Θεόδωρος Bρυζάκης (1819-1878), «H Eλλάς ευγνωμονούσα» (1858),
λάδι σε μουσαμά,215 x 157
Όποιος δεν ξέρει από πού ήρθε, πώς μπορεί να διαπιστώσει πού πάει;
Το βασικό έργο των επιδοτούμενων σύγχρονων δωσίλογων συνίσταται σε τούτο: Να σβήσουν τους ιστορικούς δρόμους του «από πού ήρθαμε» για να μη διαπιστώσουμε το «πού πάμε». Για να βαδίζουμε, δηλαδή, με τα μάτια κλειστά, ώστε να ΜΗΝ διακρίνουμε τον γκρεμό του αφανισμού μας στον οποίο μας οδηγούν οι ιεροεξεταστές της Νέας Τάξης και τα εγχώρια «τσιράκια» τους.
Αυτά, τα «τσιράκια» των δωσίλογων (πολιτικά, δημοσιογραφικά, πανεπιστημιακά κ. Λπ) μοχθούν νυχθημερόν να σβήσουν την ιστορία, αλλά και κάθε σύμβολο της πραγματικής Μόρφωσης: Τα σύμβολα της ταυτότητάς μας και της μαζικής μνήμης, τις μαρτυρίες αυτού που είμαστε, τη θρησκευτική μας παράδοση και τα δημιουργήματα της καλλιτεχνικής μας παραγωγής.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου, οι αμερικανόθρεφτοι συμβουλάτορές του και ο ίδιος με υπερβάλλοντα ζήλο, αποτελούν τις πιο μοχθηρές γκριμάτσες της εθνομηδενιστικής ισοπέδωσης.
Αυτό, όμως, το ταχυδακτυλουργικό τέχνασμα επικάλυψης και εξαφάνισης του πίνακα. ξεπερνάει σε δολιότητα και θηριωδία κάθε διεστραμμένο εγκέφαλο.
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας και το Λαμπρακιστάν εξαφανίζουν κυριολεκτικά ένα πίνακα σύμβολο ιστορικής μνήμης και της εθνικής μας ταυτότητας.
Ο άνθρωπος που μπερδεύει το πηλίκον με πηλήκιον εξαφανίζει, με τη δολιότητα του πλαστογράφου, ένα σύμβολο ιστορικής μνήμης και καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Στην πλαστογραφία και στην απάτη είναι αριστοτέχνες.
Ο πίνακας του Θεοδώρου Βρυζάκη (1858) έπρεπε να εξαφανιστεί γιατί είχε πολλαπλούς εθνικούς συμβολισμούς.
Διαβάζουμε από τη Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη, στο «Αφανείς και ήρωες στη νεοελληνική ζωγραφική του 19ου αιώνα»:
«Με το «Η Ελλάς ευγνωμονούσα» ή «Υπέρ Πατρίδος το Παν» έχουμε το πρώτο πραγματικά ιστορικό με αλληγορική διάσταση έργο της νεοελληνικής ζωγραφικής.
Η δραματουργία της πολυπρόσωπης σύνθεσης κατάγεται από τη μεταβυζαντινή ζωγραφική και ειδικά από την Παναγία του ισχυρού μανδύα. Η Παναγία έχει απλωμένο τον μανδύα της κάτω από τον οποίο βρίσκουν προστασία οι πιστοί.
Εδώ τη θέση της παίρνει η αλληγορία της Ελλάδας, μια αρχαιοπρεπώς ενδεδυμένη και στεφανωμένη νέα γυναίκα που μόλις έχει αποτινάξει τις αλυσίδες από τα πόδια της.
Η ιστορική υπόμνηση είναι σαφής. Τα ανοιχτά χέρια ορίζουν συμβολικά μαζί με τα βουνά τον πλατύ ορίζοντα. Ο κορμός μόλις αφήνει να διαφανεί τμήμα ενός δωρικού ναού.
Η αξία του έργου αυτού ως ιστορικού ντοκουμέντου θεμελιώνεται από τις πιστοποιήσιμες ταυτότητες των ατόμων που βρίσκονται συγκεντρωμένοι σαν πιστοί γύρω από τη νέα Ελλάδα. Η προσπάθεια ταύτισης δεν παρουσιάζει δυσκολίες γιατί υπάρχει ένα ερμηνευτικό κλειδί, και αυτό δεν είναι άλλο από τις ευρύτατα διαδεδομένες λιθογραφίες των αγωνιστών και φιλελλήνων που εξέδωσε σε τεύχη ο στρατιωτικός Karl Krazeisen στο Μόναχο -όπου κατοικούσε μόνιμα ο Βρυζάκης- μετά το 1828.
Ενδεικτικά αναφέρω τους Καραϊσκάκη και Μιαούλη. Η αυθεντικότητα των απεικονιζόμενων, στόχος αναμφισβήτητος του Βρυζάκη, κατατάσσει το έργο αυτό στις απαρχές της πρόθεσης για ανάδειξη του ατόμου-ήρωα μέσα από το σύνολο.
Λιγότερο ιδεαλιστικά, περισσότερο διδακτικά τα μικρά αυτά πορτρέτα αναδίδουν ένα άρωμα σεμνότητας και βαθιάς ανθρώπινης πίστης στην πατρίδα.
Προφανώς δεν έχουμε να κάνουμε με υπεράνθρωπους ήρωες.Μόνη ηρωίδα η Ελλάδα. »
