Κατευθυνόμενα αντιαρματικά όπλα

Ο ΕΣ εισήγαγε για πρώτη φορά σε χρήση κατευθυνόμενα αντιαρματικά όπλα τη δεκαετία του 1960, τα ΕΕ-10, ΕΕ-11 και COBRA. Και τα τρία ανήκαν στα κατευθυνόμενα αντιαρματικά πρώτης γενιάς, τα λεγόμενα MCLOS (Manual Command to Line of Sight). Κάθε εκτοξευόμενος πύραυλος ξετύλιγε καλώδιο που τον συνέδεε με τη μονάδα κατεύθυνσης και ο χειριστής κατεύθυνε το βλήμα με εντολές που μεταβιβάζονταν μέσω του σύρματος.

Η γενιά αυτή αποσύρθηκε τη δεκαετία του 1980 λόγω των σοβαρών εγγενών μειονεκτημάτων της, όπως η χαμηλή ταχύτητα πτήσης των βλημάτων και η μεγάλη δυσκολία του σκοπευτή να κατευθύνει τον πύραυλο που αντιδρούσε αργά στις εντολές του. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο ΕΣ έκανε το μεγάλο άλμα και εισήγαγε σε χρήση κατευθυνόμενα αντιαρματικά όπλα δεύτερης γενιάς, που στη διεθνή βιβλιογραφία προσδιορίζονται ως SACLOS (Semi-Automatic Command to Line of Sight). Ο χειριστής απλώς τηρεί το σκοπευτικό του επί του στόχου και η κατεύθυνση του πυραύλου επιτυγχάνεται αυτόματα από τη μονάδα κατεύθυνσης μέσω σύρματος, που και πάλι ξετυλίγεται πίσω από το βλήμα.

Ισραηλινό σύστημα SPIKE NLOS

Πρόκειται για το πλέον σύγχρονο αντιαρματικό σύστημα στη διάθεση του ελληνικού στρατού, με την σύμβαση για την προμήθεια 17 εποχούμενων SPIKE NMT - NLOS Multiple Targets να αγγίζει τα 370.000.000 ευρώ. Οι πύραυλοι θα ενταχθούν στους Λόχους Αντιαρματικών συγκεκριμένων Σχηματισμών του Ελληνικού Στρατού (340 βλήματα με συνολικό κόστος 270.000.000 ευρώ), ενώ 4 συστήματα SPIKE NLOS θα τοποθετηθούν σε ισάριθμες κανονιοφόρους ΜΑΧΗΤΗΣ , 4 συστήματα SPIKE ER2 προορίζονται για τα Σκάφη Ανορθοδόξου Πολέμου Mk V (55 βλήματα) και 100 βλήματα SPIKE NLOS θα αποτελέσουν οπλισμό για 9 επιθετικά ελικόπερα AH-64A Apache.

Κάθε σύστημα αποτελείται από τρεις εκτοξευτές, ένα όχημα διοίκησης ελέγχου πυρός καθώς και ένα UAV (Orbiter 3) που εκτελεί διαδικασίες στοχοποίησης και πρόσκτησης στόχων σε βάθος, μεταβιβάζοντας τα δεδομένα στοχοποίησης στους εκτοξευτές. Κάθε εκτοξευτής φέρει 4 βλήματα μέγιστης εμβέλειας 32 χιλιομέτρων ικανά να πλήττουν στόχους άρματα μάχης, ΤΟΜΑ, ΤΟΜΠ ή αποβατικές λέμβους. Τα βλήματα ενσωματώνουν ηλεκτροπτικό αισθητήρα και μπορούν να πραγματοποιούν βολές ημέρα και νύχτα και υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Παράλληλα, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος τους (NLOS - Non Line of Sight) μπορούν να προσβάλουν στόχους που βρίσκονται εκτός της γραμμής του ορίζοντα, ενώ μπορούν να μεταδίδουν απευθείας εικόνα από την κάμερα στο ρύγχος τους στον χειριστή, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί τη πορεία των βλήματος κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Αντιαρματικά MILAN

Οι πύραυλοι MILAN έχουν αποσυρθεί από την πλειονότητα των χρηστών και η παραγωγή τους έχει σταματήσει, δημιουργόντας τεράστια προβλήματα υποστήριξης.

Τα FAGOT μαζί με τα MILAN αποτελούν σήμερα τα βαρύτερα αντιαρματικά όπλα σε επίπεδο ελληνικού τάγματος πεζικού. Τα όπλα φέρονται επί κατάλληλα τροποποιημένων οχημάτων-φορέων Μercedes 240 και Hummer, με κάθε τάγμα πεζικού να διαθέτει τέσσερα MILAN και τέσσερα FAGOT.

Η ονομασία του αντιαρματικού MILAN προέρχεται από τα αρχικά των γαλλικών λέξεων (Missile d' Infanterie Leger Antichar) και κατασκευάζεται από την Euromissile, μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία, αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της γαλλικής Aerospatiale και της γερμανικής MBB. O αρχικός σχεδιασμός ξεκίνησε από τη γαλλική πλευρά, στη συνέχεια όμως μετατράπηκε σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα με γραμμές παραγωγής στη Γαλλία, τη Γερμανία και τέλος -κατόπιν αδείας- παράγεται και στη Μεγάλη Βρετανία.

