Καθυστερήσεις στον εκσυγχρονισμό των MEKO 200HN
Οι φρεγάτες κλάση MEKO 200 αποτελούν μία ιδιαίτερα επιτυχημένη σχεδίαση, καθώς παράχθηκαν σε 29 σκάφη υπηρετώντας σε 6 διαφορετικές χώρες στον κόσμο. Η ανάπτυξή τους ξεκίνησε στο τέλος της δεκαετίας του '70 και το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε την προμήθεια 4 φρεγατών του τύπου στις 18 Απριλίου 1988. Η σχετική σύμβαση να υπογράφτηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1989 και η πρώτη παραλαβή έγινε το 1991.
| ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | |
|---|---|
| Πλήρωμα | 189 |
| Εκτόπισμα | 3.200 |
| Διαστάσεις | 117 x 14,8 x 4,1 μέτρα |
| Ταχύτητα | 31 κόμβοι |
| Αυτονομία | 4.100 ναυτικά μίλια με ταχύτητα 16 κόμβων |
| Πρόωση | δύο αεροστρόβιλοι General Electric LM 2500-30 απόδοσης 60.656 ίππων, δύο ντίζελ MTU 20V956 ΤΒ82 απόδοσης 10.400 ίππων, 2 έλικες |
| Ηλεκτρονικός εξοπλισμός | ραντάρ επιφανείας/αέρας MW08, επιφανείας DA08, ελέγχου πυρός 2 STIR 180, σόναρ τρόπιδας Westinghouse DE1160HM, συρόμενο σόναρ DE1160VDS, ESM/ECM Argo AR700/APECS, σύστημα εκτόξευσης αναλωσίμων Mk36 SRBOC, σύστημα παραπλάνησης τορπιλών Nixie ΑΝ/SLO-25, σύστημα διαχείρισης μάχης STACOS Mod2 |
| Οπλισμός | πυροβόλο Mk45 Mod2A των 127 χιλ./54 διαμετρημάτων, εκτοξευτής Mk48 Mod2 VLS με 16 βλήματα RIM7Μ Sea Sparrow, 2x4 κάνιστρα Mk141 βλημάτων RGM-84 Harpoon, δύο Phalanx Mk15 CIWS των 20 χιλ., δύο τριπλοί τορπιλοσωλήνες Mk32 Mod 5 των 324 χιλ., ένα ελικόπτερο 5-70Β6 Aegean Hawk |
Το 2025 οι φρεγάτες συμπλήρωσαν 34 χρόνια ευδόκιμης υπηρεσίας, με κάθε ΜΕΚΟ να διανύει περίπου 50.000 μίλια ετησίως. Η καταπόνηση σε όλα τα συστήματα είναι έντονη, ειδικά όσο περνούν τα χρόνια, καθώς τα πλοία καλούνται να συμμετάσχουν σε μεγάλης χρονικής διάρκειας συμμαχικές και διεθνείς αποστολές, σε εθνικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες και σε αποστολές επιτήρησης.
Τι περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού;
Το Πολεμικό Ναυτικό προσπαθεί από τη δεκαετία του 2010 να δρομολογήσει την εφαρμογή ενός προγράμματος ΕΜΖ, που θα επίτρεπε στις ΜΕΚΟ να παραμείνουν αξιόμαχες περιλαμβάνοντας: την γενική επιθεώρηση και επισκευή των συστημάτων του πλοίου που είναι υπεύθυνα για την διατήρηση της ομαλής λειτουργίας και πλεύσης του σκάφους, την αναβάθμιση ή αντικατάσταση των ηλεκτρονικών συστημάτων και των αισθητήρων (STACOS, ραντάρ Signaal MW-08 και DA-08 MW08, ραντάρ ελέγχου πυρός Signaal STIR, sonar, ESM/ECM κλπ), αλλά και την αναβάθμιση ή αντικατάσταση των οπλικών συστημάτων (Phalanx και ναυτικό πυροβόλο Mk45 των 127 χιλ).
