Πυραυλικό σύστημα SPIKE NLOS

Η σύμβαση για την προμήθεια των SPIKE NLOS αγγίζει τα 370.000.000 ευρώ και αφορά σε 17 εποχούμενα συστήματα (SPIKE NMT - NLOS Multiple Targets) που θα ενταχθούν στους Λόχους Αντιαρματικών συγκεκριμένων Σχηματισμών του Ελληνικού Στρατού (340 βλήματα και συνολικό κόστος 270.000.000 ευρώ), 4 συστήματα SPIKE NLOS προς εγκατάσταση σε ισάριθμες κανονιοφόρους ΜΑΧΗΤΗΣ και 4 συστήματα SPIKE ER2 για τα Σκάφη Ανορθοδόξου Πολέμου Mk V (55 βλήματα και κόστος 55.000.000 ευρώ) και 100 βλήματα SPIKE NLOS που θα αποτελέσουν οπλισμό για 9 επιθετικά ελικόπερα AH-64A Apache (45.000.000 ευρώ). Η έναρξη παραδόσεων αναμένεται σε διάστημα 18 μηνών από την υπογραφή της σύμαβσης (Απρίλιος 2023), τοποθετώντας την άφιξη του συστήματος στα τέλη του 2024 με αρχές του 2025.

Περιγραφή συστήματος SPIKE NLOS / ER2

Κάθε σύστημα αποτελείται από τρεις εκτοξευτές (ως όχημα φορέας έχει επιλεχθεί το ισραηλινό SandCat της Plasan), ένα όχημα διοίκησης ελέγχου πυρός καθώς και ένα UAV (Orbiter 3) που εκτελεί διαδικασίες στοχοποίησης και πρόσκτησης στόχων σε βάθος, μεταβιβάζοντας τα δεδομένα στοχοποίησης στους εκτοξευτές. To Orbiter 3 μπορεί να πετάει έως 7 ώρες συνεχόμενα και διαθέτει ακτίνα δράσης 150 χιλιομέτρων με μέγιστη ταχύτητα 70 χαω. Μπορεί να μεταδίδει σε πραγματικό χρόνο εικόνα με Encrypted Datalink και ακολούθως να γίνει η ταξινόμηση και προτεραιοποίηση των στόχων που θα προσβληθούν με καταδείκτη λέιζερ. Το σύστημα C4I Fire Weaver της Rafael Advanced Defence Systems προσφέρει ανώτερη επίγνωση κατάστασης και επιτρέπει όχι μόνο συρρίκνωση του χρόνου αντιδράσεως, αλλά και τη βέλτιστη διαχείριση πυρός των συστημάτων.

Το Fire Weaver αποτυπώνει σε χάρτη στόχους, τοποθεσίες, σημεία ενδιαφέροντος, φίλιες δυνάμεις κ.λπ. διανέμοντας αυτές τις πληροφορίες άμεσα σε διάφορα διασυνδεδεμένα συστήματα. Με την χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης αναλύει πληροφορίες μάχης και αναθέτει εντολή πυρός κατά προτεραιότητα, λαμβάνοντας υπ’ όψη το απόθεμα πυρομαχικών, την απόσταση, την οπτική ευθεία κ.λπ. των μονάδων πυρός και προτείνει την καταλληλότερη εξ αυτών για να εμπλέξει τον στόχο.

Το Orbiter-3 διαθετει σύστημα χειρισμού πιστοποιημένο κατά STANAG 4586 (NATO) και η μετάδοση βίντεο γίνεται με το πρότυπο H.264. Το αερόχημα μπορεί να ελεγθεί από όχημα που κινείται, αυξάνοντας έτσι την επιβιωσιμότητά του, ενώ διαθέτει πλήρη αυτονομια σε περίπτωση που χαθεί το datalink και το σημα GPS, επιτρέποντάς του να επιστρέψει πίσω στη βάση του. Η εκτόξευση γίνεται με καταπέλτη που θα μπορούσε να εγκατασταθεί και σε οποιοδήποτε κατάλληλο πλοίο (πχ από κανονιοφόρους Πυρπολητής), ενώ η προσγειωση με αλεξίπτωτο μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί σε δίχτυ πάνω σε πλοίο.

Κάθε εκτοξευτής φέρει 4 βλήματα SPIKE NLOS μέγιστης εμβέλειας 32 χιλιομέτρων ικανά να πλήττουν στόχους άρματα μάχης, ΤΟΜΑ, ΤΟΜΠ ή αποβατικές λέμβους. Τα βλήματα ενσωματώνουν ηλεκτροπτικό αισθητήρα και μπορούν να πραγματοποιούν βολές ημέρα και νύχτα και υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Παράλληλα, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος τους (NLOS - Non Line of Sight) μπορούν να προσβάλουν στόχους που βρίσκονται εκτός της γραμμής του ορίζοντα, ενώ μπορούν να μεταδίδουν απευθείας εικόνα από την κάμερα στο ρύγχος τους στον χειριστή, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί τη πορεία των βλήματος κατά τη διάρκεια της πτήσης.

