Η μερική επαγγελματικοποίηση του ελληνικού στρατού επιφέρει τεράστιες αλλαγές σε στρατιωτικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο, με την μείωση της στρατιωτικής θητείας και παράλληλα την αύξηση των δαπανών για την αμυντική θωράκιση της χώρας.

Προβλήματα του θεσμού

Ο κρατικός προϋπολογισμός θα πρέπει να αναλάβει όχι μόνο την μισθοδοσία των επαγγελματιών οπλιτών, αλλά και τις συντάξεις και τυχόν αποζημιώσεις που προβλέπονται στο νέο θεσμό. Έτσι, η ετήσια δαπάνη μισθοδοσίας των ΕΠΟΠ, με την εκτίμηση ότι ο αριθμός τους θα ανέρχεται στις 5.000, διαμορφώνεται για την προσεχή πενταετία ως εξής:

• 12 δις. δραχμές για το έτος 2001
• 50 δις. δραχμές για το έτος 2002
• 75 δις. δραχμές για το έτος 2003
• 100 δις. δραχμές για το έτος 2004
• 130 δις. δραχμές για το έτος 2005
• 135 δις. δραχμές για το έτος 2006

... ενώ η δαπάνη για τον ιματισμό, εκπαίδευση κλπ, εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 1,2 δισ. δραχμές. Η επιβάρυνση είναι όχι μόνο ιδιαίτερα σημαντική, αλλά και αντίθετη προς τις δεδηλωμένες επιδιώξεις της κυβέρνησης για μείωση του Δημόσιου τομέα και των Δημοσίων Υπαλλήλων.

Μία κρυφή παράμετρος του θεσμού, είναι οι επιπτώσεις στην ανεργία! Άν και η πρόσληψη των ΕΠΟΠ θα προσφέρει μία εναλλακτική δυνατότητα απορρόφησης για τους νέους, η παράλληλα σχεδιαζόμενη και άμεσα συνδεδεμένη μείωση της στρατιωτικής θητείας θα προκαλέσει δραματική αύξηση στην ήδη βεβαρημένη και καλπάζουσα ανεργία που μαστίζει την χώρα. Περίπου 12.000 νέοι θα αναζητήσουν θέση στην αγορά εργασίας 2 μήνες νωρίτερα, αριθμός που θα ανέλθει σε 30.000 - 40.000 με την συνολική μείωση της θητείας. Αποτέλεσμα θα είναι η άνοδος του δείκτη ανεργίας σε υψηλότερα επίπεδα, τη στιγμή που τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας ανεβάζουν την εγγεγραμένη ανεργία στο 12,6%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 553.000 ανθρώπους.

Τέλος, ο επαγγελματικός Στρατός είναι δυνατόν να αποξένωσει τους νέους από την αντίληψη, ότι οφείλουν να υπερασπισθούν αυτά που έχουμε ως Έλληνες, την ελευθερία μας και την ανεξαρτησία μας. Αυτά κανένας επαγγελματικός Στρατός δεν μπορεί να τα εγγυηθεί πλήρως, ενώ τον κίνδυνο έχει πρόσφατα επισημάνει Αμερικανός Στρατηγός, συμβουλεύοντας ταυτόχρονα τους Έλληνες Επιτελείς να προχωρήσουν προσεκτικά στην εφαρμογή του νέου θεσμού.

Πλεονεκτήματα

Η μείωση θητείας μέχρι τους 12 μήνες είναι μία ιδιαίτερα ευχάριστη εξέλιξη όχι μόνο για τους κληρωτούς, αλλά και για το ίδιο το κράτος, αφού εισερχόμενοι γρηγορότερα στον εργασιακό χώρο ενδυναμώνεται η οικονομία αλλά αποτελεί και στήριξη για το ασφαλιστικό σύστημα. Με την πρϋπόθεση βεβαίως ότι θα μπορέσουν οι νέοι να απορροφηθούν από την αγορά εργασίας.

Βραχυπρόθεσμα η ανεργία θα μειωθεί άμεσα κατά 5.000 άτομα και ταυτόχρονα θα προσφέρει ικανοποιητικό μέλλον για άτομα με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, αφού τα προσόντα των ΕΠΟΠ φαίνεται να ξεκινούν από το απολυτήριο... Στρατού.

