Ομάδα προστασίας πανεπιστημίων ΟΠΠΙ

Στις 22 Δεκεμβρίου 2020, κατά την διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου, οι συναρμόδιοι υπουργοί Παιδείας και Προστασίας του Πολίτη παρουσίασαν τις νομοθετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ακαδημαϊκής ελευθερίας στα ΑΕΙ. Η δέσμη ρυθμίσεων περιλαμβάνει τη διεύρυνση μέτρων ασφαλείας στο χώρο των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, όπως η ελεγχόμενη είσοδος και η ενίσχυση των διατάξεων πειθαρχικού και ποινικού δικαίου. Η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου έχει στόχο την πρόληψη και αποτροπή πράξεων βίας και ανομίας στο Πανεπιστήμιο, και προβλέπει τη σύσταση ειδικής Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος (ΟΠΠΙ), αποτελούμενης από αξιωματικούς και ειδικούς φρουρούς της Ελληνικής Αστυνομίας που θα υπάγονται ιεραρχικά στον Αρχηγό της ΕΛΑΣ.

Τα μέλη του νέου σώματος θα διατίθενται αναλόγως με τις ανάγκες των ιδρυμάτων, θα λαμβάνουν ειδική εκπαίδευση από την αστυνομία και θα φέρουν ειδική στολή ώστε να ξεχωρίζουν από τους άλλους αστυνομικούς. Οι ομάδες στελεχώνονται από κατωτέρους αξιωματικούς και ειδικούς φρουρούς και -παρά τις αντιδράσεις των πρυτάνεων- θα υπάγονται στην Ελληνική Αστυνομία. Οι αστυνομικοί δεν θα φέρουν πυροβόλα όπλα, αλλά μόνο γκλομπ και ειδικά σπρέι. Θα στεγάζονται σε χώρους του ιδρύματος και θα κάνουν φύλαξη (πχ. περιπολίες), ενώ θα έχουν και προανακριτικά καθήκοντα. Σε περίπτωση αξιόποινων πράξεων θα προχωρούν τις διαδικασίες δικογραφιών, όμως όταν υπάρχουν σοβαρά περιστατικά εγκληματικότητας μέσα στα ιδρύματα θα επεμβαίνουν οι άνδρες της ΕΛΑΣ.

Η στολή των 1.000 αστυνομικών που θα προσληφθούν στις «Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος» (ΟΠΠΙ), της επονομαζόμενης πανεπιστημιακής αστυνομίας, αποτελείται από μία πράσινη μπλούζα, ένα πράσινο καπέλο και γκρι παντελόνι.

Επιπλέον, σε κάθε ΑΕΙ συστήνονται δύο νέοι θεσμοί. Η "Μονάδα Ασφάλειας και Προστασίας", η οποία υπάγεται στον/στην Πρύτανη ή αρμόδιο Αντιπρύτανη του ΑΕΙ με σκοπό την εξασφάλιση της ομαλής και εύρυθμης λειτουργίας του ΑΕΙ, τη φύλαξη των υποδομών του ΑΕΙ, την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση προσωπικού και φοιτητών σε θέματα ασφάλειας, προστασίας και διαχείρισης κρίσεων σε περιπτώσεις φυσικών, τεχνολογικών, ανθρωπογενών καταστροφών και την προστασία των υποδομών και εξοπλισμού του ΑΕΙ από κάθε είδους κινδύνους. Και η "Επιτροπή Ασφαλείας και Προστασίας ΑΕΙ", με κύριο στόχο την κατάθεση προτάσεων για την κατάρτιση του σχεδίου ασφαλείας του ΑΕΙ και στην οποία θα συμμετέχουν και μέλη της ΟΠΠΙ.

