Δαπάνες για εξοπλισμούς

Η Ελλάδα, μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ από το 1952 και το 1981 αντίστοιχα, επενδύει ετησίως στην αμυντική θωράκισή της σημαντικούς ανθρώπινους και υλικούς πόρους. Αυτό οφείλεται στα ιδιαίτερα προβλήματα εξωτερικής ασφάλειας που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σε σχέση με τους υπόλοιπους εταίρους της. Σημαντικότερο πρόβλημα αποτελεί φυσικά η αναθεωρητική στάση της Τουρκίας, που αποτελεί την κύρια και πιο άμεση εξωτερική απειλή για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα και κυριαρχικά δικαιώματα.

ΕΤΟΣ (εκατ. ευρώ)	Στρατός Ξηράς	Πολεμικό Ναυτικό	Πολεμική Αεροπορία	Πάγια περιουσιακά στοιχεία
2023	1.658	589	894	2.412
2022	1.581	537	811	3.376
2021				2.520
2020				0.530

Συνολικά, σε βάθος εικοσαετίας, ο αμυντικός προϋπολογισμός του 2022 ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος μετά τον αντίστοιχο 2009, ενώ στη δεύτερη θέση τοποθετείται και σε επίπεδο πιστώσεων για την υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων. Την πρώτη θέση καταλαμβάνει, σε επίπεδο εξοπλισμών, ο προϋπολογισμός του 2024 με το ιστορικό ρεκόρ των με 2,6 δις ευρώ. Ο προγραμματισμός του υπουργείου Οικονομικών για τα επόμενα χρόνια προβλέπει φυσικές παραλαβές αμυντικών εξοπλισμών της τάξης των 1,5 - 2 δισ. ευρώ τον χρόνο. Το πλαφόν αυτό έχει καλυφθεί με τις προγραμματισμένες παραλαβές μεταξύ άλλων των Rafale, πυραύλων, φρεγατών FDI και των συνακόλουθων εξοπλισμών.

Σημειώνεται ότι οι δαπάνες που γίνονται κάθε χρόνο για αμυντικούς εξοπλισμούς είναι διαφορετικό μέγεθος από τις φυσικές παραλαβές. Οι δαπάνες, σύμφωνα με τους κανόνες που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της Eurostat, αφορούν τις πληρωμές οι οποίες γίνονται, συχνά με τη μορφή προκαταβολών, για την αγορά ενός συστήματος και δεν υπολογίζονται στο έλλειμμα, παρά μόνο στο χρέος. Αντίθετα, οι φυσικές παραλαβές είναι το μέγεθος που επιβαρύνει το έλλειμμα, κατά την παραλαβή ενός εξοπλιστικού συστήματος. Ετσι, για το 2022 προβλέπονταν πληρωμές ύψους 3.376.000.000 ευρώ, ενώ ο προϋπολογισμός των φυσικών παραλαβών ήταν 1.120.000.000 ευρώ.

Ελληνικές αμυντικές δαπάνες

Οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας για το έτος 2002 ανήλθαν στο 4,91% του ΑΕΠ, ένα ποσοστό - ρεκόρ που ανέβασε την χώρα μας στην πρώτη θέση του σχετικού πίνακα ξεπερνώντας ακόμη και την Τουρκία (κατέλαβε την 2η θέση με ποσοστό 3,27%). Αντίθετα, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης οι αμυντικές δαπάνες κατάρρευσαν φθάνοντας το 2,75% και 2,4% επί του ΑΕΠ για τα έτη 2006 και 2007 αντίστοιχα, και λιγότερο από 2% για το 2019! Αντίστοιχα, οι εξοπλιστικές δαπάνες από περίπου 1% του ΑΕΠ μειώθηκαν κατά 70% για τη δεκαπενταετία 2011-2025 και αντιστοιχούν στο 0,3% του ΑΕΠ (προορίζονται κυρίως για εξόφληση παλαιοτέρων αγορών).

Για το 2024, ο Κρατικός Προϋπολογισμός σημείωσε ακόμια μία αύξηση των πιστώσεων για την υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων αλλά και συνολικά για τις αμυντικές δαπάνες (περιλαμβάνουν τη μισθοδοσία, λειτουργικά έξοδα κλπ), η οποία υπερκαλύπτει τον πληθωρισμό που εκτιμάται σε μέσο ρυθμό 4,1% έως το τέλος του 2023. Έτσι, ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός του υπουργείου Εθνικής Άμυνας ανέρχεται σε 6.093.388.000 ευρώ (5,707 δις το 2023).

