Θωρακισμένο Όχημα Μ1117

Το Μ1117 είναι ένα θωρακισμένο όχημα ασφαλείας (Armored Security Vehicle) κατασκευής Textron, το οποίο βασίζεται στην παλαιότερη σειρά V-100 και V-150 Commando. Το όχημα αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 για τον εξοπλισμό της αμερικανικής στρατονομίας. Η σειριακή παραγωγή ξεκίνησε μεταξύ 1999-2000 και το Guardian ήταν ένα από τα πρώτα αμερικανικά οχήματα που σχεδιάσθηκαν ειδικά με πρόβλεψη για σκάφος ανθεκτικό σε νάρκες.

Αρχικά το όχημα προοριζόταν για την αύξηση της προστασίας που προσέφερε το μικρότερο όχημα HMMWV, απαίτηση που προέκυψε από την ανάπτυξη δυνάμεων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, καθώς και την εισβολή στο Ιράκ το 2003 και την αυξημένη απειλή των Αυτοσχεδίων Εκρηκτικών Μηχανισμών (IED) και των ρουκετών RPG. Ο στρατός των ΗΠΑ παράγγειλε συνολικά 1.836 οχήματα Μ1117 για την Στρατονομία, σε καθήκοντα συνοδείας φαλάγγων και αστυνομεύσεως.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Βάρος (μάχης)	13.410 κιλά
Μήκος/Πλάτος/Ύψος	6μ / 2,56μ / 2,6μ
Διάβαση κάθετου εμποδίου	1,6 μέτρα
Διάβαση υδάτινου κολλήματος	1,5 μέτρα
Αναρρίχηση εδάφους κλίσεως	60%
Πλευρική κλίση εδάφους	30%
Απόσταση από το έδαφος	46 εκ.
Πλήρωμα	3 άτομα
Εμβέλεια	644 km με 64 km/h
Ταχύτητα (επί οδού)	100 km/h
Κινητήρας	ντίζελ Cummins 6CTA8.3 - 260 ίππων

Το βασικό πλήρωμα ανέρχεται σε τρεις άνδρες, ενώ είναι δυνατή η μεταφορά επιπλέον δύο με τα υλικά και εφόδιά τους. Η περιορισμένη χωρητικότητα οφείλεται στον ρόλο για τον οποίο προορίζεται το όχημα και στην σχεδίαση με τοποθέτηση του κινητήρα πίσω και του διαμερίσματος επιβατών στην μέση, με πλευρική θύρα για πρόσβαση. Αυτό σημαίνει ότι το Μ1117 δεν μπορεί να καλύψει αποστολές μεταφοράς προσωπικού κιαι επομένως η χρήση του περιορίζεται σε αποστολές ασφαλείας, αναγνωρίσεως κ.λπ.

Από πλευράς προστασίας, το Μ1117 φέρει τμηματική κεραμική θωράκιση της IBD που παρέχει ολόπλευρη προστασία έναντι βολίδων 12,7 mm και εκρήξεων IED, ενώ η κεκλιμένη θωράκιση μορφής V αυξάνει τις πιθανότητες εξοστρακισμού ρουκετών RPG. Οι επιβαίνοντες προστατεύονται επίσης από έκρηξη νάρκης βάρους 5 κιλών, καθώς και θραύσματα οβίδων πυροβολικού 155 mm που εκρήγνυνται 15 μέτρα επάνω από το όχημα. Επιπλέον θωράκιση μπορεί να προσαρμοσθεί αναλόγως των απαιτήσεων του χρήστη. Το όχημα διαθέτει σύστημα φιλτραρίσματος αέρα για προστασία από χημικές και βιολογικές επιθέσεις, όχι όμως και ραδιενεργό προστασία.

Χάρη στα ειδικά λάστιχα τύπου “run flat”, το Μ1117 είναι σε θέση να κινηθεί ακόμη και αν δεχθούν πυρά, ενώ διαθέτει και υψηλές δυνατότητες κίνησης εκτός δρόμου ή σε ανώμαλο έδαφος. Παρόλα αυτά, το όχημα δεν είναι αμφίβιο.

