Αντιαεροπορικό σύστημα SA-8 GECKO
Το αντιαεροπορικό σύστημα OSA AKM (SA-8 Gecko) σχεδιάστηκε για να καλύψει το κενό μεταξύ των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς SA-6 και των μικρού βεληνεκούς SA-7/9. Πρόκειται για ένα πυραυλικό σύστημα εδάφους - αέρος παντός καιρού και χαμηλού ύψους, το οποίο δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε άρχισε η εξέλιξή του, αλλά θεωρείται ότι τέθηκε σε υπηρεσία το 1974.
Το σύστημα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε πεδίο της μάχης κατά τον πόλεμο του Λιβάνου το 1982 και οι Ισραηλινοί μπόρεσαν να το εξουδετερώσουν το ίδιο εύκολα με τα παλαιότερα SA-6. Ωστόσο, οι Σύριοι δεν είχαν στη διάθεσή τους τα πλήρη επιχειρησιακά δεδομένα και το απαραίτητο λογισμικό για να τα χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά, εξαιτίας της άρνησης των Σοβιετικών να τους τα παράσχουν. Παράλληλα, η τακτική που χρησιμοποίησαν οι Σύριοι στην αντιαεροπορική ομπρέλα που ανέπτυξαν στην κοιλάδα Μπεκά ήταν φτωχή, προκαλώντας τα γνωστά αποτελέσματα.
| ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | |
|---|---|
| Ημερομηνία Εισαγωγής | 1980 |
| Πλήρωμα | 3 άτομα |
| Βάρος μάχης | 9 τόνοι |
| Μήκος/ Πλάτος / Ύψος (m) 9.14 | 9,14 / 2,75 / 4,2 μέτρα |
| Εμβέλεια | 500 χιλιόμετρα |
| Μέγιστη ταχύτητα επί οδού | 80 χλμ/ώρα |
| Μέγιστη ταχύτητα σε πλεύση | 8 χλμ/ώρα |
| Χρόνος μεταξύ βολών | 4 δευτερόλεπτα. |
| Χρόνος επαναγέμισης | 5 λεπτά |
| Ελάχιστο / Μέγιστο Βεληνεκές | 200 / 15.000 μέτρα |
| Ελάχιστο / Μέγιστο Υψόμετρο | 10 / 12.000 μέτρα |
| Ταχύτητα πυραύλου | 1020 μέτρα / δευτερόλεπτο |
| Ελάχιστο / Μέγιστο Βεληνεκές | 200 / 15.000 μέτρα |
Περιγραφή συστήματος
Το σύστημα OSA AKM-SAM περιλαμβάνει το όχημα μάχης 9A33M3 και τον κατευθυνόμενο πύραυλο 9M33M3, αποθηκευμένο σε ερμητικά σφραγισμένο σωλήνα από τον οποίο γίνεται η εκτόξευση. Αν και κάθε όχημα μάχης μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα, ο ιδανικός σχηματισμός μάχης περιλαμβάνει οχήματα διοίκησης και ελέγχου.
Το όχημα μάχης που ονομάζεται Ανορθωμένος Μεταφορέας και Εκτοξευτής Πυραύλων με Ραντάρ (Transporter Erector Launcher and Radar (TELAR)) διαθέτει έξι τροχούς και η ταχύτητά του φτάνει τα 65 χιλιόμετρα την ώρα και τα 8 χ.α.ω σε πλεύση. Το τμήμα του οδηγού στο πρόσθιο μέρος του οχήματος διαθέτει θέσεις για δύο άτομα, τον οδηγό και τον αρχηγό στοιχείου, με πρόσβαση μέσω καταπακτής από την οροφή. Ο κινητήρας βρίσκεται στο πίσω μέρος και το όχημα είναι πλήρως αμφίβιο, αφού μέσα στο νερό ωθείται από δύο προπέλες στο πίσω μέρος. Το όχημα διαθέτει επίσης φίλτρο και σύστημα υπερπίεσης ενάντια στον ΡΒΧ πόλεμο σε συνδυασμό με υπέρυθρα συστήματα για τον αρχηγό και τον οδηγό. Το σύστημα SA-8B μπορεί να φέρει μέχρι έξι πυραύλους 9M33M33 με βάρος εκτόξευσης γύρω στα 130 κιλά.