Στην κατηγορία «παροχές σε εργαζόμενους» οι πιστώσεις είναι αυξημένες κατά 12,34% σε σχέση με το 2023, εξαιτίας της αναμόρφωση του μισθολογίου του δημόσιου τομέα (Νόμος 5045/2023), αλλά και της αύξησης του επιδόματος παραμεθορίου και ειδικών συνθηκών εργασίας των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Για το 2024, το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού που μισθοδοτείται από το ΥΠΕΘΑ ανέρχεται σε 91.107 άτομα (στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό) έναντι 90.641 ατόμων το 2023 και 86.576 ατόμων το 2022.

Tο 2022 στο ΥΠΕΘΑ προσλήφθηκαν 2.929 άτομα, εκ των οποίων 1.634 ΕΠΟΠ και 1.206 ήταν οι εισαχθέντες στις παραγωγικές σχολές. Το 2023 πραγματοποιήθηκαν 1.335 εισαγωγές σε παραγωγικές σχολές, ενώ προσλήγθηκαν 1.700 ΕΠΟΠ επιπλέον. Παράλληλα, το 2024 προβλέπεται η αποχώρηση 1.018 ατόμων, έναντι 1.743 το 2023 και 1.844 το 2022.

Στην κατηγορία «πάγια περιουσιακά στοιχεία» (εξοπλισμοί) αύξηση ανέρχεται σε 171.696.000 ευρώ (ποσοστό 7,07%), όμως σε σχέση με το 2022 καταγράφεται μείωση κατά 23%. Οι πιστώσεις ύψους 2,6 δις ευρώ θα πρέπει να καλύψουν και τις αποπληρωμές των τρέχοντων προμηθειών, που για το 2024 εκτιμώνται σε 989 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνουν τις 3 φρεγάτες FDI-HN προς 479 εκατ. ευρώ, τα έξι νέα Rafale μαζί με την εν συνεχεία υποστήριξη και τα όπλα τους προς 480,8 εκατ. ευρώ και των νέων τορπιλών βαρέος τύπου προς 29,2 εκατ. ευρώ.

Τέλος, οι λειτουργικές δαπάνες («αγορές αγαθών και υπηρεσιών»), για το 2024 ανέρχονται σε 501.265.000 ευρώ, αυξημένες κατά μόλις 0,8%. Το ποσοστό αυτό είναι υποπολλαπλάσιο του πληθωρισμού και ειναι αμφίβολο ότι επαρκεί για να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες υποστήριξης του υπάρχοντος υλικού.

ΕΤΟΣ (εκατ. ευρώ)	Παροχές σε εργαζομένους	Λειτουργικά έξοδα	Εξοπλισμοί	Σύνολο Τακτικού Προϋπολογισμού
2024	2.836,066	612,970	2.599,977	6.093,388
2023	2.627,483	597,036	2.428,281	5.687,80
2022	2.524,58	402,134	3.390,13	6.431,60
2021	2.474,96	401,02	2.531,75	5.481,90
2020	2.364,92	401,36	540,69	3.383,00
2019	2.291,35	444,39	542,78	3.358,60
2016	2.036,90	900,00	900,00	3.840,11
2015	2.047,35	900,00	900,00	3.850,46
2014	2.108,95	900,00	800,00	3.811,96
2013	2.162,28	900,00	1.100,00	4.165,76
2012	2.203,69	808,31	700,00	3.714,99
2011	2.253,58	872,77	360,48	3.491,82

Ελληνοτουρκικές αμυντικές δαπάνες

Παρόλο που η Τουρκία ξοδεύει για την άμυνα της μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ, η μεγέθυνση της τουρκικής οικονομίας σε σχέση με την ελληνική μεταφράζεται σε πολύ μεγαλύτερο πραγματικό ποσό χρημάτων που επενδύονται συνολικά στην άμυνα και ειδικότερα στους εξοπλισμούς. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο εξετάζοντας τα παρακάτω γραφήματα.

Συζήτηση στο forum