Ιστορική αναδρομή Δικαστικής Αστυνομίας

Στην Ελλάδα η άσκηση καθηκόντων Δικαστικής Αστυνομίας από ιδιαίτερη υπηρεσία προβλεπόταν στο Βασιλικό Διάταγμα (β.δ) της 31ης Δεκεμβρίου 1836, ωστόσο η ιδέα εγκαταλείφθηκε πολύ γρήγορα.

Το ζήτημα της σύστασης Δικαστικής Αστυνομίας επανέρχεται από την Ένωση Εισαγγελέων, με υπόμνημά της προς το υπουργείο Δικαιοσύνης

Η Εταιρεία Δικαστικών Μελετών δημοσιεύει Εισήγηση και Πόρισμα με θέμα «Δικαστική Αστυνομία». Στο πόρισμα γίνεται λόγος για «αδυναμίες του ανακριτικού έργου» και «δυσλειτουργία της ποινικής δικαιοσύνης εξαιτίας της ελλείψεως Δικαστικής Αστυνομίας οργανικά συναρθρωμένης με τη δικαστική λειτουργία της Πολιτείας».

Με το άρθρο 36 του ν. 2145/1993, προβλέπεται η δυνατότητα ίδρυσης με Προεδρικό Διάταγμα, υπηρεσίας Δικαστικής Αστυνομίας «υπό την άμεση διεύθυνση του οικείου εισαγγελέα πρωτοδικών». Σκοπός της Δικαστικής Αστυνομίας είναι η «υποβοήθηση του εισαγγελέα πρωτοδικών στα καθήκοντά του με τη διενέργεια:

Προανακριτικών πράξεων
Προανακριτικών εξετάσεων
Συλλογής αναγκαίων αποδεικτικών στοιχείων για να βεβαιωθεί η τέλεση εγκλήματος και να ανακαλυφθεί ο δράστης
Εκτελέσεως ποινικών δικαστικών αποφάσεων, ενταλμάτων συλλήψεως, προσωρινής κρατήσεως και βίαιης προσαγωγής, καθώς και κάθε άλλης διαδικαστικής πράξεως της ποινικής διαδικασίας κατά την κρίση του αρμόδιου εισαγγελέα»

Το Προεδρικό Διάταγμα δεν εκδόθηκε ποτέ.

Η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου αναφέρεται στην ανάγκη σύστασης Δικαστικής Αστυνομίας και κατά καιρούς συστήνονται νομοπαρασκευαστικές επιτροπές και ομάδες εργασίας με αντικείμενο την ίδρυση Δικαστικής Αστυνομίας χωρίς αποτέλεσμα.

Επί υπουργίας Σταύρου Κοντονή προτείνεται σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο μένει στο στάδιο της διαβούλευσης.

Με τον ν. 4963/2022 προβλέπεται η σύσταση δικαστικής αστυνομίας στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, η οποία περιλαμβάνει πολιτικό και αστυνομικό τομέα. Σκοπό έχει την «υποβοήθηση του έργου των δικαστικών και εισαγγελικών Αρχών και τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των δικαστικών υπηρεσιών με την ανάθεση σε εξειδικευμένο προσωπικό του υπουργείου Δικαιοσύνης αστυνομικών καθηκόντων, καθώς και καθηκόντων που απαιτούν ειδικές επιστημονικές γνώσεις.

Δημοσιεύεται ο νόμος για τη «Σύσταση Δικαστικής Αστυνομίας και λοιπές επείγουσες διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης»(Ν. 5049/2023)

Με το Σχέδιο Νόμου η Δικαστική Αστυνομία ιδρύεται ως αυτοτελές Σώμα (όχι υπηρεσία, όπως πχ είναι το Λιμενικό) που υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και στελεχώνεται τόσο από ένστολο όσο και από πολιτικό-επιστημονικό προσωπικό. Ο αρμόδιος είναι υπεύθυνος να ορίζει τον ανώτερο προϊστάμενο της Δικαστικής Αστυνομίας με τριετή θητεία, υπό τη βασική προϋπόθεση ότι εκείνος θα αποτελεί ανώτατο ή ανώτερο συνταξιούχο δικαστικό λειτουργό.

Η αποστολή της Δικαστικής Αστυνομίας

Στα βασικά καθήκοντα του ένστολου τμήματος περιλαμβάνονται αυτά που αφορούν στη φύλαξη των δικαστικών μεγάρων και των δικαστικών αιθουσών και την εκτέλεση ποινικών αποφάσεων και επιδόσεων δικογράφων.

