Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ)

Η εταιρεία Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ή ΕΑΣ είναι ένας όμιλος εταιρειών που ιδρύθηκε το 2004 με τη συγχώνευση της ΠΥΡΚΑΛ, που ιδρύθηκε το 1874 και για περισσότερα από 130 χρόνια δραστηριοποιείται στην κατασκευή πυρομαχικών μικρών, μεσαίων και μεγάλων διαμετρημάτων συμβατών με ΝΑΤΟϊκού τύπου οπλικά συστήματα, και της ΕΒΟ, που ιδρύθηκε το 1977 και δραστηριοποιείται στην κατασκευή όπλων φορητού οπλισμού, όλμων, οπλικών συστημάτων, προωθητικών πυρίτιδων και γεμισμάτων, καθώς επίσης και πυρομαχικών μεσαίων και μεγάλων διαμετρημάτων.

Τα ΕΑΣ ανήκουν στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα, απασχολούν 2.000 άτομα και αποτελούνται από τον Αμυντικό Τομέα και τον Πολιτικό Τομέα, ενώ ταυτόχρονα διαθέτουν τρεις θυγατρικές εταιρείες. Ο Αμυντικός Τομέας λειτουργεί πέντε σύγχρονα Συγκροτήματα Εργοστασίων:

Συγκρότημα Εργοστασίων του Υμηττού (Αττική) - έδρα της Εταιρείας: παράγονται πυρομαχικά φορητού οπλισμού, τα μεταλλικά μέρη των πυρομαχικών μεσαίων και μεγάλων διαμετρημάτων, καθώς και των κεφαλών μάχης των πυραύλων Stinger και IRIS-T
ΣΕ Αιγίου (Αχαΐα): κατασκευάζονται όπλα φορητού οπλισμού, όλμοι, σωλήνες πυροβόλων, καθώς και παρελκόμενα φορητού οπλισμού
ΣΕ Μάνδρας (Αττική): κατασκευάζονται και συντηρούνται οπλικά συστήματα και προϊόντα αεροπορικού τύπου
ΣΕ Λαυρίου και Ελευσίνας (Αττική) συναρμολογούνται πυραυλικά συστήματα και γομώνονται τα πυρομαχικά μεσαίων και μεγάλων διαμετρημάτων

Ο Πολιτικός Τομέας λειτουργεί ένα εργοστάσιο στο Λαύριο και δραστηριοποιείται στην παραγωγή εμπορικών εκρηκτικών και φυσιγγίων κυνηγίου, καθώς επίσης και στην κατασκευή ανεμογεννητριών, λεβήτων θέρμανσης και μεταλλικών κατασκευών. Οι θυγατρικές εταιρείες των ΕΑΣ έχουν τις ακόλουθες δραστηριότητες:

Η Μεταλλουργική Βιομηχανία Ηπείρου Α.Ε. επεξεργάζεται προϊόντα από χαλκό και κράματα χαλκού
Η Ηλεκτρομηχανική Κύμης κατασκευάζει προϊόντα για ατομική προστασία, όπως Αλεξίσφαιρα Γιλέκα, Στολές NBC, Αλεξίσφαιρες Ασπίδες και Κράνη
Η LT-PYRKAL δραστηριοποιείται στην κατασκευή Κρυστάλλων Laser και εξαρτημάτων για Συστήματα Laser

Ιστορική αναδρομή

Ιδρύεται η εταιρία «Ελληνικόν Πυριτιδοποιείον Α.Ε., ενώ κύριος ανταγωνιστή της είναι οι «Αδελφοί Μαλτσινιώτη που ιδρύθηκε το 1887. Ο ανταγωνισμός ανάμεσά τους για την ανάληψη παραγγελιών από το Ελληνικό κράτος τις οδήγησε σε έναν ιδιόρρυθμο μεταξύ τους «πόλεμο που δεν έλαβε τέλος παρά μόνον με τη συγχώνευση των δύο εταιριών στα 1908. Έτσι σχηματίστηκε η Εταιρία (Ελληνικού) Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου, με τα αρχικά ΕΕΠΚ ή ΕΠΚ, ενώ το ακρωνύμιο ΠΥΡ.ΚΑΛ. καθιερώθηκε αργότερα.

