Πρόγραμμα εκσυγχρονισμού Leopard 1

Το Σεπτέμβριο του 2000, η BWB απέστειλε στη ΓΔΕ δύο προτάσεις γερμανικών εταιρειών για αξιολόγηση και επιλογή αυτής που θα κρινόταν ότι καλύπτει κατά τον καλύτερο και συμφερότερο τρόπο τις ελληνικές απαιτήσεις. Η πρώτη πρόταση κατατέθηκε από την εταιρεία STN Atlas Elektronik GmbH, που είναι υπεύθυνη για την κατασκευή των Συστημάτων Ελέγχου Πυρός EME518 και MOLF, και περιλάμβανε τις παρακάτω επιλογές εγκατάστασης:

• ΣΕΠ EPE518 με θερμικά περισκόπια τύπου Ophelios
• ΣΕΠ MOLF με θερμικά περισκόπια τύπου Ophelios
• ΣΕΠ MOLF ΝΤ με θερμικά περισκόπια τύπου Ophelios
• ΣΕΠ MOLF ή MOLF ΝΤ με θερμικά περισκόπια τύπου FPA (Focal Plain Array) τρίτης γενιάς

Η δεύτερη πρόταση κατατέθηκε από την Krauss-Maffei Wegmann (KMW) και περιλάμβανε την εγκατάσταση μεταχειρισμένων ΣΕΠ EME518, τα οποία θα αφαιρούνταν από άρματα Leopard 1-A5 του γερμανικού στρατού που βρίσκονται σε αποθήκευση, με ταυτόχρονη εγκατάσταση ανεξάρτητου θερμικού περισκοπίου της εταιρείας Zeiss. Τόσο το νέο περισκόπιο του αρχηγού όσο και αυτό του πυροβολητή θα ήταν τύπου Ophelios.

Από τις προτάσεις της STN Atlas, η πρώτη ήταν ίδια με αυτή της KMW με τη διαφορά ότι τα ΣΕΠ EMES 18 θα ήταν νέας κατασκευής. Αυτό συνεπαγόταν σημαντικά υψηλότερο κόστος, αφού θα έπρεπε να ενεργοποιηθεί εκ νέου η γραμμής παραγωγής του EMES 18, που είχε κλείσει προ πολλού. Η δεύτερη πρόταση της STN Atlas για την εγκατάσταση του ΣΕΠ MOLF εμπεριείχε επίσης ένα μικρό ρίσκο, αφού το MOLF δεν είχει τοποθετηθεί στο παρελθόν επί άρματος Leopard 1, ενώ το πρόβλημα των 2 διαφορετικών τύπων πύργων αποτελούσε ένα ακόμη μειονέκτημα.

Η τρίτη πρόταση αφορούσε στην υιοθέτηση του ΣΕΠ MOLF ΝΤ, που αποτελεί εξέλιξη της παλαιότερης έκδοσης του MOLF, το οποίο έχει απάρτια μικρότερου μεγέθους και περισσότερο συμπαγή. Παρόλο που το MOLF ΝΤ (New Technology) δεν προσδίδει καλύτερες επιδόσεις, υπόσχεται σημαντικά βελτιωμένες δυνατότητες συντήρησης και καλύτερη εργονομία εντός του πύργου, αφού εξοικονομείται σημαντικός όγκος. Για το ανεξάρτητο θερμικό περισκόπιο του αρχηγού, εκτιμάται ότι και στις τρεις παραπάνω προτάσεις της STN θα ήταν το PERI R17 της Zeiss.

Η τέταρτη πρόταση πρότεινε την εγκατάσταση ανεξάρτητου θερμικού περισκοπίου τρίτης γενιάς, με πλεονεκτήματα όπως η εύκολη εγκατάσταση λόγω του μικρού μεγέθους και της εξελιγμένης ψηφιακής τεχνολογίας που ενσωματώνει. Το περισκόπιο απλώς βιδώνεται στην οροφή του πύργου, ενώ η εικόνα του μεταφέρεται ψηφιακά -μέσω καλωδίου- σε οθόνη. Αντίθετα, το PERI R17 έχει αρκετά μεγάλο όγκο και για την εγκατάστασή του στον πύργο, πέραν της εργονομικής και χωροταξικής μελέτης, είναι αναγκαίες και σημαντικές κάποιες μεταλλουργικές εργασίες (κοπές, συγκολλήσεις κτλ.)