Ειδικότερα, το ένστολο τμήμα της Δικαστικής Αστυνομίας στελεχώνεται από μόνιμα τοποθετημένα στα κατά τόπους Δικαστήρια ένστολα και ένοπλα στελέχη, που υπάγονται στις άμεσες οδηγίες των ασκούντων τη διοίκηση των δικαστηρίων, με κύρια καθήκοντα τη διατήρηση της τάξης και της ασφάλειας εντός των δικαστικών αιθουσών και τη φύλαξη των δικαστικών καταστημάτων, απελευθερώνοντας πολύτιμους ανθρώπινους πόρους για την Ελληνική Αστυνομία. Παράλληλα, στα καθήκοντα του ένστολου τμήματος της Δικαστικής Αστυνομίας περιλαμβάνεται η εκτέλεση των εκκρεμών ποινικών καταδικαστικών αποφάσεων.

Αντίστοιχα, με τη δημιουργία του πολιτικού – επιστημονικού κλάδου προβλέπεται η πρόσληψη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, το οποίο θα παρέχει τις εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις τους σε κρίσιμους τομείς και σε ζητήματα επί εκκρεμών δικών, επικουρώντας ουσιαστικά τους δικαστές και τους εισαγγελείς στο έργο τους.

Επιπλέον, για την υποβοήθηση του έργου των δικαστηρίων, στα βασικά καθήκοντα του πολιτικού – επιστημονικού προσωπικού της Δικαστικής Αστυνομίας περιλαμβάνεται η διενέργεια προανακρίσεων και προκαταρκτικών εξετάσεων, η σύνταξη επιστημονικών – τεχνικών εκθέσεων επί ζητημάτων εκκρεμών υποθέσεων, όταν κρίνεται αυτό αναγκαίο από τις δικαστικές και εισαγγελικές αρχές, η μετάφραση και διερμηνεία από και προς την ελληνική γλώσσα εγγράφων, δικογράφων ή στο πλαίσιο της προφορικής διαδικασίας των δικών.

Εκπαίδευση

Η εισαγωγική εκπαίδευση των υπαλλήλων της Δικαστικής Αστυνομίας είναι τετράμηνης διάρκειας, ενώ, κατά τους δύο τελευταίους μήνες, πραγματοποιείται πρακτική άσκηση στα δικαστήρια και τις εισαγγελίες, στις οποίες έχουν τοποθετηθεί. Η εκπαίδευση των υπαλλήλων του αστυνομικού τομέα πραγματοποιείται σε χρόνο που δεν διαταράσσεται η εκπαίδευση των σπουδαστών της Σχολής Αστυφυλάκων, ενώ όσοι επιλέξουν τον αστυνομικό κλάδο περνάνε επιπλέον από αθλητικές δοκιμασίες. Στους υπαλλήλους του πολιτικού τομέα διδάσκονται τα παρακάτω μαθήματα:

Στοιχεία Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας
Στοιχεία Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου – Ανθρώπινα Δικαιώματα
Αρμοδιότητες, Δεοντολογία, Κανονισμός Λειτουργίας
Δικαστική Ψυχολογία και Κοινωνική Ανθρωπολογία

Στους υπαλλήλους του αστυνομικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας διδάσκονται τα παρακάτω μαθήματα:

Στοιχεία Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας
Στοιχεία Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου – Ανθρώπινα Δικαιώματα
Αρμοδιότητες, Δεοντολογία, Κανονισμός Λειτουργίας
Μέτρα ασφαλείας – Εκρηκτικοί μηχανισμοί
Πρώτες Βοήθειες
Πολιτική σχεδίαση έκτακτης ανάγκης
Αυτοάμυνα – Αυτοπροστασία
Οπλοτεχνική – Σκοποβολή

Στολή και εξοπλισμός

Το διακριτικό σήμα της ΔΑ απεικονίζει στο κέντρο τον σταυρό του εθνόσημου και στο μέσον το έμβλημα της ΔΑ. Περιμετρικά φέρει τη φράση «ΕΝΕΚΕΝ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ», ενώ η όλη παράσταση περικλείεται από το γράμμα «Ω» σε μαύρο χρώμα με λευκό περίγραμμα. Στο επάνω σημείο αναγράφεται σε ημικυκλική φορά «ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ», ενώ στο μέσον της κάτω πλευράς αναγράφεται το έτος «2022» σε χρυσό χρώμα (το 2022 είναι το έτος ίδρυσης της ΔΑ).