Η εταιρία περνά στα χέρια του Πρόδρομου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, ενός από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες της Ελληνικής βιομηχανίας στον 20ο αιώνα. Δραστηριοποιείται στους τομείς των εξορύξεων, της κλωστοϋφαντουργίας, χημικών και λιπασμάτων, υαλουργίας, μηχανουργίας και κατασκευών, καθώς και παροχής υπηρεσιών (ασφάλειες, θαλάσσιες μεταφορές κτλ).

Η ΠΥΡΚΑΛ ευνοείται ιδιαίτερα από τις εξαγωγές πολεμικού υλικού προς την Δημοκρατική παράταξη της εμπόλεμης Ισπανίας κατά τον εμφύλιο πόλεμο του 1936-1939. Η παραγωγή της ήταν επίσης ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα κατά το Β'Π.Π.

Κατά την περίοδο της Κατοχής οι εγκαταστάσεις της περνούν σε γερμανικά χέρια, καθώς τα σχέδια απομάκρυνσης του εξοπλισμού και ανατίναξής τους δεν υλοποιούνται. Οι Γερμανοί, ωστόσο, φεύγοντας από την Ελλάδα φυγαδεύουν εξοπλισμό και μηχανήματα, με αποτέλεσμα η μεγαλύτερη βιομηχανία της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής να πρέπει να ξεκινήσει από το μηδέν.

Η εταιρεία δέχεται καίριο πλήγμα με την δημιουργία της ΕΒΟ, που αρχικά ανέλαβε την παραγωγή του γερμανικού τυφεκίου G3, αντί του FN FAL που η ΠΥΡΚΑΛ ήδη είχε αρχίσει να παράγει με άδεια από τη Βελγική εταιρία (30.000 τεμάχια είχαν ήδη κατασκευασθεί και τελικώς εξήχθησαν).

Η ΠΥΡΚΑΛ εθνικοποιείται και εξακολουθεί να επενδύει σε έρευνα και ανάπτυξη και να επεκτείνει τις δραστηριότητές της σε νέα προϊόντα πυρομαχικών, ναρκών, βομβών, πυροκροτητών, ηλεκτρονικών κ.α. συμμετέχει στην παραγωγή των Stinger και άλλων πυραύλων. Προχωρά επίσης σε δικής της ανάπτυξης σχέδια οπλικών συστημάτων στη δεκαετία του '90, και σε μία Ελληνικής σχεδίασης σύγχρονη ανεμογεννήτρια το 2002.

Επαναλαμβάνοντας τη συνταγή που εφάρμοσε έναν αιώνα πριν, η εταιρεία συγχωνεύεται με την ΕΒΟ, στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης της αμυντικής βιομηχανίας, δημιουργώντας έτσι την ΕΑΣ.

Χρηματοδοτείται με 33.000.000 ευρώ από την ΕΕ, για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

Τρέχοντα προγράμματα ΕΑΣ

Από πλευράς ΓΕΣ, βρίσκεται σε εξέλιξη η υλοποίηση των παρακάτω συμβάσεων:

