Έφεδροι Υψηλής Ετοιμότητας (ΕΦΥΕΣ)

Δύο νέους θεσμούς προσωρινής επαγγελματικής σχέσης με τον Στρατό ανακοίνωσε το YΠΕΘΑ, με στόχο να "ψαλιδίσει" με ολιγόμηνες προσλήψεις τον δείκτη ανεργίας και να προωθήσει, μέσω της αύξησης του αριθμού των "μισθωτών" στρατιωτών, τη σταδιακή μείωση της στρατιωτικής θητείας κάτω των 12 μηνών. Το πρώτο από τα δύο μέτρα είναι ο θεσμός των Εφέδρων Υψηλής Ετοιμότητας (ΕΦΥΕΣ), μέσω του οποίου θα προσλαμβάνονται για τους 4 χειμερινούς μήνες νέοι μέχρι 35 ετών, που έχουν ήδη υπηρετήσει στον Στρατό και είναι μόνιμοι κάτοικοι παραμεθόριων περιοχών (B. Ελλάδα και νησιά).

Οι προσλαμβανόμενοι θα συγκροτούν ή θα συμμετέχουν σε τοπικούς στρατιωτικούς σχηματισμούς, θα εκπαιδεύονται και θα εκτελούν υπηρεσίες, θα ασφαλίζονται και θα αμείβονται ως "Επαγγελματίες Οπλίτες", ανάλογα με τον βαθμό που είχαν στη θητεία τους (στρατιώτες, υπαξιωματικοί ή ΔΕΑ). Τους θερινούς μήνες θα πρέπει να μένουν στην περιοχή τους και θα απασχολούνται σε δικές τους (ή τρίτων) εποχικές εργασίες αγροτικού ή τουριστικού χαρακτήρα.

Οι ΕΦΥΕΣ καλούνται κάθε χρόνο για εκπαίδευση και αύξηση της ειρηνικής δύναμης των Μονάδων - Ανεξαρτήτων Υπομονάδων στις οποίες ανήκουν, για χρονικό διάστημα ενός έως τεσσάρων μηνών, σε μια ή το πολύ δύο περιόδους, με βάση ετήσιο προγραμματισμό που εκδίδεται από το ΓΕΣ. Σε περίοδο κρίσεως καλούνται υπό τα όπλα χωρίς να ακολουθούνται οι διαδικασίες του Εθνικού Συστήματος Συναγερμού και ανεξάρτητα από τυχόν προηγηθείσες προσκλήσεις στη διάρκεια του ίδιου έτους. Στην περίπτωση αυτή εντάσσονται σε Υπομονάδες ή Τμήματα ενεργών Μονάδων - Ανεξαρτήτων Υπομονάδων, ή συγκροτούν καθ' ολοκληρίαν Υπομονάδες ή Τμήματα, στα πλαίσια ημιενεργών Μονάδων. Αποκλείεται η ένταξή τους σε επιτελεία Σχηματισμών - Συγκροτημάτων και σε Υπηρεσίες του ΣΞ.

Πιλοτικά το πρόγραμμα ξεκίνησε με 700 προσλήψεις 4-μηνιτών "ακριτών" στη Θράκη και σε δυο νησιά του Αιγαίου. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο, όταν αναπτυχθεί το μέτρο, θα βρίσκονται στις μονάδες των Εφέδρων Υψηλής Ετοιμότητας περίπου 25.000 εκπαιδευμένοι στρατιωτικοί, ενώ έχει υπολογιστεί ότι με τη σχετική εναλλακτικότητα που θα υπάρχει σε μερικά χρόνια θα υπάρχουν έως και 80.000 - 100.000 έφεδροι συνδεδεμένοι με τον νέο θεσμό.