Πρόθεση αναβάθμισης το 2001

Στις αρχές του 2001, η Γενική Διεύθυνση Εξoπλισμών εξέδωσε μια πρόταση ενδιαφέροντος για τον εκσυγχρονισμό 104 Leopard 1-A4(GR) και 120 Leopard 1-V σε επίπεδο Α5+. Ο εκσυγχρονισμός των αρμάτων θα γινόταν στο 304 Προκεχωρημένο Εργοστάσιο Βάσης, στο Βελεστίνο, με συνολικό κόστος 213.000.000 δολαρίων και το πρόγραμμα αποφασίστηκε να μην υλοποιηθεί με διεθνή διαγωνισμό, αλλά με διακρατική συμφωνία μεταξύ του ελληνικού και του γερμανικού Δημοσίου.

Τα δύο κύρια σημεία υπεροχής της νέας έκδοσης Leopard 1-Α5+ θα ήταν τα νέα θερμικά περισκόπια τύπου Ophelios, καθώς και η εγκατάσταση ανεξάρτητου θερμικού περισκοπίου για τον αρχηγό πληρώματος πέραν του υπάρχοντος για τον πυροβολητή. Αυτό σημαίνει ότι το άρμα θα αποκτούσει πλήρεις δυνατότητες hunter-killer ημέρα και νύκτα, κάτι που διαθέτουν μόνο οι τελευταίες εκδόσεις των αρμάτων τρίτης γενιάς. Μεταξύ αυτών, το M1A2 (αλλά όχι το M1Α1), το Leopard 2A5 (αλλά όχι το Leopard 2A4), το Challenger 2E (όχι και το Challenger 2), το Leclerc της έκδοσης για εξαγωγή (και όχι αυτή που διαθέτει ο γαλλικός στρατός).

Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού τελικά ακυρώθηκε, καθώς η προμήθεια των νέων αρμάτων μάχης Leopard 2GR συνοδεύτηκε από την δωρεάν παραχώρηση 150 επιπλέον αρμάτων μάχης Leopard 1-A5. Έτσι, το αρματικό δυναμικό αναβαθμίστηκε δραστικά και χωρίς κόστος, ενώ ορισμένα από τα Leopard 1-V και Leopard 1-Α4 (GR) μετατράπηκαν σε γεφυροφόρα οχήματα και περισυλλογής.

Πρόγραμμα εκσυγχρονισμού το 2021

Στον εκσυγχρονισμό του αρματικού δυναμικού προσανατολίστηκε το Γενικό Επιτελείο Στρατού και το 2021, περιλαμβάνοντας τόσο τα άρματα μάχης Leopard 2A4 όσο και τα Leopard 1A5. Αρχικά είχε εξεταστεί η περίπτωση να προχωρήσει η αναβάθμισή τους μέσω του European Defence Agency (EDA), πλην όμως αυτό ατόνησε και το πρόγραμμα 'αποφασίστηκε' να υλοποιηθεί με εθνικούς πόρους. Το κόστος είχε προϋπολογιστεί σε περίπου 111.000.000 ευρώ, εκ των οποίων 30.000.000 για τα Leopard 1 A5 και 81.000.000 ευρώ για τα Leopard 2 A4.

Το πακέτο εκσυγχρονισμού των αρμάτων μάχης κινούνταν σε δύο άξονες. Στο σκέλος της αντικατάστασης του σκοπευτικού του πυροβολητή από σκοπευτικό νεότερης γενιάς καθώς και στην αναβάθμιση των επικοινωνιακών μέσων και στη γενικότερη αντίληψη της τακτικής εικόνας. Τόσο τα Leopard 2 A4 όσο και τα Leopard 1 A5 διαθέτουν πρώτης γενιάς σκοπευτικά και συγκεκριμένα φέρουν το WBG-X. Ο στόχος είναι να αντικατασταθεί το παρωχημένο σκοπευτικό ημέρας και νύχτας (θερμικό) από σύγχρονο, ώστε να βελτιωθεί η μαχητική ικανότητα των αρμάτων Leopard 2 A4 και Leopard 1 A5 σε βεληνεκές και ακρίβεια βολών.

Το επιχειρησιακό ζητούμενο είναι η αύξηση του βεληνεκούς και της ακρίβειας σε αποστάσεις πάνω από 2000 μέτρα, ώστε τα παραπάνω άρματα να είναι σε θέση να εκτελούν βολές σε αποστάσεις όσες και τα Leopard 2 HEL που διαθέτουν το σύστημα Ophelios. Στον τομέα αυτό, ως κυρίαρχη επιλογή είναι η γερμανική Helsoldt με το σκοπευτικό ATTICA-GL στη θέση του WBG-X και το κόστος αντικατάστασης είχε υπολογιστεί στα 500.000 ευρώ. Η εγκατάσταση του νέου σκοπευτικού θα οδηγούσε σε παρεμβάσεις τόσο στο software όσο και στο hardware του Συστήματος Ελέγχου Πυρός (ΣΕΠ) τύπου EMES 15 των αρμάτων.

