα αεροχήματα Patroller της Safran και τρεις επίγειους σταθμούς ελέγχου, όπως προέκυψε από την ανακοίνωση της Υπηρεσία Υποστηρίξεως και Προμηθειών ΝΑΤΟ (NSPA) στις 19 Ιουνίου 2023. Τα νέα συστήματα αναμένεται να παραδοθούν στον ελληνικό στρατό τον Ιανουάριο του 2025 και θα προστεθούν στα υφιστάμενα Sperwer.

Το ελληνικό ενδιαφέρον αφορά στην αγορά συνολικά 2 πλήρων συστημάτων Patroller (με προαίρεση για ακόμη 2), τα οποία πέρα από αποστολές αναγνώρισης, επιτήρησης και μεταφοράς της επιχειρησιακής εικόνας από τα πεδία ενδιαφέροντος θα μπορούν να φέρουν οπλισμό. Το κόστος της αρχικής συμφωνίας ανέρχεται σε 56.000.000 ευρώ και αφορά στην προμήθεια δύο συστημάτων Patroller με δύο αεροχήματα έκαστο, ενώ η περίοδος υλοποίησης ορίζεται σε 3 έτη.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Μήκος	8,52 μέτρα
Εκπέτασμα τπερύγων	18 μέτρα
Επιχειρησιακή / Μέγιστη ταχύτητα	92 / 314 χαω
Επιχειρησιακό ύψος	3.500 χλμ (17.000 πόδια)
Φορτίο	210 κιλά
Εμβέλεια	200 χλμ
Αυτονομία	30 ωρών
Κινητήρας	BRP-Rotax 914F ισχύος 115 ίππων

Το Patroller προέρχεται σχεδιαστικά από το μοτο-ανεμόπτερο Stemme ASP S15 και ανήκει στην κατηγορία MALE (Medium Altitude Long Endurance). Χρησιμοποιεί τον ίδιο σταθμό ελέγχου στο έδαφος με το παλαιότερο Sperwer (Ku band), αλλά μπορεί να αξιοποιηθεί σε αποστάσεις μέχρι 200 χιλιομέτρων σε απευθείας σύνδεση (Line of Sight), και 1000 χλμ με δορυφορική επικοινωνία. Ο γαλλικός Στρατός έχει προμηθευτεί μέχρι στιγμής 14 τέτοια συστήματα.

Σε σχέση με το Sperwer, που εκτοξευόταν από διάταξη καταπέλτη επί φορτηγού οχήματος, το Patroller απαιτεί διάδρομο αποπροσγειώσεως τουλάχιστον 250 μέτρων. Αν και η απαίτηση διαδρόμου μπορεί να φαίνεται επιχειρησιακό μειονέκτημα, λόγω της αυξημένης ακτίνας δράσης τα Patroller θα επιχειρούν πολύ πίσω από το μέτωπο, ενώ το απαιτούμενο μήκος διαδρόμου είναι αρκετά μικρό και ο διάδρομος μπορεί να είναι πρόχειρος.

Το Patroller φέρει ηλεκτροπτικό σύνολο Euroflir 410 που προσφέρεται σε διαφορετικές εκδόσεις και χαρακτηρίζεται ως πολυφασματικό, ενώ μπορεί να φέρει και εξωτερικά φορτία. Με ικανότητα μεταφοράς φορτίου μέγιστου βάρους 210 κιλών, μπορούν να αναρτηθούν σε δύο πυλώνες κάτω από τις πτέρυγες, είτε ένα ραντάρ συνθετικής απεικονίσεως (SAR) με ικανότητα ενδείκτη κινούμενων επίγειων στόχων (GMTI), είτε σύστημα εντοπισμού Ηλεκτρονικών εκπομπών (ELINT) και Επικοινωνιών (COMINT) είτε, τέλος, διπλοί εκτοξευτές ρουκετών κατευθύνσεως λέιζερ. Για αποστολές ναυτικής επιτήρησης εναλλακτικά μπορεί να φέρει ναυτικό ραντάρ (Maritime radar) και σύστημα παρακολούθησης ναυσιπλοϊας AIS.

Το αερόχημα φέρει επίσης σύστημα Αναγνωρίσεως Φίλου ή Εχθρού (IFF), τριπλά εφεδρικά ηλεκτρικά συστήματα, σύστημα τηλεμετρίας λέιζερ και καταδείκτη λέιζερ, ενώ η πλοήγησή του στηρίζεται σε συνδυασμό GPS και INS. Σε περίπτωση τεχνικής αστοχίας στην ζεύξη επικοινωνίας με τον σταθμό ελέγχου, ενεργοποιείται το Αυτόματο Σύστημα Απογειώσεως και Προσγειώσεως (ATOLS). Τον Φεβρουάριο του 2023 έλαβε πιστοποίηση αξιοπλοΐας κατά STANAG 4671 του ΝΑΤΟ, που αφορά αεροχήματα κατηγορίας βάρους άνω των 150 κιλών και τα καθιστά κατάλληλα για πτήσεις άνωθεν πυκνώς κατοικημένων περιοχών.

Διαθέτει πλήρη διαλειτουργικότητα με τα στάνταρντ του ΝΑΤΟ και έχει τη δυνατότητα πλήρους ενσωμάτωσης στα Νατοϊκά δίκτυα C4I. Επίσης το σύστημα RTV (Remote Video terminal) που διαθέτει επιτρέπει την αναμετάδωση βίντεο σε πραγματικό χρόνο, διευκολύνοντας τη γρήγορη λήψη τακτικών αποφάσεων και την πραγματοποίη ση εκτίμηση αποτελεσματικότητας των πυρών.