H μέθοδος καθοδήγησης του πυραύλου είναι τύπου SACLOS (semi-automatic command to line-of-sight), δηλαδή ημιαυτόματη καθοδήγηση στη γραμμή της θέας, που σημαίνει ότι ο χειριστής το μόνο που κάνει είναι να κρατά το σταυρόνημα πάνω στο στόχο. Οι εντολές καθοδήγησης μεταφέρονται μέσω ενσύρματης ζεύξης (ζεύγος χάλκινων καλωδίων), ενώ το σύστημα εγκλωβισμού χρησιμοποιεί την υπέρυθρη ακτινοβολία. Έχει μέγιστο βεληνεκές 2 χιλιομέτρων τα οποία καλύπτει μέσα σε 12,8 δευτερόλεπτα, ενώ η μέγιστη ταχύτητα φτάνει τα 200 μ./δευτ. Η διατρητική ικανότητα του πυραύλου της έκδοσης MILAN 1 φτάνει τα 600 χιλ. ομοιογενούς χάλυβα και συνεπώς καταστρέφει κάθε άρμα δεύτερης γενιάς. Το όπλο διατηρεί επίσης περιορισμένη δυνατότητα χρήσης εναντίον ελικοπτέρων και γενικά μικρής ταχύτητας και χαμηλού ύψους στόχων. Το μέγιστο ύψος που μπορεί να βληθεί αιωρούμενος στόχος είναι 380 μέτρα με μέγιστη ακτίνα δράσης τα 1.800 μέτρα.

Ελληνικές παραλαβές MILAN

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο ΕΣ προμηθεύτηκε νυκτερινές διόπτρες τύπου MIRA, που επιτρέπουν την πλήρη επιχειρησιακή εκμετάλλευση των εκτοξευτών και κατά τη διάρκεια της νύκτας. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 έγινε προμήθεια βλημάτων νέας γενιάς τύπου MILAN 2, που με ελαφρά μεγαλύτερο διαμέτρημα εκρηκτικής κεφαλής (115 χιλ. αντί των 103 χιλ. του MILAN 1) και μεγαλύτερο συνολικό βάρος εκρηκτικής ύλης (1,8 κιλά αντί των 1,2 της προηγούμενης έκδοσης) επιτυγχάνει διάτρηση 880 χιλ. ομοιογενούς χάλυβα.

Στις 21 Μαρτίου 2021 προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την προμήθεια 300 επιπλέον MILAN συνολικού κόστους 9.000.000 ευρώ. Τα υπό προμήθεια βλήματα διαθέτουν διπλή εκρηκτική κεφαλή (tandem) τύπου κοίλου γεμίσματος (ΗΕΑΤ), έτσι ώστε να καταστρέφουν σύγχρονα άρματα και ΤΟΜΑ-ΤΟΜΠ, προκαλώντας διάτρηση τουλάχιστον 700 χιλ. σε ομοιογενή χάλυβα θωρακίσεων (RHA), μετά την εξουδετέρωση της εκρηκτικής ενεργητικής θωράκισης (ERA), αλλά και έργα οχύρωσης από οπλισμένο σκυρόδεμα, προκαλώντας διάτρηση τουλάχιστον 200 χιλ. Με τη νέα κεφαλή τύπου tandem τα υπό προμήθεια βλήματα θα μπορούν να εξουδετερώσουν τα τουρκικά M60T Sabra και Leopard 2, που αναβαθμίζονται από τη Roketsan με προσθήκη θωράκισης ERA.

Η Γαλλία προσφέρει σήμερα τον αντικαταστάτη, νέας γενιάς A/T πύραυλο Akeron MP με εμβέλεια 5 χλμ, που μπορεί να διατρήσει 1000 χιλ ομογενοποιημένου χάλυβα και υποστηρίζει τη δυνατότητα fire & forget, Man in the loop, LOAL και NLOS. Εναλλακτικά, με την προμήθεια των ισραηλινών Spike NLOS το 2023, προκρίνεται η αντικατάσταση των MILAN και FAGOT με τους Spike ER, μία λύση που προσφέρει προφανή πλεονεκτήματα ομοιοτυπίας στην εκπαίδευση και τη συντήρηση.

Αντιαρματικά FAGOT

Το ελληνικό απόθεμα κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του '80 και η αξιοπιστία των πυραύλων τίθεται σε αμφιβολία σήμερα.

Η αντικατάσταση των ΠΑΟ κατέστη δυνατή τη δεκαετία του 1990 με τη δωρεάν παραχώρηση από τη Γερμανία 262 αντιαρματικών συστημάτων FAGOT, διαμετρήματος 125mm, που προέρχονταν από το στρατό της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Το βεληνεκές των βλημάτων που διαθέτει ο ΕΣ ανέρχεται στα 2.000 μέτρα και η διατρητική τους ικανότητα φτάνει στα 400 χιλ. ομοιογενούς χάλυβα. Σοβαρό μειονέκτημα των συστημάτων του ελληνικού οπλοστασίου είναι η έλλειψη διοπτρών νυκτερινής παρατήρησης-σκόπευσης.

ΓΕΣ - Αύγουστος 2002