Φορητός οπλισμός Πεζικού

Ο ατομικός οπλισμός αποτελεί τη βασικότερη μορφή εξοπλισμού κάθε στρατιώτη, καθορίζοντας την αποτελεσματικότητα και την επιβιωσιμότητά του στο πεδίο της μάχης. Στην καρδιά του ατομικού οπλισμού βρίσκονται τα τυφέκια, τα οποία εξελίσσονται συνεχώς για να καλύψουν τις απαιτήσεις των σύγχρονων επιχειρήσεων. Από τα βαριά τυφέκια μάχης του 20ού αιώνα έως τα ελαφρύτερα και πιο ευέλικτα επιθετικά τυφέκια του σήμερα, οι τάσεις επικεντρώνονται στην αύξηση της εργονομίας, της ακρίβειας και της προσαρμοστικότητας.

Παγκοσμίως, οι σύγχρονες δυνάμεις προσανατολίζονται σε τυφέκια που διαθέτουν αρθρωτό σχεδιασμό (modular design), επιτρέποντας την εύκολη αλλαγή διαμετρήματος, κάννης ή εξαρτημάτων ανάλογα με το επιχειρησιακό περιβάλλον. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στη μείωση του βάρους, στη βελτίωση της αντοχής σε ακραίες συνθήκες και στην ενσωμάτωση προηγμένων συστημάτων σκόπευσης και ηλεκτρονικών βοηθημάτων.

Ατομικός οπλισμός στον Ελληνικό Στρατό

Η εμπειρία έχει δείξει ότι ο φορητός οπλισμός απαξιώνεται μετά από συνεχή και εντατική χρήση εντός 20-ετίας περίπου, κάτι που σημαίνει ότι η σειρά ΗΚ που χρησιμοποιείται μαζικά από τα μέσα της δεκαετίας του '80 προσεγγίζει το ωφέλιμο όριο ζωής της. Ο ελληνικός στρατός έχει δρομολογήσει αρκετές φορές στο παρελθόν διαδικασίες αντικατάστασης του φορnτού οπλισμού με νέα σειρά διαμετρήματος 5,56 χιλιοστών, χωρίς όμως έχει υλοποιηθεί κανένα σχετικό πρόγραμμα έως σήμερα.

Το 1947 χορηγούνται με αμερικανική βοήθεια τα πρώτα πιστόλια Μ1911 των 0,45 ιντσών και μεγάλο απόθεμα φυσιγγίων. Το υλικό εξακολουθεί να αποτελεί "περιουσία της αμερικανικής κυβερνήσεως", όπως και με τα τυφέκια Μ1 Garand που επιστράφηκαν στις ΗΠΑ την δεκαετία του 2000.

Το βασικό σχέδιο και τα υλικά κατασκευής του Μ1911 παραμένουν σχεδόν ίδια έως σήμερα, όπως και τα χρησιμοποιούμενα πυρομαχικά. Το όπλο υστερεί σε σχέση με τα σύγχρονα πιστόλια, με μεγαλύτερα μειονεκτήματα την ισχυρή ανάκρουση, τη μικρή χωρητικότητα του γεμιστήρα (7 φυσίγγια) και το μεγάλο βάρος (1.100 γρ. κενό). Έτσι, το Μ1911 διαδραματίζει μικρό ρόλο στο πεδίο της μάχης και χρησιμοποιείται καθαρά σε ρόλο αυτοάμυνας.

Το Πεζικό εξοπλίζεται με τουφέκια Μ1 Garand, υποπολυβόλα M-3 Τhomson, οπλοπολυβόλα ΒΑR και πολυβόλα M-1919A4. Τα τυφέκια και τα οπλοπολυβόλα ήταν διαμετρήματος 0,30 ιντσών, ενώ τα υποπολυβόλα είχαν διαμέτρημα 0,45 ίντσες.

