Αντιαρματικά όπλα (Α-Τ)

Τα αντιαρματικά (Α-Τ) όπλα εμφανίστηκαν για πρώτη φορά κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και έκτοτε, με τη συνεχή εξέλιξή τους, περιόρισαν αρκετά το ρόλο των Τεθωρακισμένων δίνοντας σημαντικές αντιαρματικές δυνατότητες στις Μονάδες Πεζικού.

H αδιαμφισβήτητη υπεροχή των αρμάτων στο πεδίο της μάχης και ιδιαίτερα στην κρίσιμη φάση της επίθεσης εξηγεί τους λόγους της τεράστιας προσπάθειας που καταβάλλεται για την ανάπτυξη όλο και περισσότερων A/T όπλων και τακτικών μάχης για την αντιμετώπισή τους. Τα άρματα μάχης, προκειμένου να επιβιώσουν στο σύγχρονο πεδίο της μάχης, προβαίνουν σε τοποθέτηση ανθεκτικής θωράκισης εναντίον βλημάτων κινητικής ενέργειας ή κοίλου γεμίσματος, με χρήση προηγμένων σύνθετων θωρακίσεων, όπως διπλή θωράκιση, ενεργητική θωράκιση (ERA) και άλλες.

Από πλευράς Α-Τ όπλων, σήμερα καταβάλλεται προσπάθεια για ανάπτυξη ελαφρών σε βάρος οπλικών συστημάτων, με βελτιωμένη πιθανότητα προσβολής και διατρητικότητα και με δυνατότητα προσαρμογής τους επί όλων των μέσων (οχήματα- Ε/Π). Έπιδιώκεται, επίσης, η δυνατότητα αποτελεσματικών βολών (ημέρα και νύκτα), με αυτόματη καθοδήγηση του βλήματος προς το στόχο και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες καιρού και ορατότητας (χρήση θερμικών διοπτρών).

Στους πίνακες που ακολουθούν, φαίνεται η εξέλιξη των Α-Τ όπλων σε σχέση με τα άρματα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Στον πρώτο πίνακα βλέπουμε την εξέλιξη του βεληνεκούς των Α-Τ όπλων και των πυροβόλων των αρμάτων.

Στον δεύτερο πίνακα βλέπουμε την διατρητική ικανότητα των Α-Τ όπλων σε σχέση με την θωράκιση των αρμάτων μάχης:

Στον τελευταίο πίνακα βλέπουμε μια σύγκριση του ενδεικτικού κόστους μεταξύ των σύγχρονων αρμάτων και των Α-Τ όπλων:

Φάσεις αντιαρματικού αγώνα

Με τα σημερινά δεδομένα μπορούμε να διακρίνουμε τον αντιαρματικό αγώνα σε τέσσερις διαδοχικές φάσεις, οι οποίες συναρτώνται άμεσα από την απόσταση μεταξύ των επιτιθέμενων αρμάτων και της γραμμής άμυνας. Στην πρώτη φάση, κατά την οποία τα άρματα βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση στο σημείο συγκέντρωσης και προετοιμασίας για την επίθεση, χρησιμοποιείται κυρίως το πυροβολικό. Το πυροβολικό τη χρήση ειδικών πυρομαχικών εκτοξευόμενων είτε από πυροβόλα είτε από πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες απώλειες και να αποδυναμώσει την επίθεση. Σε αυτή τη φάση μπορούν να εμπλακούν και αντιαρματικά ελικόπτερα ή αεροσκάφη σταθερών πτερύγων με ειδικό φορτίο οπλισμού.

Στη δεύτερη φάση αντιαρματικής άμυνας αρχίζει η προέλαση των αρμάτων που κινούνται με μεγάλες ταχύτητες και σκοπό έχουν την αποκατάσταση επαφής με τον αντίπαλο αφορά τη ζώνη που συνήθως απέχει 2-4 χλμ. από τη γραμμή άμυνας. Κατά τη φάση αυτή χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον τα μεγάλου βεληνεκούς A/T κατευθυνόμενα βλήματα (ATGM).

Στην τρίτη φάση τα άρματα έχουν πλησιάσει σε απόσταση της τάξεως του ενός χιλιομέτρου από τη γραμμή άμυνας και πραγματοποιούν τη φάση της εφόδου. Για την αντιμετώπισή τους χρησιμοποιούνται τα A/T κατευθυνόμενα βλήματα μικρού βεληνεκούς, καθώς επίσης και μη κατευθυνόμενα αντιαρματικά όπλα όπως το ΠΑΟ των 106mm κ.λπ.

Τέλος στην τέταρτη και τελευταία φάση τα άρματα έχουν φτάσει σε αποστάσεις κάτω των 300 μέτρων και είναι δυνατή η χρησιμοποίηση ατομικών αντιαρματικών όπλων, όπως εκτοξευτών μιας χρήσης, οπλοβομβίδων, χειροβομβίδων κ.λπ.

