Μεταφορικό C-130 Hercules
Το C-130 είναι τετρακινητήριο μεταγωγικό αεροσκάφος που μπορεί να εκτελέσει αποτελεσματικά ένα μεγάλο εύρος αποστολών, γεγονός που δικαιολογεί και την αδιάκοπη παραγωγή του εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα ελληνικά C-130 Hercules είναι τα αεροσκάφη που έχουν επωμισθεί το βάρος του μεταφορικού έργου για τις Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς και ένα σημαντικό μέρος των αεροδιακομιδών στη χώρα μας.
| ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | |
|---|---|
| Κατασκευαστής | Lockheed Martin |
| Χώρα προέλευσης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Πλήρωμα | 5 |
| Μήκος | 29,8 μέτρα |
| Ταχύτητα | 292 κόμβους (621 χ.α.ω.) |
| Ύψος | 7.010 μέτρα ή 23.000 πόδια |
| Εμβέλεια | 3.800 χλμ |
| Εκπέτασμα Πτερύγων | 40,4 μέτρα |
| Μέγιστο βάρος απογείωσης | 70,3 τόνοι |
| Φορτίο | 19 τόνοι |
| Κινητήρας | 4 στροβιλοελικοφόρους (C-130B Allison T-56-A-7, C-130H Allison T-56-A-15) |
| Ώση | 4.058 hp |
Τα C-130 έχουν πολυετή θητεία στην ελληνική ΠΑ (από το 1975), ενώ συμμετέχουν τόσο σε ανθρωπιστικές αποστολές, όσο και σε αποστολές αεροπυρόσβεσης και έρευνας. Η πρώτη απόπειρα προμήθειάς τους έγινε το 1965, όταν σχετικό αίτημα της Αεροπορίας που αφορούσε σε 4 αεροσκάφη εγκρίθηκε από το αμερικανικό Υπουργείο Αμυνας και η παράδοση θα γινόταν το 1968. Δυστυχώς, η δικτατορία τις 21η Απριλίου 1967 οδήγησε σε εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ και η πολεμική αεροπορία αρκέστηκε στα αεροσκάφη C-47 Dacota μέχρι τον Ιούνιο του 1974. Τότε παραγγέλθηκαν 18 C-130H Hercules, εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική για μια αεροπορία που είχε συνηθίσει να βολεύεται με "ρετάλια". Ένα περίπου χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 1975, έφυγαν για τις ΗΠΑ τα πρώτα πληρώματα που θα εκπαιδεύονταν στα νέα αεροπλάνα.
Ως το τέλος του 1976 είχαν παραδοθεί έξι C-130H, όταν η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε την τροποποίηση της παραγγελίας της. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα ήθελε να μην παραλάβει 18 αλλά 12 αεροπλάνα, παρόλο που ήταν σίγουρο ότι ο αριθμός αυτός δεν επαρκούσε. Τελικά τα αεροσκάφη παραλήφθηκαν το Μάιο του 1977, οπότε και ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα. Τον Αύγουστο του 1992, η Ελλάδα προμηθεύτηκε 5 επιπλέον C-130B από τα πλεονάζοντα αποθέματα των ΗΠΑ, ενώ απωλέσθηκαν δύο C-130 σε ισάριθμα δυστυχήματα (ένα το Φεβρουάριο του 1991 και ένα το Δεκέμβριο του 1997).
Σήμερα, τα C-130 ανήκουν στην 356 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών "Ηρακλής", η οποία εδρεύει στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας και φέρουν τετράχρωμη παραλλαγή τύπου "Βιετνάμ", δύο εκ των οποίων είναι εξοπλισμένα με συστήματα ηλεκτρονικών υποκλοπών (ELINT: Electronic Intelligence) και υποκλοπών σημάτων (SIGING: Signal Intelligence).
Αναβάθμιση C-130
Δέκα χρόνια μετά την αεροπορική τραγωδία στο όρος Όθρυς με την συντριβή του C-130 που στοίχισε τη ζωή σε 63 αεροπόρους, και πέντε χρόνια από τη συντριβή δεύτερου C-130 στα Δερβενοχώρια, που σκοτώθηκαν άλλοι πέντε άνθρωποι, αποφασίστηκε να γίνει διαγωνισμός για τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρονικών, ο οποίος μάλιστα κατακυρώθηκε, όχι στη διαπιστευμένη κατασκευάστρια Lockheed Martin, αλλά σε μια εταιρεία που εν συνεχεία εξαφανίστηκε, με την αιτιολογία της 'διαφοροποίησης' προμηθευτών. Η υπογραφή της σύμβασης για τον εκσυγχρονισμό των 10 C-130H και 5 C-130B από την καναδική εταιρεία SPAR είχε συνολικό κόστος $80.000.000 και βάσει αυτής τα 2 πρώτα αεροσκάφη αναβαθμίστηκαν στον Καναδά και τα υπόλοιπα 13 θα αναβαθμίζονταν στην ΕΑΒ.