Το διακριτικό σήμα της Δικαστικής Αστυνομίας

Χειμερινή στολή για τους άνδρες:

Μπερές, χρώματος μαύρου, με το προβλεπόμενο Εθνόσημο
Χιτώνιο βραχύ (μπατλ-ντρες), χρώματος γκρι, με διακριτικά
Υποκάμισο, χρώματος λευκού, με μακριές χειρίδες και διακριτικά
Παντελόνι, χρώματος γκρι
Πουλόβερ τύπου V, χρώματος γκρι, με διακριτικά
Γραβάτα, χρώματος μαύρου
Επενδύτης τύπου fly, χρώματος μαύρου με διακριτικά
Αδιάβροχο με κουκούλα, χρώματος μαύρου, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Υποδήματα τύπου σκαρπίνια, χρώματος μαύρου
Ζώνη, χρώματος μαύρου, με πόρπη, χρώματος ασημί
Γάντια δερμάτινα, χρώματος μαύρου
Κάλτσες, χρώματος μαύρου

Χειμερινή στολή για τις γυναίκες:

Μπερές, χρώματος μαύρου, με το προβλεπόμενο Εθνόσημο
Χιτώνιο βραχύ (μπατλ-ντρες), χρώματος γκρι, με διακριτικά
Υποκάμισο, χρώματος λευκού, με μακριές χειρίδες και διακριτικά
Παντελόνι ή φούστα, χρώματος γκρι
Πουλόβερ τύπου V, χρώματος γκρι, με διακριτικά
Γραβάτα, χρώματος μαύρου
Επενδύτης τύπου fly, χρώματος μαύρου, με διακριτικά
Αδιάβροχο με κουκούλα, χρώματος μαύρου με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Υποδήματα τύπου σκαρπίνια ή γόβες, χρώματος μαύρου
Ζώνη, χρώματος μαύρου, με πόρπη, χρώματος ασημί
Γάντια δερμάτινα, χρώματος μαύρου
Καλσόν νάυλον, χρώματος ανοιχτού φιμέ
Κάλτσες, χρώματος μαύρου
Τσάντα δερμάτινη κρεμαστή, χρώματος μαύρου (φέρεται μόνο με τη φούστα)

Θερινή στολή για τους άνδρες:

Μπερές, χρώματος μαύρου, με το προβλεπόμενο Εθνόσημο
Υποκάμισο, χρώματος λευκού, με βραχείες χειρίδες και διακριτικά
Παντελόνι, χρώματος γκρι
Πουλόβερ τύπου V, χρώματος γκρι, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Επενδύτης τύπου fly, χρώματος μαύρου, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Αδιάβροχο με κουκούλα, χρώματος μαύρου, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Yποδήματα τύπου σκαρπίνια, χρώματος μαύρου
Ζώνη, χρώματος μαύρου, με πόρπη, χρώματος ασημί
Κάλτσες, χρώματος μαύρου

Θερινή στολή για τις γυναίκες:

Μπερές, χρώματος μαύρου, με το προβλεπόμενο Εθνόσημο
Υποκάμισο, χρώματος λευκού, με βραχείες χειρίδες και διακριτικά
Παντελόνι ή φούστα, χρώματος γκρι
Πουλόβερ τύπου V, χρώματος γκρι, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Επενδύτης τύπου fly, χρώματος μαύρου, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Αδιάβροχο με κουκούλα, χρώματος μαύρου, με διακριτικά (όταν απαιτείται από τις καιρικές συνθήκες)
Yποδήματα τύπου σκαρπίνια ή γόβες, χρώματος μαύρου
Ζώνη, χρώματος μαύρου, με πόρπη, χρώματος ασημί
Καλσόν νάυλον, χρώματος ανοιχτού φιμέ
Κάλτσες, χρώματος μαύρου
Τσάντα δερμάτινη κρεμαστή, χρώματος μαύρου (φέρεται μόνο με τη φούστα)

Οι Αρχιφύλακες, Υπαρχιφύλακες και Φρουροί της Δικαστικής Αστυνομίας, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, φέρουν Πιστόλι μετά θήκης αναρτήσεως, με πλήρη φυσιγγίων γεμιστήρα, Ράβδο, Αλεξίσφαιρο γιλέκο, Ηλεκτρικό φακό, Ένα ζεύγος χειροπέδων, Ασύρματο και Σφυρίχτρα

Οι Αστυνόμοι της Δικαστικής Αστυνομίας φέρουν υποχρεωτικά, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, πιστόλι με γεμιστήρα φυσιγγίων και θήκη, ενώ όλα τα υπόλοιπα που προβλέπονται για τους αρχιφύλακες είναι προαιρετικά.

Συζήτηση για τη Δικαστική Αστυνομία

Συζήτηση για την Προκήρυξη του 2023

Το άρθρο συνεχίζεται...