Ο διαχωρισμός μεταξύ των ανωτέρων φάσεων ανάλογα με την απόσταση δεν είναι απόλυτος και πολλές φορές έχουμε αλληλοκάλυψη. Έτσι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη χρήση των οπλικών συστημάτων της δεύτερης και της τρίτης φάσης κατά τη διαρκεια της τελευταίας, αφού θεωρητικά αλλά και πρακτικά το ελάχιστο βεληνεκές των κατευθυνομένων A/T βλημάτων κυμαίνεται σε μερικές δεκάδες μέτρα.

Αντιαρματικά στον Ελληνικό Στρατό

Στον ΕΣ τα αντιαρματικά μέσα κλιμακώνονται από το επίπεδο του απλού στρατιώτη μέχρι και το επίπεδο της ταξιαρχίας. Αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη πολλαπλών μέσων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης μέχρι και αυτό της ταξιαρχίας. Όμως, παρόλο που ο ΕΣ διαθέτει μια ευρεία γκάμα ΑΤ όπλων, πολλά από αυτά θεωρούνται παρωχημένα και δεν ανταποκρίνονται στις νέες εξελίξεις του σύγχρονου πεδίου της μάχης.

Η αντιαρματική άμυνα της χώρας στηρίζεται σε όπλα αμερικάνικης, γαλλικής, ρωσικής και σύντομα ισραηλινής κατασκευής, εκτοξευόμενα από επίγειες και εναέριες πλατφόρμες. Στις εναέριες πλατφόρμες συγκαταλέγονται τα επιθετικά ελικόπτερα ΑΗ-64A/D και τα αναγνωριστικά/ελαφρά εξοπλισμένα OH-58D, που εξπλίζονται με πυραύλους AGM-114 Hellfire, καθώς επίσης και αεροσκάφη σε ρόλο εγγύς υποστήριξης εξοπλισμένα με πυραύλους AGM-65 Maverick. Παρόλο που η Αεροπορία Στρατού διαθέτει ικανό απόθεμα πυραύλων AGM-114, δυστυχώς δεν διαθέτει την έκδοση -L του πυραύλου, που συνεργάζεται με το χιλιοστομετρικό ραντάρ Longbow και επιτρέπει την πρόσκτηση του στόχου μέσω του ραντάρ που βρίσκεται στην κορυφή του στροφείου επιτρέποντας την απόκρυψη του ελικοπτέρου. Τη δεκαετία του '90, ο αμερικανικός στρατός χρησιμοποιούσε για το σκοπό αυτό τα OH-58D Kiowa για την κατάδειξη των στόχων (διαθέτουν ίδιο ραντάρ στο στροφείο τους) στα Apache, μία λύση πλέον που υιοθέτησε η ΑΣ με 30 έως 40 χρόνια καθυστέρηση! Σήμερα τα αμερικανικά Apache της έκδοσης Longbow δεν χρειάζονται την υποστήριξη ξεχωριστού ελικοπέρου.

Τα φορητά αντιαρματικά προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες στον αμυντικό αγώνα του Δ' ΣΣ και της ΑΣΔΕΝ. Εντοπίζονται πολύ δύσκολα, έχουν μεγάλη ισχύ πυρός και αναλογικά με το κόστος προς όφελος παρουσιάζουν μεγάλη αποδοτικότητα. Ένα φορητό αντιαρματικό κοστίζει κλάσμα του κόστους ενός άρματος μάχης για την ίδια αποστολή, δηλαδή την καταστροφή του εχθρικού άρματος μάχης. Επομένως, η απόκτηση ενός σύγχρονου φορητού ΑΤ είναι μια ιδιαίτερα αποδοτική επιλογή για τον αμυντικό αγώνα, είτε αυτός διεξάγεται σε φυσικό περιβάλλον είτε σε αστικό.

Οι μονάδες μηχανοκίνητου και μηχανοποιημένου πεζικού διαθέτουν ενταγμένα οργανικά στις ομάδες πεζικού φορητά αντιαρματικά όπλα (όπως τα M72 LAW και τα RPG 18), ενω σε επίπεδο Τάγματος Πεζικού διατίθεται τα αντιαρματικά όπλα υπό τον Λόχο Υποστήριξης και τη Διμοιρία αντιαρματικών όπλων με TOW και MILAN. Επίσης, οι Μοίρες Καταδρομών καθώς και τα Τάγματα Πεζοναυτών διαθέτουν φορητά ΑΤ τύπου STRIM καθώς και MILAN.

Τα σύγχρονα φορητά αντιαρματικά δεν προορίζονται μόνο για την προσβολή και την καταστροφή αρμάτων μάχης ή τεθωρακισμένων οχημάτων, αλλά, μέσω της χρήσης διαφόρων τύπων πυρομαχικών έχουν την δυνατότητα να βάλουν και κατά χαμηλά ιπτάμενων στόχων, κατά προσωπικού, με βλήματα εναέριας πυροδότησης, να δημιουργούν προπέτασμα καπνού, να βάλουν φωτιστικά βλήματα κ.ά.

ΓΕΣ - Αύγουστος 2002