Ο οπλισμός περιλαμβάνει επανδρωμένο πύργο ενός ατόμου της Cadillac Gage, ίδιο με αυτόν του αμφιβίου AAV7A1 των Πεζοναυτών, που σε αμερικανικλη υπηρεσία φιλοξενεί βαρύ πολυβόλο M2HB των 12,7 mm και πολυβόλο βομβίδων Mk 19 των 40 mm. Ένα πολυβόλο 7,62 mm φέρεται σε βάση έξω από την θυρίδα του πυροβολητού, όμως ο οπλισμός δεν είναι σταθεροποιούμενος για βολή εν κινήσει.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η βαφή των οχημάτων είναι υψηλής ποιότητας πολυουρεθάνη, που χαρακτηρίζονται Χρώματα Ανθεκτικά σε Χημικές Ουσίες (Chemical Agent Resistant Color). Αυτό σημαίνει ότι δεν αλλοιώνονται από το ηλιακό φως, διαρροές καυσίμου ή λιπαντικών, με αποτέλεσμα να μην χάνεται η αποτελεσματικότητά τους. Αντιθέτως, τα χρώματα παραγωγής του Ελληνικού Στρατού, αν και με ιδιότητες αντι IR, είναι λαδομπογιές που χάνουν γρήγορα την απόχρωσή τους.

Η σύμβαση προμήθειας

Το Αμερικανικό Κονγκρέσο ενέκρινε την πώληση 1200 μεταχειρισμένων τεθωρακισμένων οχημάτων 4Χ4 τύπου Μ1117 Guardian στην Ελλάδα, με το συνολικό κόστος της προμήθειας να ανέρχεται στα 100.000.000 δολάρια ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει, πως η χώρα μας μπορεί να προμηθευτεί έως (μέγιστη ποσότητα) 1200 τεθωρακισμένα οχήματα σε εξαιρετική κατάσταση, με κόστος περίπου 71.000 ευρώ έκαστο. Από τα οχήματα αυτά, 900 αναμένεται να αξιοποιηθούν επιχειρησιακά και τα υπόλοιπα 300 για προσπορισμό ανταλλακτικών.

Η πραγματική τους αξία, ακόμη και μεταχειρισμένα, υπολογίζεται σε τουλάχιστον 500.000 ευρώ ανά όχημα. Το κόστος προέρχεται από τις εργασίες και υπηρεσίες επιθεωρήσεως, αλλά και τα έξοδα μεταφοράς των οχημάτων που έχουν προσδιορισθεί στην σύμβαση σε 14.823.638 δολάρια. Το κόστος αυτό, αναμένεται να αυξηθεί, καθώς θα πρέπει να δημιουργηθεί απόθεμα ανταλλακτικών, αλλά και πυρομαχικών για τα βομβιδοβόλα των 40 mm. Έτσι, το συνολικό κόστος έχει προϋπολογιστεί σε περίπου 150.000.000 δολάρια συνολικά.

Στην τιμή αυτή περιλαμβάνεται μόνο το όχημα χωρίς τον οπλισμό, δηλαδή χωρίς τα βομβιδοβόλα και τα πολυβόλα. Η Ελλάδα είχε ζητήσει και τον οπλισμό σε ξεχωριστό αίτημα, καθώς στόχος ήταν μια καταρχήν έγκριση για τα οχήματα με όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος. Η απάντηση των Αμερικανών στο ελληνικό αίτημα για παραχώρηση μέσω EDA, δηλαδή από τα αποθέματα των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ, ήταν θετική, όμως η τελικά δεν ικανοποιήθηκε, λόγω της αποστολής 2.000 πολυβόλων βομβίδων Mk19 Mod3 των 40 mm στην Ουκρανία για την αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής.

Στο μεταξύ, το ΓΕΣ τροποποίησε την LOA-GR-B-IAO προσθέτοντας την προμήθεια 700 Mk19, ενώ έχουν παραγγελθεί και συλλογές ηλεκτρικής πυροδοτήσεως για την μετατροπή βαρέων πολυβόλων M2 των 12,7 mm από το απόθεμα του Ελληνικού Στρατού, που θα συμπληρώσουν τον οπλισμό. Τα Μ-1117 δεν περιλάμβαναν ούτε συστήματα επικοινωνιών.