Διαδικασία πρόσληψης

Οι Έφεδροι Υψηλής Ετοιμότητας εντάσσονται στο θεσμό εθελοντικά υπογράφοντας προς τούτο σχετική σύμβαση τριετούς διαρκείας, με τη λήξη της οποίας παρέχεται η δυνατότητα να την ανανεώσουν μέχρι συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας των 35 ετών για τους οπλίτες και των 40 ετών για τους Αξιωματικούς και Ανθυπασπιστές. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις οι ΕΦΥΕΣ είναι δυνατόν να αποχωρήσουν από το θεσμό πριν από τη λήξη της σύμβασής τους, μετά από πρόταση του αρμόδιου συμβουλίου του Στρατού Ξηράς και απόφαση του Αρχηγού ΓΕΣ. Για την κατάταξή τους στον θεσμό, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει:

• Να είναι Έλληνες πολίτες
• Να έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ή να είναι πρώην επαγγελματίες στρατιωτικοί που αφυπηρέτησαν για οποιοδήποτε λόγο, πλην των αποπεμφθέντων για πειθαρχικά παραπτώματα ή ποινικά αδικήματα ή για λόγους υγείας
• Να είναι κατηγορίας σωματικής ικανότητας Ι1 ή Ι2
• Να διαμένουν μόνιμα στις παραμεθόριες περιοχές στις οποίες θα τοποθετηθούν
• Να έχουν ηλικία μέχρι 35 ετών οι οπλίτες και μέχρι 40 ετών οι Αξκοί και οι Ανθστές
• Να μην έχουν καταδικαστεί αμετάκλητα για κακούργημα και για οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη
• Να μην έχουν στερηθεί τα πολιτικά τους δικαιώματα με αμετάκλητη απόφαση
• Να μην έχουν εκπέσει του βαθμού τους ή υποβιβασθεί όταν υπηρετούσαν στις Ένοπλες Δυνάμεις με οποιαδήποτε ιδιότητα
• Να μην διατελούν σε σχέση παροχής υπηρεσιών προς οιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο του ιδιωτικού ή του δημοσίου τομέα κατά τα χρονικά διαστήματα που τελούν υπό τα όπλα

Η πρόσληψη γίνεται ύστερα από σχετική προκήρυξη εκδιδόμενη από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, μετά από εισήγηση του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Με την προκήρυξη καθορίζονται οι περιοχές στις οποίες πρέπει να διαμένουν μόνιμα οι υποψήφιοι, τα υποβλητέα δικαιολογητικά, ο χρόνος υποβολής τους, ο τρόπος υγειονομικής εξέτασης των υποψηφίων, η συγκρότηση των εξεταστικών επιτροπών και ο τρόπος κύρωσης των πινάκων που θα περιλαμβάνουν τους επιλεγέντες. Τα κριτήρια επιλογής των ΕΦΥΕT είναι η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, η ειδικότητα με την οποία υπηρέτησαν, καθώς και ο χρόνος απολύσεως από τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας που εκδίδεται μετά από γνωμοδότηση του Α.Σ.Σ., εξειδικεύονται τα κριτήρια, η διαδικασία και οι λοιπές λεπτομέρειες επιλογής των υποψηφίων. Οι ΕΦΥΕT κατατάσσονται με την ειδικότητα με την οποία απολύθηκαν από τις τάξεις του Στρατού, σε Μονάδα - Ανεξάρτητη Υπομονάδα του Όπλου ή Σώματος στο οποίο ανήκαν όταν υπηρετούσαν, ως κληρωτοί ή ως επαγγελματίες στρατιωτικοί. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μετά από σχετική αιτιολόγηση, δυνατόν να καταταγούν σε Μονάδα - Ανεξάρτητη Υπομονάδα άλλου Όπλου ή Σώματος.