Κατά καιρούς -και ανάλογα με τις διατιθέμενες πιστώσεις- τα πακέτα εκσυγχρονισμού που έχουν προταθεί περιλαμβάνουν μία σειρά από ιδιαίτερα αξιόλογες αναβαθμίσεις, όπως:
- Αντικατάσταση των δύο ραντάρ με ένα AESA τριών διαστάσεων, που προσφέρει μέγιστη θεωρητική εμβέλεια 280 χλμ για εναέριους στόχους και 80 χλμ για στόχους επιφανείας, ενώ μπορεί να διαχειριστεί ταυτόχρονα πάνω από 1000 στόχους
- Αντικατάσταση των δύο ραντάρ διεύθυνσης βολής STIR 180 από το STIR 1.2 ΕΟ Mk2 της ολλανδικής Thales. Η θεωρητική μέγιστη εμβέλεια είναι μικρότερη (120 χλμ σε σύκριση με το τα 200χλμ του STIR 180), όμως είναι νεότερης τεχνολογίας και διαθέτει πλήρες Η/Ο με έγχρωμη κάμερα, κάμερα IR (3-5μm) και αποστασιόμετρο λέιζερ με εμβέλεια 40 χλμ για πλήρη παθητική λειτουργία με δυνατότητα παρακολούθησης στόχων με ταχύτητα 2000 m/s ή 6 mach περίπου
- Αντικατάσταση του συστήματος μάχης STACOS με το TACTICOS που διαθέτουν και οι φρεγάτες κλάσης ΕΛΛΗ, τα περιπολικά HSV-56A και οι Super Vita. Έτσι επιτυγχάνεται ομογενοποίηση στην εκπαίδευση και το προσωπικό θα μπορεί να μετατίθεται από μονάδα σε μονάδα με ελάχιστη μετεκπαίδευση
- Αναβάθμιση του συστήματος επικοινωνιών από Link 11 σε Link 16 και ενδεχομένως Link 22
- Αναβάθμιση των Phalanx στην έκδοση Block 1B που προσφέρει μικρότερη διασπορά βολίδων, ενώ το σύστημα FLIR βελτιώνει την ικανότητα έρευνας, ιχνηλάτησης και εμπλοκής απειλών ημέρα και νύκτα
- Την αντικατάσταση ενός τκ των δύο Phalanx με ένα Οπλικό Σύστημα Κατευθυνόμενων Βλημάτων RAM αυτόνομης καθοδήγησης, σχεδιασμένο για να καταστρέφει βλήματα εναντίον πλοίων
- Αναβάθμιση του ναυτικού πυροβόλου Mk45 των 127 χιλ στην διαμόρφωση Mod 2 ή Mod 4 που επιτρέπει την προσβολή στόχων σε αποστάσεις 37 χιλιομέτρων. Βελτιώνεται επίσης η ακρίβεια, ενώ επιτρέπει την χρήση πυρομαχικών εκτεταμένους βεληνεκούς (LRLAP) έως τα 75 χιλιόμετρα
- Την εγκατάσταση δύο πυροβόλων μικρότερου διαμετρήματος Mk38 Mod 2 των 25 χιλ, που διαθέτουν κονσόλα τηλεχειριζόμενης λειτουργίας και προσφέρουν βεληνεκές 2 χιλιομέτρων με ρυθμό βολής 180 βλήματα το λεπτό
- Την προμήθεια των αναβαθμισμένων πυραύλων ESSM Block II που μπορούν να εγκατασταθούν σε διπλά κάνιστρα στους εκτοξευτές Mk48, ανεβάζοντας το φορτίο κάθε πλοίου στους 32 πυραύλους
Οι παλινωδίες του προγράμματος εκσυγχρονισμού
Το Πολεμικό Ναυτικό αρχίζει να σχεδιάζει τον εκσυγχρονισμό των πλοίων, όταν η τελευταία ΜΕΚΟ200ΗΝ κλείνει την πρώτη δεκαετία της σε υπηρεσία, αλλά η ΥΔΡΑ κοντεύει ήδη τα 20 χρόνια. Η οικονομική κρίση παγώνει επ’ αόριστο τις αμυντικές δαπάνες και το πρόγραμμα καρκινοβατεί.
Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού ανακινείται, έτσι ώστε το Πολεμικό Ναυτικό να επιχειρεί μελλοντικά με 4 εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ και 7 εκσυγχρονισμένες S, διατηρώντας μία στοιχειώδη ισορροπία στο Αιγαίο. Τελικά επιλέγεται ο εκσυγχρονισμός των Ρ-3Β, ένα σκάνδαλο τεραστίων διαστάσεων που μετά από μία δεκαετία δεν έχει αποδώσει ούτε ένα αεροσκάφος!
Το 2018 ανακοινώνεται η "άμεση" έναρξη του προγράμματος και τον Μάιο του 2019 η σκοπιμότητά του εγκρίνεται από το ΣΑΓΕ, μαζί με τον τρόπο διεξαγωγής του με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου. Το ποσό έχει μειωθεί στα 100.000.000 ευρώ, που μετά από έντονες πιέσεις σκαρφαλώνει αρχικά στα 120 εκατομμύρια και τελικά στα 150 – 160 εκατομμύρια ευρώ.
Οι περισσότερες εταιρείες δηλώνουν αδυναμία και ξεκινούν σενάρια εκσυγχρονισμού λιγότερων πλοίων. Η σουηδική SAAB προσφέρει ένα πακέτο αναβάθμισης κόστους 160.000.000 ευρώ, το οποίο όμως δεν περιλαμβάνει τις εργασίες αλλά μόνο την παροχή των απαιτούμενων συστημάτων.