Στις 24 Ιανουαρίου 2024, υπογράφηκε συμφωνία για εργασίες γόμωσης πυρομαχικών των 155 χλστ. Η σύμβαση εντάσεται στο πλαίσιο προμήθειας 220.000 βλημάτων πυροβολικού ύψους 1,2 δις δολαρίων ΗΠΑ (1,102 δις ευρώ) μεταξύ του NATO και της Υπηρεσίας Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ (NSPA)
Προμήθεια 2.320 Ελαφρών Πολυβόλων 5,56 χιλ. FN MINIMI, 2.320 Διοπτρών και 21.940.288 φυσιγγίων, συνολικού κόστους 62.888.696 €
Προμήθεια 1.950 ΟΝΥΠΑΣ Ενισχύσεως Ειδώλου 3ης Γενεάς για τα αντιαρματικά CARL GUSTAF, συνολικού κόστους 16.938.554 €
Προμήθεια φυσιγγίων 30χιλ. επιθετικών ελικοπτέρων AH-64A, συνολικού κόστους 12.766.931,20 €
Προμήθεια Βομβίδων 40mm ΗV, συνολικού κόστους 18.187.137 €
Προμήθεια Αντιβαλλιστικών Κρανών για την Κάλυψη Αναγκών ΓΕΣ – ΓΕΝ – ΓΕΑ, συνολικού κόστους 10.390.176 €
Καταστροφή ναρκών Κατά Προσωπικού, συνολικού κόστους 3.976.563,58 €
Προμήθεια Πυρομαχικών Εκπαίδευσης, συνολικού κόστους 5.957.742,74 € που θα καλυφθεί από το Λειτουργικό Προϋπολογισμό του ΓΕΣ
Παραγγελίες για το πρόγραμμα του ευρωπαϊκού πυραύλου αέρος - αέρος IRIS-T ύψους 28.800.000 ευρώ. Τα ΕΑΣ συμμετέχουν στο πρόγραμμα από το ξεκίνημα του αναλαμβάνοντας την ανάπτυξη της εκρηκτικής κεφαλής μάχης και της μονάδας όπλισης και ασφάλειας. Από το 2005 που ξεκίνησε η σειριακή παραγωγή, έχουν παραδοθεί στην DIEHL Γερμανίας, που είναι επικεφαλής του προγράμματος, περισσότερα από 3.800 σετ εκρηκτικής κεφαλής και μονάδας όπλισης ασφάλειας. Οι εισπράξεις των ΕΑΣ από το παραγωγικό κομμάτι του προγράμματος IRIS-T είναι μεγαλύτερες από 33 εκατομμύρια ευρώ.

Επίσης, έχουν δρομολογηθεί οι προβλεπόμενες, από την κείμενη νομοθεσία, διαδικασίες ενεργοποίησης των παρακάτω προγραμμάτων:

Προμήθεια 1.000 Ελαφρών Πολυβόλων 5,56 χιλ. FΝ ΜΙΝΙΜΙ, με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 10.917.950 €
Μετατροπή 500 Πολυβόλων 0,50” Μηχανικής Πυροδότησης σε Ταχείας Αλλαγής Κάννης (ΤΑΚ), με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 2.132.500 €
Αναβάθμιση Ρουκετών 122 χιλ., με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 87.912.500 €
Προμήθεια Φυσιγγίων 7,62 x 51 χιλ., με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 14.463.876 €
Εκσυγχρονισμός – αναβάθμιση Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων RM-70, με συνολικό εκτιμώμενο κόστος: 83.000.000 €
Pρομήθεια πυρομαχικών 105 χιλιοστών για τον Αιγυπτιακό Στρατό, ύψους 2.900.000 €

Για την κάλυψη αναγκών του ΓΕΝ είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες για την ενεργοποίηση προγράμματος προμήθειας 13.000 Φυσιγγίων 76/62, συνολικού εκτιμώμενου κόστους 7.870.000 € μέσω Συμφωνίας Πλαίσιο πενταετούς διάρκειας με τη διαδικασία διαπραγμάτευσης και εκτιμώμενο έτος ενεργοποίησης το 2022. Τέλος, για λογαριασμό του ΓΕΑ βρίσκεται σε εξέλιξη η υλοποίηση συμβάσεων για την παροχή υπηρεσιών, όπως η εκτέλεση φυσικοχημικών ελέγχων και δοκιμών αξιοπιστίας πυρομαχικών και πυροτεχνικών, αλλά και η υποστήριξη των πυραύλων του συστήματος PATRIOT μέσω της NSPA (ΝΑΤΟ Support and Procurement Agency).