Μισθολογικές απολαβές και εξέλιξη

Την περίοδο που καλούνται υπό τα όπλα έχουν αποδοχές ίδιες με τους ομοιόβαθμους αυτών επαγγελματίες στρατιωτικούς, πλην του επιδόματος χρόνου υπηρεσίας, το οποίο δεν χορηγείται αρχικά. Οι περί μισθολογικών προαγωγών διατάξεις του στρατιωτικού προσωπικού δεν έχουν εφαρμογή στους ΕΦΥΕT. Mετά την συμπλήρωση ενός (1) έτους πραγματικής υπηρεσίας υπό τα όπλα, τους χορηγείται επίδομα χρόνου υπηρεσίας. Για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας τους λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά και μόνο ο χρόνος πραγματικής παρασχεθείσας υπηρεσίας υπό τα όπλα. Επίσης, λαμβάνουν επίδομα εορτών (Χριστουγέννων και Πάσχα), με βάση το χρόνο παραμονής τους υπό τα όπλα κατά το αντίστοιχο έτος, ενώ δικαιούνται προαγωγής μέχρι δύο βαθμούς σε σχέση με το βαθμό που είχαν όταν απολύθηκαν ή αφυπηρέτησαν από το Στρατό Ξηράς.

Οι ΕΦΥΕT εξελίσσονται μέχρι το βαθμό του Λοχαγού για τους Αξιωματικούς, του Ανθυπολοχαγού για τους Ανθυπασπιστές και του Επιλοχία για τους Οπλίτες, ενώ δεν τους απονέμεται αποστρατευτικός βαθμός κατά την έξοδο τους από το στράτευμα για οποιαδήποτε αιτία. Προάγονται στον επόμενο βαθμό μετά την συμπλήρωση 3 ετών, αθροιστικά πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας, για τους Αξιωματικούς, τετραετούς για τους Οπλίτες - Ανθυπασπιστές, με καταληκτικό βαθμό του Λοχαγού για τους Αξιωματικούς, του Ανθυπολοχαγού για τους Ανθυπασπιστές και του Επιλοχία για τους Οπλίτες.

Για την περίοδο που τελούν υπό τα όπλα, τους χορηγείται δωρεάν πλήρης στολή εκστρατείας, η οποία αποτελεί και τη μόνη προβλεπόμενη για αυτούς στολή. Όταν παραμένουν στην υπηρεσία για οποιοδήποτε λόγο πέραν του προγράμματος ωρών υπηρεσίας και εκπαιδεύσεως, καθώς και στη διάρκεια ασκήσεων, παρέχεται σε αυτούς δωρεάν σίτιση και κατάλυμα. Σε όλη τη διάρκεια παραμονής τους στο θεσμό δύνανται να εισέρχονται στα Στρατιωτικά Πρατήρια και επιπλέον οι εξ αυτών Αξιωματικοί και Ανθυπασπιστές, στις Στρατιωτικές Λέσχες. Μόνον την περίοδο που τελούν υπό τα όπλα τους παρέχεται υγειονομική περίθαλψη στις αντίστοιχες υπηρεσίες του Στρατού Ξηράς και στα στρατιωτικά νοσοκομεία. Σε περίπτωση θανάτου ΕΦΥΕT ή τραυματισμού του που προκαλεί αναπηρία 67% και άνω, ενώ τελεί υπό τα όπλα, παρέχεται στους οικείους του ό,τι προβλέπεται και για τους ομοιοβάθμους του επαγγελματίες στρατιωτικούς, εκτός από τη σύνταξη και τις λοιπές παροχές που δικαιούνται από τους ασφαλιστικούς φορείς του παθόντος.

Καθήκοντα, υποχρεώσεις και άλλες πληροφορίες

Όταν βρίσκονται εκτός Στρατεύματος και ενώ ανήκουν στο θεσμό δεν θεωρούνται στρατιωτικοί, υποχρεούνται όμως να τελούν σε υψηλή ετοιμότητα για παρουσίαση στη Μονάδα - Ανεξάρτητη Υπομονάδα τους όταν κληθούν. Οφείλουν επίσης να ενημερώσουν άμεσα τη Μονάδα τους σε περίπτωση που αποκτήσουν τη δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα ή όταν αλλάξουν διεύθυνση κατοικίας ή τόπο διαμονής. Εάν, καλούμενοι υπό τα όπλα, δεν παρουσιασθούν έγκαιρα στη Μονάδα τους, κηρύσσονται ανυπότακτοι και λύεται αυτοδίκαια η σύμβαση τους. Καλούμενοι υπό τα όπλα αναλαμβάνουν καθήκοντα όμοια με αυτά των ομοιοβάθμων τους επαγγελματιών στρατιωτικών, συμμετέχουν σε όλες τις δραστηριότητες της Μονάδας - Ανεξάρτητης Υπομονάδας τους, ιδίως στην εσωτερική λειτουργία, την ασφάλεια, την επιχειρησιακή ετοιμότητα και την πολεμική αποστολή και παρακολουθούν την εκπαίδευση της Μονάδας τους από κοινού με την ενεργό δύναμη αυτής ή ξεχωριστά, ανάλογα με το είδος της εκπαίδευσης. Εάν κριθεί σκόπιμο, αριθμός ΕΦΥΕT αποκτά και δεύτερη ειδικότητα, μετά από σχετική εκπαίδευση.