Το ραντάρ ελέγχου πυρός LAND ROLL έχει μέγιστη εμβέλεια 35 χλμ και δραστική εμβέλεια γύρω στα 30 χλμ ενάντια σε ένα τυπικό στόχο. Το παλμικό ραντάρ παρακολούθησης λειτουργεί στη συχνότητα J με εμβέλεια από 20 έως 25 χλμ. Τα δύο ραντάρ κατεύθυνσης συχνότητας I κάνουν δυνατή την εκτόξευση δύο πυραύλων συγχρόνως ενάντια σε ένα στόχο, ο καθένας ακολουθώντας διαφορετική συχνότητα για την πρόκληση σύγχυσης στα ηλεκτρονικά αντίμετρα. Μπορεί επίσης να διαθέτει τηλεκάμερα χαμηλού φωτισμού για τον εντοπισμό στόχων σε χαμηλή ορατότητα και ισχυρά αντίμετρα. Ο μέσος όρος πιθανότητας καταστροφής στόχου με ένα πύραυλο είναι 0,7 και το μέσο κατεύθυνσης των πυραύλων είναι η ραδιοζεύξη διοίκησης.
Η βελτιωμένη έκδοση SA-8B παρουσιάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80, με σημαντικότερη διαφορά τον μεγαλύτερο αριθμό μεταφερόμενων βλημάτων (6), που είναι βελτιωμένης έκδοσης με μεγαλύτερη εμβέλεια και ταχύτητα. Τον τύπο αυτό απέκτησε και ο Ελληνικός Στρατός. Σε σύγκριση με άλλα αντίστοιχα δυτικά συστήματα, το SA-8 συναγωνίζεται σε βεληνεκές το γαλλικό Crotale, ενώ μπορεί να πλήξει στόχους σε μεγαλύτερα υψομετρικά όρια της κατηγορίας του I-HAWK (το οποίο όμως δεν είναι αυτοκινούμενο).
Ο πύραυλος του SA-8 θεωρείται σήμερα παρωχημένος και με ελάχιστη επιχειρησιακή αξία. Έχει βάρος 190 κιλά και αναπτύσσει μέγιστη ταχύτητα 2 Μαχ. Το ελάχιστο ύψος στο οποίο μπορεί να προσβάλλει στόχους είναι 50 μέτρα και το μέγιστο 13.000, ενώ η μικρότερη εμβέλεια ανέρχεται σε 1.600 μέτρα και η μέγιστη φτάνει τα 12 χιλιόμετρα.
Σε ελληνική υπηρεσία
Τα πρώτα 12 συστήματα OSA-AK αποκτήθηκαν δωρεάν από τα αποθέματα του στρατού της πρώην Ανατολικής Γερμανίας και εισήχθησαν στον Ελληνικό Στρατό το 1992. Με τα συστήματα αυτά συγκροτήθηκε και εξοπλίστηκε μία επιπλέον αντιαεροπορική μοίρα, η 182 ΜΚ/Β (Μοίρα Κατευθυνόμενων Βλημάτων) στο Δ' Σώμα Στρατού στη Θράκη. Το 1998 αγοράστηκαν 20 επιπλέον μεταχειρισμένα συστήματα OSA-AK από τη Ρωσία, ενώ εκσυγχρονίστηκαν τα αρχικά 12 OSA-AK στο επίπεδο ΑΚΜ. Η προμήθεια κόστισε 98.000.000 ευρώ περίπου.
Τα έτη 1999-2000, μετά την παραλαβή των συστημάτων TOR-M1, η 182 ΜΚ/Β αντικατέστησε τα συστήματα ΟSΑ-ΑΚ με τα νεοπαραληφθέντα TOR-M1. Τα 12 πλεονάζοντα, μαζί με τα επιπλέον 20 συστήματα OSA-AK, διατέθηκαν στις αντιαεροπορικές μοίρες των μεγάλων νησιών του Ανατολικού Αιγαίου (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως, Ρόδος), όπου και συγκροτήθηκαν πρόσθετες αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες σε αριθμό ανάλογο του μεγέθους κάθε νησιού. Τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα των TOR-M1 περιλαμβάνουν την δωρεάν παραχώρηση 7 εργοστασιακά αξιοποιημένων αντιαεροπορικών συστημάτων ΟSΑ-ΑΚ.
Γ.Ανδρουλάκης - 11 Αυγούστου 2008