Πρόκειται για ριζική αναβάθμιση, αφού αλλάζει ολόκληρο το πιλοτήριο και τοποθετούνται προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα. Καρδιά του νέου συστήματος ηλεκτρονικών είναι το FMS (FLIGHT MANAGEMENT SYSTEM) ή Διαχειριστής Πτήσεως, μέσω του οποίου ελέγχονται οι λειτουργίες του αυτόματου πιλότου, του RADAR καιρού, των επικοινωνιών, των συστημάτων ναυτιλίας και των συστημάτων προειδοποίησης για αποφυγή πρόσκρουσης στο έδαφος ή στον αέρα και μειώνεται ο φόρτος εργασίας των χειριστών. Στα νέα ηλεκτρονικά συστήματα (FMS) των C-130 περιλαμβάνονται:
- RADAR Καιρού και Ναυτιλίας
- Σύγχρονος Αυτόματος Πιλότος με δυνατότητα κάθετης και οριζόντιας Ναυτιλίας
- Τριπλά και διπλά συστήματα Ραδιοεπικοινωνίας (3 ασύρματα V/UHF και 2 HE)
- Τέσσερα ανεξάρτητα συστήματα Ναυτιλίας με διπλές και τριπλές εφεδρικότητες (Δύο TACAN και δύο VOR)
- Δύο Αδρανειακά Συστήματα Ναυτιλίας INERTIAL NAVIGATION (INS)
- Τρία ανεξάρτητα Δορυφορικά Συστήματα εντοπισμού θέσεως
- Σύστημα Αποφυγής Σύγκρουσης στον αέρα με άλλο αεροσκάφος
- Σύστημα Αποφυγής Πρόσκρουσης με το έδαφος
- Σύστημα καταγραφής Στοιχείων Πτήσεως
- Οθόνες Πολλαπλών Ενδείξεων
- Συστήματα Τυφλής Προσγείωσης INSTRUMENT LANDING SYSTEM (ILS)
Τέλος, κατά τον εκσυγχρονισμό των C-130 τοποθετείται ένα νέο Σύστημα Αναγνώρισης (IFF), δυνατότητα κρυπτοφωνίας για πραγματικές επιχειρήσεις και σύστημα NIGHT VISION για επιχειρήσεις υπό συνθήκες σκότους. Επιπλέον, πολλαπλασιάζεται η αξιοπιστία του αεροσκάφους, αφού από ηλεκτρονικά με 300 ώρες MTBF (Mean Time Between Failure) αναβαθμίζονται σε ηλεκτρονικά MTBF 2.500 έως 4.000 ωρών.
Παράδοση αναβαθμισμένων C-130
Η ΕΑΒ και η καναδική εταιρεία SPAR Aerospace Ltd, θυγατρική της L3 Communications, παρέδωσαν στις 19 Δεκεμβρίου 2005 στην Πολεμική Αεροπορία το πρώτο ηλεκτρονικά αναβαθμισμένο μεταγωγικό αεροσκάφος C-130. Το C-130 αναβαθμίστηκε στις εγκαταστάσεις της L3/SPAR στο Έντμοντον του Καναδά, ενώ η υλοποίηση της αναβάθμισης του δεύτερου αεροσκάφους πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ στην Τανάγρα με ευθύνη και προσωπικό της SPAR και με παράλληλη συμμετοχή και επ' έργω εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού της εταιρείας.
Με την ολοκλήρωση της αναβάθμισης του δευτέρου αεροσκάφους C-130, n ΕΑΒ ανέλαβε να συνεχίσει τον εκσυγχρονισμό και στα υπόλοιπα αεροσκάφη της ΠΑ στις εγκαταστάσεις της, παρατείνοντας την επιχειρησιακή ζωή του μεταγωγικού αεροσκάφους C-130 Hercules κατά 15 - 20 χρόνια.
Καθηλωμένος ο μεταφορικός στόλος C-130 (2023)
Η βλάβη που ανάγκασε το μεταγωγικό της Πολεμικής Αεροπορίας που είχε απογειωθεί από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό το Ιντσιρλίκ (παροχή βοήθειας για τον τρομακτικό σεισμό τον Φβερουάριο 2023) να αλλάξει πορεία πάνω από το Αιγαίο και να επιστρέψει στη Βάση της 356 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών στην Ελευσίνα, κατέδειξε το σοβαρό πρόβλημα στις διαθεσιμότητες των μεταγωγικών αεροσκαφών. Παράλληλα, με τις αποστολές αμυντικού υλικού στην Ουκρανία, αλλά και μια σειρά από άλλες δραστηριότητες στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν, τα διαθέσιμα μεταγωγικά καθηλώθηκαν αφού συμπλήρωσαν μεγάλο αριθμό από ώρες πτήσης.