Για πειθαρχικά παραπτώματα στα οποία υποπίπτουν κατά την περίοδο που τελούν υπό τα όπλα, επιβάλλονται σε αυτούς πειθαρχικές ποινές ίδιες με τις επιβαλλόμενες στους ομοιοβάθμους τους επαγγελματίες στρατιωτικούς. Κάθε πειθαρχική ποινή που τους επιβάλλεται συνεπάγεται και την παρακράτηση μέρους των αποδοχών τους, κατά τα οριζόμενα με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας. Για σοβαρότερα πειθαρχικά παραπτώματα ή για τα ποινικά αδικήματα αποπέμπονται από το θεσμό, μετά από γνωμάτευση αρμόδιου ανακριτικού συμβουλίου.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν.3366, η διάρκεια της υποχρέωσης παραμονής των ΕΦΥΕT περιορίζεται και η σύμβαση λύεται εάν συμπληρώσουν το καθορισμένο όριο ηλικίας, εάν αποκτήσουν δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα ή εάν εγκατασταθούν μόνιμα έξω από το νομό της Μονάδας Ανεξάρτητης Υπηρεσίας, στην οποία ανήκουν. Με την ένταξη στο θεσμό, οι ΕΦΥΕT που ανήκαν στην εθνοφυλακή ή στην εφεδρεία, διαγράφονται από αυτές. Από πλευράς αρχαιότητας, έπονται των ομοιοβάθμων τους επαγγελματιών στρατιωτικών και προηγούνται των ομοιοβάθμων τους στρατιωτικών θητείας και των εφέδρων.

Η εξέλιξη του προγράμματος

Βουλιάζει από ό,τι φαίνεται ο θεσμός των προσλαμβανομένων για ημιαπασχόληση (κατά δύο μήνες) Εφέδρων Υψηλής Ετοιμότητας. Ενώ σύμφωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς της ηγεσίας του υπουργείου Αμύνης το 2007 θα υπήρχαν 30.000 ΕΦΥΕT, πέρυσι και φέτος έγινε μόνο πιλοτική εφαρμογή του θεσμού με μόνο 355 προσληφθέντες σε συνολικά 11 περιοχές. Για το 2007, αναφορά του υπουργείου Αμύνης στη Βουλή προσδιορίζει τις προσλήψεις σε 2.200. Μία νέα νομοθετική ρύθμιση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας προβλέπει αύξηση στον μισθό των ΕΦΥΕT, καθώς θα λαμβάνουν τις ίδιες αποδοχές με τους ομοιόβαθμούς αυτών επαγγελματίες στρατιωτικούς, δηλαδή βασικό μισθό Λοχία, Επίδομα Ειδικής Απασχόλησης, Επίδομα Εξομάλυνσης Μισθολογικών Διαφορών, Επίδομα Θέσης Υψηλής Ευθύνης, Επίδομα Ειδικών Συνθηκών και Επίδομα Οικογενειακής παροχής, καθώς και το επίδομα χρόνου υπηρεσίας υπό προϋποθέσεις. Πιο συγκεκριμένα, οι αποδοχές τους, ανάλογα με τον φορέα ασφάλισης, διαμορφώνονται σύμφωνα με τον πίνακα αποδοχών ΕΦΥΕΣ.

21 Ιουνίου 2007