M1117 σε ελληνική υπηρεσία

Για την ταχεία αξιοποίηση των Μ1117, αριθμός οχημάτων εφοδιάστηκε με βαρύ πολυβόλο M2HB ή και Μ85 των 12,7 mm. Το Μ85 είναι αναβαθμισμένη έκδοση του M2H, διαθέτει ηλεκτρική πυροδότηση και υφίστανται σε απόθεμα από τα άρματα M60A1/A3 που έχουν αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία στον Ελληνικό Στρατό.

Ως προς τις επικοινωνίες, στα Μ1117 θα εγκατασταθούν σταθμοί ασυρμάτου TRC 9200 από τα οχήματα Mercedes 240GD, τα οποία σήμερα εξοπλίζουν τις Διμοιρίες Αναγνωρίσεως των μονάδων Πεζικού. Η αντικατάσταση των Μercedes από Μ1117 στις Διμοιρίες Αναγνωρίσεως θα αποτελέσει θεαματική βελτίωση από πλευράς ισχύος πυρός και επιπέδου προστασίας, ενώ τα Mercedes θα αποδοθούν σε άλλες χρήσεις. Δυστυχώς, επειδή το απόθεμα σταθμών ασυρμάτων TRC 9200 είναι μικρό, εκτιμάται ότι μέρος των Μ1117 θα εφοδιαστεί παλαιότερης τεχνολογίας σταθμούς ασυρμάτων SEM 170, που δεν εξασφαλίζουν ασφαλή επικοινωνία.

Τα παραχωρούμεντα τεθωρακισμένα Μ1117 έχουν πολύ λίγα χρόνια σε υπηρεσία και έχουν φθαρεί ελάχιστα σε εμπόλεμες ζώνες, ενώ ανταλλακτικά για τα μηχανολογικά μέρη τους διατίθενται στο ελεύθερο εμπόριο διευκολύνοντας τη συντήρησή τους. Σε ότι αφορά στο κόστος, η Ελλάδα είναι επιλέξιμη χώρα για πρόγραμμα αντικατάστασης παλαιών σοβιετικών τεθωρακισμένων με αμερικανικά υψους 25.000.000 δολαρίων, που μπορεί να αυξηθεί και στα 50.000.000 δολάρια. Έτσι, το τελικό κόστος παραχώρησης μπορεί να αποδειχθεί πολύ χαμηλότερο από τα 100.0000.000 δολάρια.

Το ΓΔΑΕΕ αξιολόγησε την πρόταση και έκρινε ότι με το M1117 Guardian μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τεθωρακισμένο όχημα αναγνώρισης και να διατεθεί σε διμοιρίες και ουλαμούς αναγνώρισης, μηχανοκίνητα τάγματα πεζικού και σε επιλαρχίες αναγνώρισης. Επιπλέον όμως, έχει αποφασισθεί η διάθεση M1117 ως οχημα των Προωθημένων Αξιωματικών Πυροβολικού (ΠΑΠ) και των Αξιωματικών Ελέγχου Αέρος (ΑΕΛΑ) που προσκολλούνται στις μονάδες, ενώ μικρός αριθμός M1117 έχει εφοδιάσει και τις μονάδες Ειδικών Δυνάμεων.

Η συντριπτική πλειοψηφία των οχημάτων θα αναπτυχθεί στην αρχιπελαγική χώρα, αντικαθιστώντας υφιστάμενους τύπους οχημάτων και σε αποστολές όπως η αντιαποβατική δράση, η προσβολή ελικοπτέρων σε αιώρηση (hovering), η περίσφιξη αεροπρογεφυρώματος, κ.λπ. Έτσι, οι μονάδες της ΑΣΔΕΝ θα έχουν στη διάθεσή τους μία δύναμη M1117 που αναλογεί σε μία Επιλαρχία Αναγνωρίσεως ανά κύρια νήσο, δηλαδή άνω των 40 οχημάτων. Μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν σε αποστολές συνοδείας και προστασίας εφοδιοπομπών, στην εσωτερική ασφάλεια στη Ζώνη Ευθύνης του 4ου Σώματος Στρατού στον Έβρο, σε αναγνώριση σε μονάδες του Έβρου και στην προστασία σημαντικών εγκαταστάσεων και βάσεων ανά την Ελλάδα.