Οικονομική κατάσταση

Ετος	Έσοδα	Αποτέλεσμα	Εργαζόμενοι
2019	30.524.405	-33.702.627	478
2018	13.393.810	[1] -148.669	494
2017	17.199.786	-59.994.359
2016	8.236.697	[2] 104.833.443
2015	12.818.381	70.202.397
2014	16.405.535	-100.260.810
2013	65.511.203	6.308.918
2012	26.529.556	-83.481.930
2011		[3] 8.500.000
2010		-146.700.000
2009		-165.000.000
2008		-139.000.000	1.846
2007	77.500.000	-77.500.000

[1] Οι ζημίες θα ήταν πολύ υψηλότερες εάν η εταιρεία δεν λάμβανε ειδική επιχορήγηση ύψους 19,5 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή προμηθευτών.

[2] Η μεγάλη κερδοφορία της επιχείρησης ήταν καθαρά λογιστική, δεδομένου ότι προήλθε από τον αντιλογισμό ποσού ύψους 176.000.000 ευρώ που αφορούσε κυρίως διαγραφές προστίμων.

[3] Οφείλεται κατά βάση στην αντιστροφή προβλέψεων της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ για τις επιπτώσεις από την ισχύ ασφαλιστηρίου συμβολαίου, που τροποποιήθηκε. Σε διαφορετική περίπτωση η επιχείρηση θα κατέγραφε, πιθανότατα, ζημιά άνω των 150 εκατ. ευρώ.

Οι ενισχύσεις του Δημοσίου προς τις δύο εταιρείες που συγχωνεύτηκαν κατά την περίοδο 1994 - 2003 υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 531.000.000 ευρώ, ενώ οι ζημιές τους για την ίδια περίοδο ανήλθαν σε 940.000.000 ευρώ. Το κόστος παραγωγής σε σχέση με ευρωπαϊκές εταιρείες είναι 3:1. Το 2017, με στόχο τον συμψηφισμό ζημιών συντέλεστηκε νέα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ύψους 32.000.000 ευρώ. Η αύξηση αυτή ακολούθησε την αύξηση-μαμούθ, ύψους 580.000.000. ευρώ, που έγινε στο τέλος του 2016.

Με βάση τις οικονομικές καταστάσεις του 2017, τα ΕΑΣ παρουσιάζουν συσσωρευμένες ζημίες άνω του 1,5 δισ. ευρώ ενώ το μετοχικό τους κεφάλαιο πλέον πλησιάζει το 1,4 δισ. ευρώ. Επίσης εμφανίζουν συνολικές υποχρεώσεις ύψους 470 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 266 εκατ. ευρώ αφορούν σε τραπεζικό δανεισμό. Ο τζίρος, δε, προέρχεται σε ποσοστό 99% από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Οι εξαγωγές της εταιρείας, σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις, μόλις που ξεπέρασαν τις 400.000 ευρώ, ενώ μόνον η μισθοδοσία των περίπου 500 εργαζομένων της βιομηχανίας ανήλθε στο ύψος των 13,7 εκατ. ευρώ.

Στι2 1 Οκτωβρίου 2021 πραγματοποίηθηκε αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου των ΕΑΣ κατά 29.000.000 ευρώ, εκ των οποίων διατέθηκαν 15.000.000 ευρώ για εξόφληση τρίτων, 4.000.000 ευρώ για μισθοδοσία και 10.000.000 ευρώ για προμήθεια πρώτων υλών.

Σχέδια εξυγίανσης

Η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού για το οικονομικό έτος 2011 προβλέπει την ιδιωτικοποίηση των ΕΑΣ και της ΕΛΒΟ, μέσω πώλησης πλειοψηφικού ποσοστού έως 65% του μετοχικού κεφαλαίου και δικαιώματα διοίκησης σε στρατηγικό επενδυτή. Εκτιμώμενος χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας το Γ' τρίμηνο του 2011.

