Μαχητικό F-5 Freedom Fighter

Αφού πραγματοποίησε μια περιοδεία για να διερευνήσει τις ανάγκες των προσκείμενων στη Δύση χωρών, η Νorthrop έκρινε βιώσιμη την ανάπτυξη ενός μικρού και φθηνού υπερηχητικού σκάφους, με στόχο τις χώρες που δεν μπορούσαν να προμηθευτούν τα υψηλής τεχνολογίας αλλά ακριβά αεροπλάνα της USΑF.

Καθώς οι ανάγκες της αεροπορίας αφορούσαν ένα εκπαιδευτικό σκάφος, η Νorthrop τροποποίησε το σχέδιο Ν-156, επιτυγχάνοντας τον Ιούνιο του 1956 την παραγωγή του εκπαιδευτικού Τ-38 Τalon, συνεχίζοντας παράλληλα, με δική της πρωτοβουλία, το αρχικό της σχέδιο για το μαχητικό. Αφού εγκρίθηκε τελικά η παραγωγή του, το ευέλικτο σχέδιο που προοριζόταν για εξαγωγική χρήση ονομάστηκε F-5 Freedom Fighter, ξεπερνώντας το 1 Μach από την πρώτη του κιόλας πτήση.

Τα αεροσκάφη F-5 Freedom Fighter αποσύρθηκαν την Πέμπτη 29 Μαρτίου 2001

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Συνολικό Μήκος/Πλάτος/Ύψος	14,45/8,13/4,06 μέτρα
Επιφάνεια πτέρυγας	186 τ.πόδια (17,2 τ.μ.)
Βάρος (κενό/μέγιστο)	4.410/11.214 κιλά
Εμβέλεια	2.600 χλμ
Μέγιστη ταχύτητα (sea level)	1,04 mach
Μέγιστη ταχύτητα (40.000 πόδια)	1,64 mach
Αρχικός βαθμός ανόδου	10.500 μ/λεπτό ή 34.500 πόδια/λεπτό
Μέγιστο επιχειρησιακό ύψος	15.790 μ ή 51.800 πόδια
Κινητήρες	2x GE J85-GE-21B
Μέγιστη ώση	4.080 lbs / 5.000 pounds (με μετάκυαση)
Οπλισμός	2x M39A2 20mm, ρουκέτες, πύραυλοι και βόμβες των 5.500 lbs

Το F-5 είναι ένα υπερηχητικό μαχητικό που συνδυάζει χαμηλό κόστος, εύκολη συντήρηση, αξιοπιστία, μεγάλη προσαρμοστικότητα και ευελιξία, στοχεύοντας κυρίως σε αποστολές κρούσης με αξιόλογες δυνατότητες αναχαίτισης, αν και για λόγους οικονομίας δεν τοποθετήθηκε σύστημα ελέγχου πυρός . Εξωτερικά μοιάζει με το εκπαιδευτικό Northrop T-38 και είναι κατάλληλο για διάφορες αποστολές εγγύς υποστήριξης αλλά και αναχαίτησεις. Το πρώτο F-5 πέταξε στις 30 Ιουλίου 1959, ενώ πάνω από 2.000 F-5 έχουν παραχθεί συνολικά και υπηρετούν στις Πολεμικές Αεροπορίες της Ελλάδας, Ιράν, Νότια Κορέα, Νορβηγία, Ταϊβάν, Ισπανία, Τουρκία κ.α. Η εκπαιδευτική διαμόρφωση με 2 θέσεις (F-5B), πέταξε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 1964.

Αποτέλεσε ένα από τα πλέον επιτυχημένα εξαγωγικά προϊόντα, παρόλο που υπηρέτησε σε μικρούς μόνο αριθμούς με τις ΗΠΑ, πετώντας σε πολεμικές αποστολές στη Ν.Α. Ασία ως F-5C, υπό το πρόγραμμα Skoshi Τiger, για λόγους επιχειρησιακής αξιολόγησης, το 1966-67, συμπληρώνοντας 4.000 ώρες σε 3.500 εξόδους. Όταν η παραγωγή του F-5Α έληξε τον Ιούνιο του 1972, εμφανίστηκε το F-5Ε Τiger ΙΙ, μια επανασχεδιασμένη έκδοση που πρόσθεσε την ικανότητα αέρος - αέρος στην ευελιξία του σκάφους με το ραντάρ ΑΝ/ΑΡQ-159.