Το Δ' Σώμα Στρατού και οι Ειδικές Δυνάμεις εξοπλίζονται με τυφέκιο εφόδου FAL, οπλοπολυβόλο FALO και πολυβόλο MAG της βελγικής εταιρείας FN (Fabrique Nationale) διαμετρήματος 7,62 x 51 χιλ. Το νέο τυφέκιο αυξάνει την ισχύς πυρός του καταδρομέα από τα 8 στα 20 φυσίγγια έναντι των Μ-1, η δυνατότητα αυτόματης βολής αυξάνει την ευελιξία και η εισαγωγή της έκδοσης FAL Para με το πτυσσόμενο κοντάκι για τους αξιωματικούς επιτρέπει την κατάργηση των υποπολυβόλων.

Το πολυβόλο MAG έχει το μισό βάρος του M-1919 και απαιτεί δύο ή και ένα μόνο άνδρα για την επάνδρωσή του, σε σχέση με τους 3 που απαιτούσε ο προκάτοχός του.

Στα μέσα της δεκαετίες του '60, οι ΗΠΑ επιβάλλουν στο NATO το διαμέτρημα 7,62 x 51 χιλ για τον ατομικό οπλισμό, όμως πριν ακόμα ορισμάσει η τυποποίηση αυτή στους κόλπους της Συμμαχίας, οι ΗΠΑ στρέφονταν προς ένα νέο, μικρότερο διαμέτρημα. Ο αμερικανικός στρατός υιοθετεί το διαμέτρημα 5,56 x 45 χιλ το 1967 και η τάση αυτή περνάει και στο NATO.

Η Δεύτερη Συμφωνία Τυποποίησης Διαμετρήματος (STANAG 4172) υπογράφεται από τις χώρες-μέλη μόλις το 1980. Αντίθετα, ο ΕΣ προχωρά στην πλήρη υιοθέτηση του διαμετρήματος των 7,62 χιλ. με μεγάλη καθυστέρηση, όταν το νέο διαμέτρημα είχε ήδη ωριμάσει.

Με την ίδρυση της ΕΒΟ στο Αίγιο, ο ελληνικός στρατός αρχίζει να παραλαμβάνει τη σειρά τυφεκίων της γερμανικής Heckler und Κoch (ΗΚ). Η παραγωγή διαρκεί καθ' όλη τη δεκαετίας του '80 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '90 αντικαθιστώντας τόσο τη σειρά Μ1, όσο και τη σειρά FΝ.

Φωτογραφία του τυφέκιου G-3A3

Η σειρά ΗΚ διαμετρήματος 7,62 χιλιοστών, περιλαμβάνει το τυφέκιο G-3Α3 (G = Gewehr = τυφέκιο), το τυφέκιο συμπτυσσομένου κοντακίου G-3Α4 (αντί για τα υποπολυβόλα Τhomson), το τυφέκιο βαριάς κάνης ΗΚ-11 (αντι για τα οπλοπολυβόλα BAR και FALO) και το MG3. Τα πολυβόλα ΜΑG της σειράς FN συνεχίζουν να παραμένουν σε χρήση ως ιδιαίτερα αξιόπιστα και λειτουργικά.

Οι ειδικές δυνάμεις αξιολογούν το τυφέκιο HK-33 της H&K (δηλαδή μία έκδοση του G-3 στα 5,56 χιλ.) και το το M-16A2E M4 της αμερικανικής Colt και νικητής αναδεικνύεται το δεύτερο, που είχε ήδη εισαχθεί σε περιορισμένο αριθμό από τα τέλη της δεκαετίας του '80. Το M-16A2 βασίζεται στο M-16A1 που παρουσίαζε προβλήματα αξιοπιστίας, αλλά διαθέτει πιο στιβαρή δομή χάρη στα ανθεκτικότερα συνθετικά υλικά στον χειροφυλακτήρα, το κοντάκι και τη λαβή.

Το όπλο έχει βάρος 2,8 κιλά, μήκος 76 εκ με το κοντάκιο μαζεμένο και ωφέλιμο βεληνεκές 600 μέτρα. Διαθέτει γεμιστήρα 30 φυσιγγίων και σκοπευτικά νέου τύπου, διαβαθμισμένα για βεληνεκή από 0-300 μέτρα. Αντίθετα, μελανό σημείο του M-16A2 είναι ο αλουμινένιος γεμιστήρας που απαιτεί προσοχή στη χρήση του και αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία εμπλοκών. Αν και δέχεται 30 φυσίγγια συνίσταται η γέμιση μόνο με 28.