Τέλος, σε κάθε ΑΕΙ θα εφαρμόζεται υποχρεωτικά σύστημα ελεγχόμενης πρόσβασης, και οι πανεπιστημιουπόλεις (campus) των ΑΕΙ θα περιβάλλονται υποχρεωτικά από περιμετρική περίφραξη ασφαλείας. Σε περιπτώσεις που η εφαρμογή του συστήματος δεν είναι εφικτή σε εξωτερικούς χώρους (π.χ. αν το ΑΕΙ συνορεύει με δημόσιο πάρκο), τότε το σύστημα εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε όλους τους εσωτερικούς χώρους /κτίρια. Προβλέπεται επίσης δημιουργία ζωνών ελεγχόμενης πρόσβασης με cctv και λειτουργία σε κάθε ΑΕΙ κέντρο λήψης σημάτων συνδεδεμένο με αστυνομία, δημιουργία τεχνικού προσωπικού ασφαλείας ανά ΑΕΙ για μελέτες πυροπροστασίας και αναβάθμιση φωτισμού, εγκαταστάσεων και κοινόχρηστων κτιρίων, και ορισμός προσώπων από την αστυνομία και την πυροσβεστική που θα είναι σε άμεση επαφή με τις διοικήσεις των ΑΕΙ.

Προσλήψεις 1000 νέων αστυνομικών

Οι προσλήψεις του νέου προσωπικού θα γίνουν κατά τα πρότυπα των προκηρύξεων των Ειδικών Φρουρών. Οι νεοπροσληφθέντες, μετά την επιλογή τους, θα παρακολουθούν εκπαίδευση τουλάχιστον τριών μηνών και στη συνέχεια, θα υποβάλλονται σε νέο γύρο μαθημάτων προκειμένου να προσαρμοστούν στις ιδιαίτερες απαιτήσεις και χαρακτηριστικά των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Οι υποψήφιοι θα πρέπει να συγκεντρώνουν τα ακόλουθα προσόντα και προϋποθέσεις:

• Είναι απόφοιτοι όλων των τύπων Λυκείου ή άλλης ισότιμης σχολής εσωτερικού ή εξωτερικού
• Δεν υπερβαίνουν το 28ο έτος της ηλικίας τους. Για τον υπολογισμό της ηλικίας των υποψηφίων, ως ημερομηνία γέννησης θεωρείται η 31η Δεκεμβρίου του έτους γέννησης
• Εχουν υγεία και άρτια σωματική διάπλαση, διαπιστούμενη από την αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή Κατάταξης, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις για τη σωματική ικανότητα των υποψηφίων των σχολών Στρατού Ξηράς (κατεύθυνση όπλων)
• Δεν φέρουν στο σώμα τους δερματοστιξία (τατουάζ), η οποία είναι αφενός εξωτερικά εμφανής με την ενδυμασία (θερινή και χειμερινή στολή) και αφετέρου, λόγω του είδους των περιεχομένων σε αυτήν απεικονίσεων, είτε αναιρεί την επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα ουδετερότητα των υπαλλήλων του Δημοσίου είτε προκαλεί κατά τρόπο ο οποίος δεν συνάδει προς την ιδιότητα και τα καθήκοντα αυτών
• Εχουν σωματικά, ψυχικά και διανοητικά προσόντα ανταποκρινόμενα στις απαιτήσεις του αστυνομικού έργου
• Εχουν ανάστημα τουλάχιστον 1,70 μ. χωρίς υποδήματα
• Εχουν πίστη στο Σύνταγμα, αφοσίωση στην πατρίδα και δεν πρεσβεύουν θρησκευτικές δοξασίες οι οποίες εμποδίζουν την εκτέλεση των καθηκόντων τους
• Οι άνδρες έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης πρόσληψης. Δεν γίνονται δεκτοί υποψήφιοι οι οποίοι έχουν απαλλαγεί νόμιμα από αυτές.
• Δεν έχουν καταδικασθεί τελεσίδικα για τέλεση, απόπειρα ή κάθε μορφή συμμετοχής σε κακούργημα ή σε εγκλήματα ανυποταξίας, λιποταξίας, προσβολών του δημοκρατικού πολιτεύματος, προσβολών της διεθνούς υπόστασης της χώρας, προσβολών κατά της πολιτειακής εξουσίας, κατά των πολιτειακών και πολιτικών οργάνων, παραχάραξης νομίσματος και άλλων μέσων πληρωμής πλαστογραφίας, ψευδούς κατάθεσης, ψευδούς καταμήνυσης, παράβασης καθήκοντος, ανθρωποκτονίας εκτός της προερχόμενης από αμέλεια, κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, συκοφαντικής δυσφήμησης, κλοπής, υπεξαίρεσης, εκβίασης, απάτης, απιστίας, δωροδοκίας, παράνομης βεβαίωσης ή είσπραξης δικαιωμάτων του Δημοσίου, ναρκωτικών, ζωοκλοπής, ζωοκτονίας περί αλλοδαπών, λαθρεμπορίας ή οποιουδήποτε άλλου εγκλήματος από δόλο τελεσθέντος, για το οποίο απειλείται στερητική της ελευθερίας ποινής τουλάχιστον τριών μηνών. Υποψήφιοι οι οποίοι έχουν παραπεμφθεί σε δίκη ή έχουν καταδικαστεί για κάποιο από τα ανωτέρω αδικήματα μπορούν να συμμετάσχουν στις εξετάσεις, αλλά δεν προσλαμβάνονται αν μέχρι το χρόνο έκδοσης της διαταγής πρόσληψης δεν έχει εκδοθεί αμετάκλητη αθωωτική απόφαση. Δεν έχουν στερηθεί οποτεδήποτε των πολιτικών δικαιωμάτων τους, έστω και αν έχει λήξει ο χρόνος που ορίσθηκε για τη στέρησή τους
• Δεν έχουν τεθεί σε καμίας μορφής δικαστική συμπαράσταση