Η σημαντικότερη αλλαγή θα είναι στην μαχητική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων. Τα ωφέλη των επαγγελματιών είναι προφανή τόσο στην καλύτερη και εκτενέστερη εκπαίδευση, όσο και στην πλήρη εξοικείωση με τα σύγχρονα οπλικά συστήματα.

Τέλος, με την ενσωμάτωση των 22.000 υπαξιωματικών που υπηρετούν ως ΕΠΥ και ΕΜΘ στους ΕΠΟΠ, αναμένεται να μπει επιτέλους τάξη στον λαβύρινθο των υπαξιωματικών που προέρχονται από την Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών (ΣΜΥ), από ΕΠΥ, ΕΜΘ και βαθμοφόρους κληρωτούς (έφεδροι Υπαξιωματικοί).

Αξιολόγηση θεσμού των ΕΠΟΠ

Σύμφωνα με την Ελευθεροτυπία ο θεσμός του Επαγγελματία Οπλίτη δέχεται σοβαρούς κλυδωνισμούς, καθώς ολοένα και περισσότεροι επιτελείς διαπιστώνουν σοβαρά προβλήματα ενσωμάτωσης των ΕΠΟΠ στον υπόλοιπο κορμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Κορυφαίο παράδειγμα ήταν η τραγική κατάληξη που είχε το παιχνίδι κε τα όπλα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν ένας 25χρονος Επαγγελματίας Οπλίτης σκοτώθηκε ενώ έπαιζε με αστυνομικό σε κοινή βάρδια. Οπως παραδέχεται πηγή του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, το θέμα δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Ο έλεγχος έδειξε ότι υπήρξαν και άλλα παρόμοια συμβάντα σε ΕΠΟΠ και ειδικούς φρουρούς της αστυνομίας, που έπαιζαν με όπλα συνήθως κατά τις βραδινές ώρες. Τα περιστατικά αυτά ανάγκασαν τους επικεφαλείς να δώσουν νέες διαταγές για τη χρήση όπλων.

Στο Πεντάγωνο πολλοί εμφανίζονται απογοητευμένοι από την εξέλιξη του θεσμού υποστηρίζοντας ότι σε ποσοστό πάνω από 40% δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Πολλοί ΕΠΟΠ φτάνουν στο σημείο να αρνούνται να εκτελέσουν διαταγές των υπηρεσιακών προϊσταμένων τους ή να παρουσιαστούν στην υπηρεσία τους. Στη διάρκεια των Ολυμπιακών, μάλιστα, υπήρξαν περιπτώσεις που τους εντόπισαν τηλεφωνικώς στα σπίτια τους, αλλά εξακολουθούσαν να αρνούνται να παρουσιαστούν, με αποτέλεσμα να επιστρατευτεί η απειλή του στρατοδικείου καθώς επρόκειτο για λιποταξία. Σε άλλη περίπτωση προχώρησαν σε μαζική διαμαρτυρία έξω από το διοικητήριο μεγάλου στρατοπέδου και για να ηρεμήσουν κάπως τα πνεύματα χρειάστηκε να μεταβούν επιτόπου ανώτατοι αξιωματικοί. Τέλος, προβλήματα υπάρχουν καθημερινά εντός των μονάδων, κυρίως στο στρατό ξηράς. Η μειωμένη επάνδρωση τους υποχρεώνει σε υπέρμετρες υπηρεσίες κάθε μήνα, η εξειδίκευση στην ειδικότητά τους είναι περιορισμένη έως ανύπαρκτη και πολλοί δηλώνουν πως θα αποχωρήσουν.

Οι στρατιωτικοί συμφωνούν ότι ο θεσμός ξεκίνησε να λειτουργεί χωρίς καμία μελέτη και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Παραδείγματα; ΕΠΟΠ που, αν και δεν ήταν κατάλληλος για ναρκαλιευτής, πήρε τέτοια ειδικότητα. Σήμερα, απλώς δεν απασχολείται σε ναρκοπέδιο. Αλλοι χρίστηκαν "υποβρύχιοι καταστροφείς" και όταν παρουσιάστηκαν για να εκπαιδευτούν δήλωσαν ότι δεν ήξεραν... κολύμπι.

Γ.Ανδρουλάκης - 18 Απριλιου 2001