Η επιχειρησιακή ακτίνα δράσης των Patroller φτάνει τα 150 – 200 χιλιόμετρα, ωστόσο, για να αυξήσει ακόμη περισσότερο την εμβέλεια τους, το ΓΕΣ εξετάζει την τοποθέτηση ενδιάμεσων σταθμών στη Ρόδο, τη Σκύρο και τον Εβρο, ώστε ο έλεγχος των UAV να περνάει από τον έναν σταθμό στον άλλο. Αυτό σημαίνει ότι ένα Patroller που απογειώνεται από την Κρήτη θα μπορεί να επιχειρήσει στον Εβρο μέσω ενός μηχανισμού «hand-over», καθώς θα ελέγχεται από διαδοχικούς σταθμούς μέχρι να φτάσει στην περιοχή ενδιαφέροντος.

Τα επιμέρους στοιχεία του συστήματος μπορούν να μεταφερθούν μέσα σε στάνταρντ κοντέινερ διαστάσεων των 20 ποδών, ενώ ένα ένα αερόχημα χρειάζεται μόλις τέσσερις ώρες για να συναρμολογηθεί και να ετοιμαστεί για πτήση. Το προσωπικό ανέρχεται σε 5 άτομα, περιλαμβάνοντας τον αρχηγό πληρώματος (Mission Commander), τον πιλότο (Remote Pilot) και τον χειριστής των αισθητήρων (Payload operator). Οι σταθμοί ελέγχου μπορούν να τοποθετηθούν και σε πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, δίνοντας στα Patroller τη δυνατότητα να πετάξουν σε περιοχές πολλά μίλια μακριά από τη βάση τους, καλύπτοντας τις θαλάσσιες ζώνες στα νότια και ανατολικά της Κρήτης.

Σε ελληνική υπηρεσία

Τα Patroller δεν θα ενταχθούν στο Όπλο των Διαβιβάσεων και τα 472 και 473 Τάγματα Επιτήρησης – Πληροφορικής που αξιοποιούν τα υφιστάμενα Sperwer, αλλά θα ενταχθούν στο Όπλο της Αεροπορίας Στρατού. Ο λόγος είναι ότι για τα αεροσκάφη αυτού του μεγέθους – κατηγορίας απαιτείται το προσωπικό να κατέχει πτυχίο χειριστή αεροσκάφους, κριτήριο που πληρούν τα στελέχη της Αεροπορίας Στρατού και ισχύει στην περίπτωση και των ΠΗΓΑΣΟΣ της Πολεμικής Αεροπορίας.

Η παράδοση του πρώτου συστήματος είναι προγραμματισμένη για τα μέσα του 2025, και σχεδιάζεται η εγκατάστασή του στο αεροδρόμιο Χρυσούπολης Καβάλας, στην Περιοχή Ευθύνης του Δ΄ Σώματος Στρατού. Για το σκοπό αυτό, στις 29 Ιανουαρίου 2025 αποφασίστηκε η κατασκευή νέου μεταλλικού κτηρίου ετοιμότητας μίας θέσης κόστους 226.433,15 ευρώ, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία για την κατασκευή υποστέγου στάθμευσης ειδικών οχημάτων 15 θέσεων, για την ίδια εγκατάσταση.

Αρχικά, το δεύτερο σύστημα είχε αποφασιστεί να εγκατασταθεί στο αεροδρόμειο Ηρακλείου, όμως τελικά επιλέχθηκε το αεροδρόμιο Μαριτσών στη Ρόδο, που διαθέτει δύο διαδρόμους μήκους 1.200 και 2.400 μέτρων. Η στρατιωτική ηγεσία επέλεξε τη Ρόδο επιδιώκοντας να αυξήσει τη ακτίνα ελέγχου σε μεγαλύτερο βάθος., καθώς τα τέσσερα UAV θα έχουν τη δυνατότητα να επιτηρούν τόσο το Αρχιπέλαγος και όλο το Ανατολικό Αιγαίο έως και το Σύμπλεγμα του Καστελόριζου, όσο και το Βόρειο Αιγαίο αλλά και την περιοχή της Θράκης.

Ελληνικές μεθοδεύσεις

Παρόλο που κανένας δε διαφωνεί με την ενίσχυση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με περισσότερα Μη Επανδρωμένα Αρεοχήματα η προμήθεια των Patroller δεν ακολούθησε - για μία ακόμη φορά - τις ενδεδειγμένες διαδικασίες. Η ανακοίνωση Τύπου που εξέδωσε η νατοϊκή υπηρεσία υποστήριξης και προμηθειών (NSPA: NATO Support and Procurement Agency), αναφέρει ότι:

«Ο Ελληνικός Στρατός ανέθεσε στη NSPA την αναβάθμιση του τακτικού συστήματος ΜΕΑ SPERWER μέσω σύμβασης με την Safran Electronics & Defense.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση αυτή, ως «αναβάθμιση» του στόλου MEA τύπου SPERWER, νοείται η προμήθεια τεσσάρων εντελώς νέων τακτικών ΜΕΑ τύπου Patroller, που ουδεμία σχέση έχουν με τα ήδη χρησιμοποιούμενα και απλά θα προστεθούν στον υφιστάμενο στόλο UAV. Παράλληλα, καμία αναφορά δε γίνεται στην αναβάθμιση των υπάρχοντων Sperwer που υπηρετούν και αντιμετωπίζουν προβλήματα υποστήριξης.

Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο συστήματα είναι τεράστιες, καθώς τα Patroller υπερτερούν σε όλους τους τομείς επιδόσεων. Παράλληλα, τα Sperwer απαιτούν τη χρήση εκτοξευτή – καταπέλτη (δεν έχουν ανάγκη διαδρόμων), ενώ τα Patroller απαιτούν χρήση διαδρόμων από-προσγείωσης ελάχιστου μήκους 250 μέτρων.