Το πεζικό παραλαμβάνει τα πρώτα πολυβόλα βομβίδων 40 χιλιοστών, μέρος μιας παραγγελίας 633 πολυβόλων βομβίδων τύπου GMG που τέθηκε το 2003. Τα νέα όπλα φέρονται επί θωρακισμένων οχημάτων - φορέων και επιτρέπουν την καταστροφή στόχων από απόσταση περίπου 1.000 μέτρων.

Το πρόγραμμα δεν υλοποιήθηκε

Διενεργείται διεθνής διαγωνισμός και επιλέγεται η προμήθεια των τυφεκίων G36 και πάλι της γερμανικής HECKLER & KOCH. Το κόστος ανέρχεται σε 250.000.000 ευρώ και περιλαμβάνει εγχώρια προστιθέμενη αξία 40%, ελληνική συμμετοχή 62%, αντισταθμιστικά ωφελήματα 112% και χρονοδιάγραμμα πληρωμών των δόσεων μέχρι το 2015. Η συνολική παραγγελία αφορούσε σε:

  • 69.670 τυφέκια κανονικής κάννης
  • 40.210 τυφέκια βραχείας κάννης
  • 2.490 τυφέκια κανονικής κάννης με προσαρμοσμένο εκτοξευτή βομβίδων
  • 2.320 ελαφρά πολυβόλα Minimi (€30.000.000)
  • 18.900 πιστόλια 9mm (€11.000.000)
  • 2.300 τυφέκια ελεύθερων σκοπευτών (€2.500.000)
Φωτογραφία του τυφέκιου G-36

Το πρόγραμμα δεν υλοποιήθηκε

Εξετάζεται η αναβάθμιση 5.000 τυφεκίων G-3 με τροποποιήσεις που βασίζονται στη συλλογή αναβάθμισης της εταιρείας Spuhr και ανάθεση στα ΕΑΣ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει νέο πτυσσόμενο κοντάκι, ράγα τύπου Picatinny, λαβή στη θέση του χειροφυλακτήρα για καλύτερο κράτημα και επομένως ακρίβεια πυρών, καθως και υποδομή για τοποθέτηση σκοπευτικού τύπου ερυθράς κουκίδας (Red Dot) την ημέρα και, προαιρετικά, για θερμικό σκοπευτικό τη νύχτα.

Αναβαθμισμένο τυφέκιο από την στρατιωτική παρέλαση της 25ης Μαρτίου 2022

Ανακοινώνται φήμες για αντικατάσταση του G-3 με εθνικό τυφέκιο, με στόχο να παρουσιαστεί κατά την παρέλαση της 25ης Μαρτίου 2021, διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Οι ανάγκες προσδιορίζονται σε τουλάχιστον 180.000 τυφέκια και το πρόγραμμα χαρακτηρίζεται εξαρχής ανέφικτο.

Τον Ιούλιο του 2020 παρουσιάζεται σε εκπροσώπους του ΓΕΣ το Εθνικό Όπλο που σχεδίασε η Σχεδιαστική Ομάδα Άορ. Η σχεδίαση του όπλου ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2019 και ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2020. Πρόκειται για ένα σύγχρονο δείγμα αραβίδας με ταξινόμηση Μ21-5 διαμετρήματος 5,56 χιλ NATO, ενώ θα μπορούσε να προσφερθεί και με ταξινόμηση Μ21-7 στο διαμέτρημα 7,62 χιλ NATO.

Το προτεινόμενο εθνικό τυφέκιο ΑΟΡ

Οι Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων προμηθεύονται το νέο τυφέκιο ελευθέρου σκοπευτή. Πρόκειται για το SSG M1 της αυστριακής Steyr Mannlicher, που σκοπό έχει την άμεση κάλυψη επιγουσών επιχειρησιακών απαιτήσεων. Η προμήθεια περιλαμβάνει πλήρη σειρά παρελκομένων, όπως διόπτρα σκοπεύσεως, προσάρτημα νυκτερινής σκοπεύσεως, σιγαστήρας κ.λπ.