Ο μεγάλος αριθμός οχημάτων που παραλαμβάνονται επιτρέπει τη δημιουργία εξειδικευμένων εκδόσεων του Μ1117 σε ελληνική υπηρεσία, αντικαθιστώντας αθωράκιστα οχήματα που φέρουν αντιαρματικά όπλα, ή αποτελούν διοικητικές τους εκδόσεις όπως τα Mercedes GD290. Επιπλέον στον τομέα της αναγνώρισης, θα ήταν εφικτό αριθμός Μ1117 να εφοδιαστεί με διάφορους αισθητήρες σε αναπτυσσόμενο ιστό, μιας και το όχημα έχει επαρκείς χώρους, αλλά και να γίνει φορέας UAV. Σήμερα, Ελληνικός Στρατός χρησιμοποιεί οχήματα HMMWV Hummer ως φορείς των radar Bora 550 και των ηλεκτροοπτικών αισθητήρων Margot XXL.

Χρονοδιάγραμμα παραλαβών

Η προμήθεια των Μ1117 πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά site αμυντικού ενδιαφέροντος στο τέλος του 2019 και έκτοτε επαναμεφανιζόταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Οι τελευταίες πληροφορίες ανέφεραν ότι το γ΄ τρίμηνο του 2020 θα παραδίδονταν 300 οχήματα και θα ακολουθούσαν άλλα 300 το δ΄ τρίμηνο του ίδιου έτους. Το 2022 θα παραδίδονταν τα υπόλοιπα 600 οχήματα, με 300 οχήματα το γ' και τα τελευταία 300 οχήματα το δ' τρίμηνο του έτους.

Τελικά, στις 4 Νοεμβρίου 2021, η 21η Διοίκηση Συντηρήσεως Θεάτρου (21 TSC) του Στρατού Ηνωμένων Πολιτειών Ευρώπης & Αφρικής γνωστοποίησε την συνεργασία αντιπροσωπείας αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού στο Καϊζερσλάουτερν της Γερμανίας, με την 18η Ταξιαρχία Στρατονομίας. Η μετάβαση της αντιπροσωπείας είχε ως σκοπό να αποκτηθεί εξοικείωση στην οδήγηση και βασικούς χειρισμούς και λειτουργίες του Μ1117, ούτως ώστε όταν αφιχθούν στην Ελλάδα να μπορούν να τα οδηγήσουν στον καθορισμένο χώρο φιλοξενίας.

• 26 Νοεμβρίου 2021: παραλήφθηκαν τα πρώτα 44 τεθωρακισμένα οχήματα Μ1117, που προήλθαν από μονάδα που σταθμεύει στην Γερμανία. Η μεταφορά τους έγινε σιδηροδρομικώς και πριν την παράδοσή τους σε μονάδες του ελληνικού στρατού τα οχήματα μεταφέρθηκαν στο 301 ΕΒ στους Αγίους Αναργύρους. Εκεί, το τεχνικό προσωπικό έκανε τις σχετικές εργασίες επιθεώρησης και αποκατάστασης, προκειμένου τα οχήματα να καταστούν πλήρως επιχειρησιακά
• 29 και 30 Απριλίου 2022: Παραδίδονται 130 οχήματα
• 26 Ιουνίου 2022: Παραδίδονται 180 οχήματα
• 25 Ιουλίου 2022: Παραδίδονται 90 οχήματα
• 19 Σεπτεμβρίου 2022: Παραδίδεται νέα παρτίδα οχημάτων
• Ιανουάριος 2023: Παραδίδονται 393 οχήματα

Σταδιακά συμπληρώνεται ο τελικός αριθμός των συνολικά 1200 «Guardian», ενώ έως σήμερα έχουν παραληφθεί περίπου 800 οχήματα.

Παράλληλα, στις 3 Νοεμβρίου 2021 κατά την προγραμματισμένη μηνιαία συνάντηση μεταξύ ΓΔΑΕΕ και των εκπροσώπων των συλλογικών φορέων της (δηλαδή την ΕΕΛΕΑΑ και τον ΣΕΚΠΥ) επιβεβαιώθηκε ότι δεν επιτρέπονται οι εργασίες αποκαταστάσεως μεταχειρισμένου υλικού χωρίς την έγκριση και τη συμμετοχή του αρχικού κατασκευαστή.

28 Σεπτεμβρίου 2020