Μόρια πρόσληψης δίνουν ο γενικός βαθμός απολυτηρίου Λυκείου, η γνώση ξένης γλώσσας και η εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεων κατά προτίμηση ως εφέδρων αξιωματικών ή σε ειδικές δυνάμεις των Ενόπλων Δυνάμεων ή ως εθελοντών πενταετούς υποχρέωσης.

Η εκπαίδευση των 400 πρώτων ειδικών φρουρών ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2022, στις σχολές της Αστυνομίας στην Κομοτηνή. Η προκήρυξη για την πρόσληψή τους δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2021 με τη διαδικασία της επιλογής να ολοκληρώνεται δύο μήνες αργότερα και από το σύνολο των 400 νέων ειδικών φρουρών, οι 303 είναι άνδρες και οι 97 γυναίκες. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι κάτοχοι πτυχίων ΑΕΙ και ΤΕΙ καθώς είχε αποφασιστεί να μοριοδοτηθούν οι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Το βασικό πρόγραμμα εκπαίδευσης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μαθήματα ποινικής δικονομίας, συνταγματικού δικαίου και εγκληματολογίας, καθότι θα έχουν καθήκοντα ανακριτικών υπαλλήλων, συντάσσοντας δικογραφίες όταν αυτό απαιτείται. Για τον ίδιο λόγο θα εκπαιδευτούν στη διερεύνηση μιας σκηνής εγκλήματος, όπως επίσης και στη διαφύλαξη πειστηρίων. Ακόμα, οι νέοι ειδικοί φρουροί θα παρακολουθήσουν μαθήματα στη χρήση όπλων, αν και έχει αποφασιστεί η πανεπιστημιακή αστυνομία να είναι άοπλη, ενώ θα παρακολουθήσουν και μαθήματα αυτοάμυνας.