Το SSG M1 παρουσιάστηκε το 2018 και ενσωματώνει βάση Picatinny για την προσαρμογή παρελκομένων. Η σχεδίαση του όπλου είναι τμηματικής αντιλήψη, επιτρέποντας την αλλαγή της κάννης με διαφορετικού διαμετρήματος, κατά βάση μεταξύ .308 Win και .338 Lapua Magnum. Αναλόγως διαμετρήματος, προσφέρονται και επιλογές κάννης διαφορετικού μήκους, με το “βασικό” όπλο σε 7,62 mm να έχει βάρος 6,5 κιλά κενό και σε .338 Lapua Magnum.

Ανακοινώνεται η προμήθεια 90 (με προαίρεση για 29 επιπλέον) τυφεκίων ελεύθερου σκοπευτή TRG M10, της φινλανδικής SAKO. Το κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε 6.124.360 ευρώ και αναμένεται να διατεθούν στις μονάδες της ΔΕΠ (ΕΤΑ, Ζ΄ΜΑΚ και ΕΤΕΘ), στη ΜΥΚ του Πολεμικού Ναυτικού και στη Μοίρα Επιχειρήσεων Έρευνας Διάσωσης της Πολεμικής Αεροπορίας.

Πρόγραμμα αναβάθμισης G-3

Τον Απρίλιο 2025, ανακοινώθηκε λενα πρόγραμμα αναβάθμισης του τυφεκίου G3, που περιλαμβάνει την αντικατάσταση του παλαιού πλαστικού κοντακίου με ένα νέο, ελαφρύτερο και ρυθμιζόμενο, καθώς και την προσθήκη νέου χειροφυλακτήρα με ράγα Picatinny για την προσαρμογή εξαρτημάτων. Επιπλέον, το G3 θα εξοπλιστεί με διόπτρες σκόπευσης red dot και σκοπευτικά υπέρυθρα ή θερμικά, ενώ θα αναβαθμιστούν η σκανδάλη και ο μηχανισμός ανάκρουσης για μεγαλύτερη λειτουργικότητα και φιλικότητα προς τον χρήστη.

Το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει εντός του 2025 με τις διαγωνιστικές διαδικασίες και να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2030, με την εγχώρια αμυντική βιομηχανία να καλύπτει το 90% των εργασιών. Το 301 Εργοστάσιο Βάσης θα αναλάβει το σύνολο των εργασιών αναβάθμισης, με στόχο την κάλυψη του 50% των αναγκών έως το 2027 και την πλήρη κάλυψη όλων των Μονάδων και Σχηματισμών των Ενόπλων Δυνάμεων έως το 2030.

Η αναβάθμιση του G3 αποτελεί μέρος του συνολικού προγράμματος «Σύγχρονος Μαχητής», το οποίο ξεπερνά τα 200.000.000 ευρώ και περιλαμβάνει επίσης τον εξοπλισμό με πιστόλι 9mm, υποπολυβόλο και τυφέκιο ελεύθερου σκοπευτή. Η αναβάθμιση, σε αντίθεση με την αγορά ενός νέου τυφεκίου, στηρίζεται στα παρακάτω επιχειρήματα:

  1. Ο οπλισμός είναι σε καλή σχετικά κατάσταση, όσον αφορά στα λειτουργικά μέρη (κάννη, κλείστρο) και επομένως έχει πολλή ωφέλιμη ζωή προς εκμετάλλευση
  2. Δεν πρόκειται να γίνει μετάβαση σε νέο διαμέτρημα και θα διατηρηθεί το υφιστάμενο
  3. Η ηγεσία δεν θεωρεί ότι ένα καινούριο τυφέκιο (ή διαμέτρημα) είναι σε θέση να βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό την επιχειρησιακή ικανότητα των Τμημάτων
  4. Οικονομικοί λόγοι