H 6η γενιά των Spike-NLOS ενσωματώνει σειρά βελτιώσεων, όπως:

• Εκτόξευση και έλεγχος πολλαπλών πυραύλων ταυτόχρονα (Salvo)
• Δυνατότητα μετάβασης του ελέγχου του βλήματος σε άλλο μέσο. Για παράδειγμα, ένα ελικόπτερο μπορεί να εκτοξεύσει πύραυλο εναντίον ενός στόχου υψηλής αξίας, να μεταβιβάσει τον έλεγχο σε όχημα στο έδαφος και να κινηθεί σε ασφαλή περιοχή.
• Πρόσκτηση εικόνας στόχου: Τα νέα βλήματα Spike-NLOS ενσωματώνουν νέες ικανότητες ταυτοποίησης εικόνας στόχου, οι οποίες επιτρέπουν τη γρήγορη μεταφορά εναέριων εικόνων στο πυραυλικό σύστημα.
• Αυξημένο βεληνεκές: Το νέο Spike-NLOS επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές 50 χιλιομέτρων, όταν εκτοξεύεται από ελικόπτερο, και 32 χιλιομέτρων, από χερσαίες και ναυτικές πλατφόρμες

Η αερομεταφερόμενη έκδοση του πυραύλου, ο SPIKE ER2, έχει την δυνατότητα αμφίδρομης ραδιοζεύξης δεδομένων για χρήση από ιπτάμενα μέσα, δίνοντάς του εμβέλεια 16 χιλιομέτρωνμ ενώ για χρήση από πλατφόρμες επιφανείας χρησιμοποιεί σύνδεση μέσω οπτικής ίνας με εμβέλεια 10 χιλιομέτρων. Όλες οι εκδόσεις χρησιμοποιούν ηλεκτροπτικό ερευνητή, ενώ μπορεί να λειτουργήσει τόσο ως Fire and Forget αλλά και με εμπλοκή του χρήστη, Man in the Loop, για να εμπλέκει στόχους πέραν του οπτικού ορίζοντα (BLOS). Έχει βάρος 34 κιλών, διαθέτει είτε αντιαρματική εκρηκτική κεφαλή (tandem HEAT) είτε εκρηκτική κεφαλή θραυσμάτων (Penetration-Blast-Fragmentation) για χρήση εναντίον πλοίον και κτηρίων.

Σε ελληνική υπηρεσία

Το Πεζικό θα εντάξει σε ΛΑΤ 17 συστήματα, που θα αποτελούνται από δύο μονάδες πυρός επί οχήματος (4×4) και ανάλογο όχημα οργανικών UAV τύπου Orbiter που εκτελεί διαδικασίες στοχοποίησης. Τα συστήματα συνοδεύονται από απόθεμα 220 βλημάτων και αναμένεται να μεταφερθούν σε Μονάδες του Έβρου και των ακριτικών νησιών θα ανήκουν στους Λόχους Αντιαρματικών και τον χειρισμό τους θα αναλάβουν μόνιμα Στελέχη, Υπαξιωματικοί και ΕΠΟΠ, οι οποίοι θα εκπαιδευτούν με διαδικασίες fast track στο Ισραηλινό οπλικό σύστημα.

Η Αεροπορία Στρατού θα εξοπλίσει με το όπλο 9 ελικόπτερα AH-64A Apache από τα 19 που διαθέτει και σχεδιάζεται να υποβληθούν σε πρόγραμμα περιορισμένης αναβαθμίσεως (κυρίως ως προς το ηλεκτροοπτικό σύνολό τους) από την Elbit Systems. Η ενσωμάτωση του SPIKE-NLOS θα δώσει νέα πνοή και αποστολή στα ελικόπτερα, που θα μπορούν πλέον να πλήττουν από πολύ μεγάλη απόσταση τους στόχους τους, κατά βάση Τ/Θ και Μ/Κ σχηματισμούς, μακριά από την εμβέλεια της προστατευτικής ασπίδας που συνιστούν τα Α/Α συστήματα Korkut και Hisar-A που τους προστατεύουν.