Το πρόγραμμα εγκρίνεται από το ΑΝΣ και μία εβδομάδα αργότερα εγκρίνεται από το ΣΑΓΕ (ξανά), με τον προϋπολογισμό να εχει αυξηθεί στα 400.000.000 ευρώ.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2022, το ΑΝΣ εγκρίνει την τεχνική περιγραφή του προγράμματος και στις 25 Νοεμβρίου 2022 την επιχειρησιακή αναγκαιότητα – σκοπιμότητα της ενεργοποίησής του.
Στις 21 Δεκεμβρίου 2022 το ΣΑΓΕ εγκρίνει (ξανά) την ενεργοποίηση του προγράμματος με νέο εκτιμώμενο κόστος έως 605.000.000 ευρώ. Το 2023 καθορίζεται ως έτος έναρξης και η χρονική διάρκεια εκτιμάται σε έως επτά έτη. Ο ανταγωνιστικός διάλογος γίνεται με:
- την κοινοπραξία της γερμανικής TKMS με την Thales Netherlands, με το κόστος να ανέρχεται σε 500.000.000 ευρώ και αργότερα να ανεβαίνει στα 700 εκατομμύρια
- την αμερικανική Lockheed Martin, με το κόστος να ανέρχεται σε 1 δις ευρώ
- την βρετανική Babcock, με το κόστος να ανεβαίνει στα 1,3 δις ευρώ
- την γαλλική NavalGroup, που όμως συνδέει το πρόγραμμα με την πρόσκτηση των κορβετών GoWind (που δεν προχώρησε)
Εγκρίνεται (ξανά) η αναβάθμιση των φρεγατών ύψους περίπου 600.000.000 ευρώ, ενώ επιπλέον 120 – 125 εκατομμύρια ευρώ θα δίνονταν ξεχωριστά για τον εκσυγχρονισμό των οπλικών συστημάτων (πυροβόλο και Phalanx). Η κοινοπραξία ΤΚΜS – Thales Netherlands τοποθετεί το τελικό κόστος στα 650 εκατομμύρια ευρώ, όμως η ελληνική χρηματοδότηση -κατά πληροφορίες- σταματά στα 550 εκατομμύρια. Μετά από διαπραγματεύσεις το κόστος αναπροσαρμόζεται στα 605 εκατομμύρια ευρώ.
Επιλέγεται (;) ο εκσυγχρονισμός στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας, σε συνεργασία με την εταιρεία Thales Νetherlands. Το κονδύλι έχει μειωθεί στο μισό (περίπου 300 εκατομμύρια) και το ναυτικό επιτελείο ετοιμάζεται να προχωρήσει σε «στοχευμένες παρεμβάσεις».
Εκσυγχρονισμός στο Ναύσταθμο
Το Πολεμικό Ναυτικό φαίνεται ότι έχει αποφασίσει ότι οι μηχανολογικές εργασίες, που περιλαμβάνουν και την αντικατάσταση συστημάτων, μπορούν να πραγματοποιηθούν με ευθύνη των στελεχών του Στόλου στις εγκαταστάσεις του Ναυστάθμου.
Οι διατιθέμενες πιστώσεις θα αξιοποιηθούν για την προμήθεια των νέων ηλεκτρονικών συστημάτων από την ολλανδική Thales ύψους 300.000.000 ευρώ (ραντάρ, τακτικό σύστημα και καταυγαστήρες – ραντάρ ελέγχου πυρός STIR), ενώ επιπλέον 50.000.000 ευρώ θα διατεθούν στην ελληνική εταιρεία SSMART που θα αναλάβει την ολοκλήρωση και διασύνδεση των συστημάτων στο πλοίο.
Κομβικός θα είναι ο ρόλος της επίσης ελληνικής εταιρείας Hydrus Engineering, που θα αναλάβει την εκπόνηση όλων των απαραίτητων τεχνικών μελετών, καθώς η αντικατάσταση των ραντάρ απαιτεί εκτεταμένες τροποποιήσεις στον ιστό του πλοίου.
Το «πακέτο» εκσυγχρονισμού περιλαμβάνει το Τακτικό Σύστημα Μάχης TACTICOS Block II (25.000.000 ευρώ ανά πλοίο), το ραντάρ NS-110 (10.000.000 ευρώ ανά πλοίο), καθώς επίσης αισθητήρες, επικοινωνίες και άλλα υποσυστήματα.
Σε δεύτερο χρόνο, θα συναφθούν συμβάσεων με τις εταιρείες BAE Systems και Raytheon για τον εκσυγχρονισμό του ναυτικού πυροβόλου Mk45 και των Phalanx αντίστοιχα, όπως και για την προμήθεια νέων αντιαεροπορικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς ESSM Block II.
Το άρθρο συνεχίζεται...