Υποβάλλεται σχέδιο για την εξυγίανση και την αναδιάρθρωση της εταιρείας, που προβλέπει το διαχωρισμό της σε στρατιωτικό και πολιτικό τμήμα, με τη ρητή πρόβλεψη να οδηγηθούν στην εκκαθάριση δύο από τα πέντε εργοστάσια της εταιρείας (Κύμης και Ελευσίνας)

Οι συσσωρευμένες ζημίες ανέρχονται ήδη σε 1.400.000.000 ευρώ (με 468.000.000 ευρώ αρνητικά ίδια κεφάλαια), ενώ οι εγκαταστάσεις της εταιρείας είναι διάσπαρτες σε πέντε διαφορετικά σημεία. Στο σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπεται εφάπαξ καταβολή 35.000.000 ευρώ για δραστικό πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου που θα περιορίσει τον αριθμό των εργαζομένων από 780 σε 505.

Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις με την Τρόικα επιτυγχάνεται συμφωνία για την αναδιάρθρωση των ΕΑΣ, που προβλέπει ξανά το διαχωρισμό σε πολιτικό και στρατιωτικό σκέλος. Το πρώτο σχεδιάζεται να τεθεί άμεσα σε εκκαθάριση ώστε να μην επιστραφούν παράνομες κρατικές ενισχύσεις ύψους 1,2 δισεκατομμυρίου ευρώ που χορηγήθηκαν την περίοδο 2004 - 2012.

Με την κυβερνητική αλλαγή το 2015 ανεστέλλεται η εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθωσης, εξαντλούνται τα ταμειακά διαθέσιμα της εταιρείας, δεν πραγματοποιούνται οι σχεδιαζόμενες προσλήψεις προσωπικού και η προμήθεια των απαραίτητων πρώτων υλών με αποτέλεσμα η εταιρεία να περιέλθει σε ασφυξία.

Παρουσιάζεται εμπλοκή στη συμφωνία εξαγοράς από τα ΕΛΠΕ του πρώην εργοστασιακού συγκροτήματος των ΕΑΣ στην Ελευσίνα, καθώς το υπουργείο Οικονομικών ζητά τη διεξαγωγή νέας αποτίμησης της προς πώληση έκτασης.

Σήμερα, για να επανεκκινήσει η επιχείρηση χρειάζεται 35 με 40.000.000 ευρώ και βρίσκεται πρακτικά εκεί όπου βρισκόταν όταν εκπονήθηκε το σχέδιο εξυγίανσής της το 2013.

Ψηφιακή επίθεση στα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα

Στα μέσα Φεβρουαρίου 2021, άγνωστοι κατάφεραν να παραβιάσουν το δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών της εταιρείας και να αποκτήσουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αρχεία. Η ψηφιακή επίθεση έγινε αντιληπτή και στην έρευνα για το συμβάν συμμετείχε το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και η Αστυνομία, ενώ τις εξελίξεις παρακολούθησε και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δράστες κατάφεραν να παραβιάσουν υπολογιστές που λειτουργούν στα γραφεία της εταιρείας και όχι το δίκτυο που είναι συνδεδεμένο με το κομμάτι της παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα δεν έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες.

Σύμφωνα με την σχετική ενημέρωση, το συμβάν δεν συνδέθηκε με δράση κατασκόπων αλλά με ψηφιακό εκβιασμό (ransomware). Τη σχετική πληροφορία επιβεβαίωσε αξιωματούχος ασφαλείας, ο οποίος μιλώντας στην εφημερίδα «Καθημερινή αποκάλυψε ότι οι δράστες έχουν κλειδώσει αρχεία της εταιρείας και ζητούν την καταβολή λύτρων σε κρυπτονομίσματα (bitcoins). Σύμφωνα με εκθέσεις διεθνών οργανισμών και εταιρειών κυβερνοασφάλειας, οι επιθέσεις ransomware γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια μεγάλη έξαρση, ενώ το φαινόμενο γιγαντώθηκε εν μέσω της πανδημίας COVID-19.

Συζήτηση στο forum

Το άρθρο συνεχίζεται...