Το πρακτικό σκέλος της εκπαίδευσης βασίζεται κυρίως σε ασκήσεις επί σεναρίων που προβλέπουν διάπραξη εγκλημάτων μέσα σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως για παράδειγμα βιαιοπραγίες και πρόκληση φθορών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα «μελέτες περιπτώσεων» (case studies). Την αποτίμηση δηλαδή, με αστυνομικούς όρους, πραγματικών περιστατικών που εκτυλίχθηκαν το προηγούμενο διάστημα μέσα σε πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Αντιδράσεις στο νομοσχέδιο

Την αντίθεσή της στην ίδρυση Πανεπιστημιακής Αστυνομίας (Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος - ΟΠΠΙ) εξέφρασε η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Β/Α Αττικής. Οι αστυνομικοί της Ένωσης σημειώνουν ότι η ίδρυση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας ανακοινώνεται την ίδια στιγμή που εκκρεμεί πληθώρα αιτημάτων για ενίσχυση με προσωπικό σε υπηρεσίας της ΕΛΑΣ, σημειώνοντας ότι αν υλοποιηθεί η εξαγγελία για δημιουργία της ΟΠΠΙ θα πρόκειται για ένα "ανεπίτρεπτο πισωγύρισμα".

Όπως αναφέρουν, «σε όλα τα προηγμένα ευρωπαϊκά κράτη η φύλαξη/αστυνόμευση του συγκοινωνιακού δικτύου και των Πανεπιστημίων, έχουν ανατεθεί σε ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης» και τονίζουν ότι «το έργο της Αστυνομίας είναι η πάταξη της εγκληματικότητας και η επέμβαση σε χώρους όπως του Πανεπιστημίου και του συγκοινωνιακού δικτύου, θα πρέπει να γίνεται μόνον σε περιπτώσεις σοβαρών περιστατικών και, ιδίως, επί διάπραξης ποινικών αδικημάτων".

Συζήτηση για την ομάδα ΟΠΠΙ

Ανομία στα ελληνικά πανεπιστήμια

Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, κατά την εξαετία 2011-2017 καταγράφηκαν 358 περιστατικά ανομίας σε 19 ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Πιο αναλυτικά, την τελευταία επταετία έχουν σημειωθεί 107 παρεμποδίσεις δραστηριότητας, 96 καταλήψεις πανεπιστημιακών χώρων, 76 εισβολές, 45 απειλές κατά προσώπων, 44 καταστροφές εντός ΑΕΙ, 38 επιθέσεις και 35 προπηλακισμοί, 31 ματαιώσεις εκλογών, 30 περιστατικά διακίνησης ναρκωτικών εντός πανεπιστημίων, 2 βιασμοί, 6 διαρρήξεις, 10 εμπρησμοί και περιστατικά ηλεκτρονικής βίας, 17 περιστατικά ξυλοδαρμού και 10 ομηρίας, μία περίπτωση πυροβολισμού, ένα κρούσμα σεξουαλικής παρενόχλησης, 24 σοβαροί τραυματισμοί, ένας φόνος, 23 συλλήψεις, ενώ δύο φορές στο παρελθόν εντοπίστηκαν ακόμη και όπλα σε πανεπιστημιακούς χώρους.

Tο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κατά τα έξι χρόνια που κατάγραψε η έρευνα κατέχει την πρωτιά με 113 περιστατικά, ενώ το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, το Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών, ακολουθεί με 70 περιστατικά. Τη λιστα των πανεπιστημίων με τα περισσότερα περιστατικά ανομίας συμπληρώνουν το Μετσόβιο Πολυτεχνείο με 37 περιστατικά, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με 36, πανεπιστήμιο Μακεδονίας με 26 και το Πάντειο πανεπιστήμιο με 10 περιστατικά. Ως προς την συχνότητα των φαινομένων, φαίνεται ότι η χρονιά «ρεκόρ» ήταν το 2012 με πάνω από 95 περιστατικά βίας και ανομίας να λαμβάνουν χώρα εντός Ιδρυμάτων, 39 το 2013, 77 το 2014, 31 το 2015, 31 το 2016 και 46 το 2017.