Επόμενο απαιτούμενο ήταν η βελτίωση της επίγνωσης της τακτικής εικόνας και κατάστασης. Αυτό επιτυγχάνεται με την αναβάθμιση των επικοινωνιακών μέσων και της εγκατάστασης βοηθημάτων διοίκησης και ελέγχου. Σημειώνεται ότι τα Leo 2 HEL φέρουν το Σύστημα Διοίκησης Ελέγχου (ΣΔΕ) «ΗΝΙΟΧΟΣ» καθώς και το σύστημα ενδοεπικοινωνίας WiSPR. Η εγκατάσταση του WiSPR στα άρματα θα συνέβαλε καταλυτικά στην επίγνωση της τακτικής κατάστασης και κατά συνέπεια στην αύξηση της επιβιωσιμότητας τους κατά τις επιχειρήσεις.

Εξετάστηκε, επίσης, η ενίσχυση της θωράκισης του άρματος με νέα θωράκιση τόσο στο σκάφος όσο και στον πύργο με τη προϋπόθεση πως θα τροποποιηθεί από υδραυλικό σύστημα περιστροφής σε ηλεκτρικό.

Πρόταση εκσυγχρονισμού Leopard 1A5 από την EODH

Στις 30 Ιανουαρίου 2024, παρουσιάστηκε σε επιτελείς του ΓΕΣ η πρόταση της EODH για την πλήρη αναβάθμιση / εκσυγχρονισμό των αρμάτων μάχης Leopard 1A5, περιλαμβάνοντας όλους τους κρίσιμους τομείς (προστασία, κινητικότητα, φονικότητα).

Στον τομέα της προστασίας, η εταιρεία προσφέρει συνδυασμό πρόσθετης παθητικής θωρακίσεως με Ενεργητική Θωράκιση Αντιδράσεως (ERA) χαμηλού βάρους (μικρότερο των 2 τόννων), αποτελούμενο από εναλλάξιμες πλάκες. Παράλληλα, με την αφαίρεση της υφιστάμενης θωρακισης και των παρωχημένων υποσυστημάτων και τις καλωδιώσεις, εξοικονομείται βάρος 1 τόννου. Η παθητική θωράκιση περιλαμβάνει περιμετρική κάλυψη του οπισθίου μέρους, όπου βρίσκεται ο κινητήρας, με θωράκιση τύπου κλωβού (Cage Armor) και προαιρετικά θωράκιση πλέγματος οροφής (Cope Cage). Η πλήρης σύνθεση παθητικής θωράκισης και συνόλου ERA αυξάνει το βάρος του Leopard 1 στους 46 τόννους.

Για να διατηρήσει την ευκινησία του το άρμα, προβλέπεται η αντικατάσταση του κινητήρα με νέο, αυξημένης ισχύος από τους 830 σε 1.000 ίππους, που εξασφαλίζει υψηλή σχέση ισχύος προς βάρος, 21,7 ίπποι ανά τόνο. Ο νέος κινητήρας συνοδεύεται με ενισχυμένη ανάρτηση και προαιρετικά νέο σύστημα ερπύστριας.

Η ισχύς πυρός του άρματος δεν περιλαμβάνει την αλλαγή του πυροβόλου, προσφέρεται όμως η δυνατότητα χρήσης κατευθυνόμενων αντιαρματικών πυραύλων εκτοξευόμενων από το πυροβόλο, καθώς και η πρόσθετη επιλογή εγκαταστάσεως εκτοξευτή αντιαρματικών βλημάτων. Επιπλέον, η πρόταση περιλαμβάνει δυνατότητα χρήσεως και Αυτόνομων Πυρομαχικών (Loitering Ammunition), επίσης με εξαπόλυση από την κάννη του πυροβόλου. Προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση νέου σταθεροποιημένου συστήματος ηλεκτρικής οδήγησης πύργου/ πυροβόλου και σύγχρονο ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Πυρός (FCS) υψηλών επιδόσεων καθώς και προηγμένο Σύστημα Ελέγχου Οπλισμού (Gun Control System).

Η εταιρελια προτείνει και την εγκατάσταση τηλεχειριζόμενου σταθεροποιημένου σταθμού οπλισμού (RWS) στην οροφή του πύργου, με βαρύ πολυβόλο για εγγύς άμυνα. Ο RWS είναι ολοκληρωμένος με το Ανεξάρτητο Πανοραμικό Περισκόπιο του Αρχηγού Πληρώματος και στις επιλογές περιλαμβάνεται η εγκατάσταση συστήματος παρεμβολών για εξουδετέρωση απειλών drone.

Γ.Ανδρουλάκης - 31 Αυγούστου 2002