To 2023, η ηγεσία του ΥΠΕΘΑ έλαβε δύο πρωτοβουλίες προς επιτάχυνση των αποτελεσμάτων: την ανάθεση Εργοστασιακής Συντήρησης 2 αεροπλάνων στην Υπηρεσία Υποστηρίξεως & Προμηθειών ΝΑΤΟ (NSPA) κόστους 23.200.000 ευρώ (ήδη στην OGMA βρίσκεται το πρώτο αεροπλάνο) και στην ισραηλινή IAI για 3 αεροπλάνα μέσω διακρατικής συμφωνίας ύψους 58.300.000 ευρώ (δεν έχει ενεργοποιηθεί). Επιπλέον, δρομολογήθηκε η ανάθεση συμβάσεως FOS ύψους 22.600.000 ευρώ ώστε να ξεκινήσει ροή ανταλλακτικών.
Παρόλα αυτά, η εικόνα των πέντε καθηλωμένων C-130 ακριβώς δίπλα στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ περιλαμβάνει κανιβαλισμένα αεροσκάφη χωρίς κινητήρες, προκειμένου να εξασφαλιστούν πολύτιμα ανταλλακτικά για να κρατήσουν «ζωντανά» όσα μεταγωγικά μπορούν ακόμη να πετάξουν. Συνολικά, το 2023, 6 αεροπλάνα (υποτίθεται ότι) υφίστανται εργασίες Εργοστασιακής Συντηρήσεως, εξ αυτών, 4 στην ΕΑΒ, ένα στο ΚΕΑ και ένα στην πορτογαλική εταιρεία OGMA. Από τα υπόλοιπα, 7 είναι καθηλωμένα, αναμένωντας να ενταχθούν σε πρόγραμμα Εργοστασιακής Συντηρήσεως και μόνο 2 είναι ενεργά, οπότε ο δείκτης επιχειρησιακής διαθεσιμότητας ανέρχεται σε 13-14%.
- το C-130B (“948”) βρισκόταν στην ΕΑΒ από τον Δεκέμβριο του 2014, με πρόβλεψη αποδόσεως τον Οκτώβριο του 2015 (παραδόθηκε τον Ιανουάριο 2024). Στα θετικά είναι η αντικατάσταση των κινητήρων Allison T56-A-7 ισχύος 4.200 ίππων με τους Allison T56-A-15 των C-130H ισχύος 4.591 ίππων και χαμηλότερης κατανάνωσης καυσίμου.
- το C-130H (“741”) βρισκόταν στο ΚΕΑ από τον Σεπτέμβριο του 2021 και υπολογιζόταν να παραδοθεί τον Απρίλιο του 2023 (υπολογίζεται να παραδοθεί τον Ιανουάριο 2024).
- το C-130H (“742”) επίσης στην ΕΑΒ από τον Δεκέμβριο του 2018, με πρόβλεψη αποδόσεως τον Οκτώβριο του 2019 (αναμένεται να αποδοθεί τον Ιανουάριο του 2024). Εκτός από συντήρηση, εκτελέστηκαν εργασίες δομικής αναβάθμισης στην περιοχή της άρμοσης των πτερύγων με την άτρακτο.
- το C-130H (“723”) 'φιλοξενείται' στην ΕΑΒ από τον Ιούλιο του 2013, με πρόβλεψη αποδόσεως τον Σεπτέμβριο του 2017 (αναμένεται να αποδοθεί τον Απρίλιο του 2024)
- το C-130H (“751”) βρίσκεται στην πορτογαλική OGMA από τις 27 Απριλίου 2022, για απόδοση τον Ιούλιο του 2023 (αναμένεται να παραδοθεί το 1ο εξάμηνο 2024)
- το C-130H (“749”) επίσης στην ΕΑΒ από τον Δεκέμβριο του 2021, με πρόβλεψη αποδόσεως τον Οκτώβριο του 2022 (αναμένεται να αποδοθεί το β΄ εξάμηνο του 2025)
Τον Ιανουαριο του 2024, εκτιμάται ότι σε επιχειρισιακή κατάσταση βρίσκονται 3 C-130 και 4 C-27. Η επαναφορά τυο συνόλου (15) των C-130 θεωρείται αδύνατη, λόγω της πολυετούς καθήλωσης των αεροσκαφών και αποθήκευσής τους σε υπαίθριο χώρο. Έτσι, ο στόλος μεταγωγικών αεροσκαφών Hercules έχει εκ των πραγμάτων μειωθεί σε 10 σκάφη το μέγιστο. Για το λόγο αυτό, η Ελλάδα επιζητεί την παραχώρηση, μέσω της διαδικασίας EDA, δύο C-130 από τα αμερικανικά αποθέματα. Η Πολεμική Αεροπορία επιθυμεί τα αεροσκάφη να βρίσκονται σε πτητική κατάσταση ή έστω να έχουν καθηλωθεί για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