Ένα τυπικό σενάριο προσβολής μιας τουρκικής τεθωρακισμένης ή μηχανοκίνητης φάλαγγας θα ήταν, για παράδειγμα, η προσβολή των στοιχείων της ενεργητικής Α/Α ομπρέλας της, αποτελούμενη από Korkut και Hisar-A με τη χρήση SPIKE NLOS και κατόπιν η εξουδετέρωση των εχθρικών αρμάτων με τη χρήση των AGM-114 HELLFIRE που φέρουν τα ελικόπτερα. Εξίσου πολύτιμη θα ήταν η συνεισφορά των –A στο Αιγαίο, στην περιοχή ευθύνης της ΑΣΔΕΝ, όπου θα μπορούν να προβάλλουν με ασφάλεια τις εχθρικές αποβατικές δυνάμεις ή ακόμα και μονάδες κρούσης και υποστήριξης του αντιπάλου ναυτικού (ναρκοθηρικά/ναρκαλιευτικά, ΤΠΚ, κανονιοφόρους, ακόμα και κορβέτες ή και φρεγάτες), ακυρώνοντας συνδυαστικά και με τα άλλα φίλια μέσα, τις εχθρικές επιχειρησιακές επιδιώξεις.

Τέλος, το Πολεμικό Ναυτικό θα αξιοποιήσει τη ναυτική έκδοση των συστημάτων για τον εξοπλισμό τόσο των Κανονιοφόρων όσο και των Σκαφών Ανορθόδοξου Πολέμου Mark V. Στις Κανονιοφόρους κλάσης "Μαχητής" οι κατευθυνόμενοι πύραυλοι αναμένεται να τοποθετηθούν στα μόνιμες βάσεις, ενώ στα ΣΑΠ θα υπάρχει δυνατότητα να αφαιρούνται ανάλογα με την αποστολή. Εφοδιασμένα με ένα 8-πλο εκτοξευτή βλημάτων SPIKE-NLOS οι Κ/Φ ΜΑΧΗΤΗΣ μετατρέπονται σε πλοία με αξιοσημείωτες δυνατότητες κρούσης κατά ποικιλία εχθρικών στόχων (αποβατικά, ναρκοθηρικά/ναρκαλιευτικά, ΤΠΚ και μεγαλύτερα σκάφη).

Η συμφωνία προμήθειας

Η συμφωνία προβλέπει ότι ο Στρατός Ξηράς θα έχει δικαιοδοσία συντήρησης έως το 3ο Κλιμάκιο ενώ το 4ο και 5ο που αφορούν εργασίες δομικής συντήρησης και αναβάθμισης του οπλικού συστήματος παραμένουν στους Ισραηλινούς. Το σημείο αυτό αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια για την τελική συμφωνία, καθώς συνεπάγεται σημαντικά έξοδα συντήρησης για την υποστήριξη του συστήματος σε βάθος χρόνου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η ισραηλινή πλευρά προσδιορίζει το κόστος σε 12.000.000 ευρώ ετησίως για επισκευές του συστήματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ισραηλινή πλευρά προτίθεται να παραχωρήσει δυνατότητα επισκευών μετά την συμπλήρωση 10ετίας.

Η ελληνική πλευρά ζητούσε επίσης προσφορά για 17 συστήματα εξομοιωτή, έτσι ώστε κάθε ΛΑΤ να μπορεί να εκπαιδεύεται αυτόνομα, όπως τελικά οι Ισραηλινοί προσέφεραν μόλις 4 και η τελική συμφωνία περιλαμβάνει 8 συνολικά εξομοιωτές.

Το τελικό σημείο διαφωνίας αποτελούσε η επιλογή φορέα (δηλαδή το όχημα), για τα εποχούμενα συστήματα του στρατού ξηράς. Η ισραηλινή πρόταση για το Sandcat δεν θεωρήθηκε ικανοποιητική, αλλά τελικά έγινε αποδεκτή και ο Ελληνικός Στρατός θα καταστεί ο μοναδικός χρήστης στο ΝΑΤΟ του οχήματος. Αυτό έχεις ως αποτέλεσμα την επιπλέον απευθείας εξάρτηση από την Plasan για προμήθεια ανταλλακτικών του οχήματος που στηρίζεται σε σασί Ford 550.

Σύμφωνα με τον ΥΕΘΑ Νικόλαου Παναγιωτόπουλου σε ερώτηση Κοινοβουλευτικού Ελέγχου (υπ’ αριθμόν 645/30-03-2023): "Με την πρόσφατη διακρατική συμφωνία με το Ισραήλ για τα προγράμματα προμήθειας πυραυλικών συστημάτων “SPIKE NLOS”, η συμμετοχή των εταιριών της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας σε υλικά και υπηρεσίες ανέρχεται σε συνολικό ύψος περίπου 30 εκατομμυρίων στα τρία προγράμματα, με συμμετοχή επίσης στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα της κατασκευάστριας εταιρείας."