Σε ελληνική υπηρεσία

Η ανάμειξη του F-5 με την Πολεμική Αεροπορία ξεκινάει την δεκαετία του '60, όταν οι Αμερικάνοι αποφάσισαν να εξοπλίσουν τις συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις με νέα, σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη. Στις 20 Ιανουαρίου 1960 αποφασίζεται να εξοπλιστούν με το F-104G Starfighter όλες οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και η ελληνική, η οποία θα παραλάμβανε συνολικά πέντε μοίρες μέσω του προγράμματος ΜΑΡ. Η κυβερνητική αλλαγή όμως στις ΗΠΑ άλλαξε αυτά τα σχέδια και έτσι η Ελλάδα θα παραλάμβανε μόλις δύο Μοίρες με Starfighter και τρεις Μοίρες με F-5, που ήταν σαφώς ποιο φθηνά.

Η ελληνική ΠΑ ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή που απέκτησε 18 αεροσκάφη F-5 Freedom Fighter τον Ιούνιο του 1965. Τα αεροσκάφη αυτά παραδόθηκαν στην 341 Μοίρα (Νέα Αγχίαλος), ενώ το 1966 η 343 Μοίρα (Θεσσαλονίκη-Μίκρα) επανεξοπλίστηκε με F-5. Η επιδείνωση των σχέσεων Ελλάδας - ΗΠΑ οδήγησε σε εμπάργκο όπλων κατά της πρώτης, με αποτέλεσμα η 349 Μοίρα που είχε αρχίσει την παραλαβή F-5 να ολοκληρώσει τον εξοπλισμό της το 1968.

Η αναγνωριστική έκδοση του αεροσκάφους (RF-5A) που επιχειρούσε αποκλειστικά από την 349 Μοίρα, δεν είχε προσαρμοσμένες τις κάμερες, αλλά ήταν πλήρως εξοπλισμένη με πολυβόλα. Με την άφιξη των RF-4E το 1970, ορισμένα από τα αρχικά RF-5A μετατράπηκαν σε F-5A, ενώ μερικά ακόμα παραλήφθηκαν από την Ιορδανία αργότερα.

Η εκπαίδευση αρχικά διεξαγόταν από 10 καινούρια F-5B, τα οποία αργότερα συμπληρώθηκαν με 6 F-5B από την Ιορδανία πάλι. Στο τέλος του 1970, 10 F-5A και 2 F-5B Freedom Fighters που υπηρετούσαν στην Βασιλική Ιρανική Αεροπορία, παραδόθηκαν στην Ελλάδα, ενώ ακόμα 13 F-5A και 6 F-5B παραλήφθηκαν από την Ιορδανία το 1983. Η Νορβηγία μετέφερε επιπλέον 9 F-5A τον Μάιο και Αύγουστο του 1986, ενώ 16 F-5A και 4 F-5B παραδόθηκαν από την Ιορδανία το 1983. Το 1991, 10 NF-5A και 2 NF-5B που υπηρετούσαν στην Βασιλική Αεροπορία της Ολλανδίας, παραδόθηκαν στην Ελλάδα και τα NF-5A που ήταν σε πτητική κατάσταση ανέλαβαν υπηρεσία στην 349 Μοίρα. Συνολικά 114 F-5A, 34 RF-5, και 20 F-5B παραδόθηκαν στην ελληνική ΠΑ.

Επί 36 ολόκληρα χρόνια προσέφεραν τα F-5 τις υπηρεσίες τους, που αρχικά αφορούσαν τη διεξαγωγή αναχαιτίσεων κατά τη διάρκεια της ημέρας, δίωξης - βομαβαρδισμού και φωτοαναγνώρισης, ενώ τελευταία χρησιμοποιούνταν ως εκπαιδευτικά για την εισαγωγή των ιπτάμενων σε Μοίρες F-16 και Mirage 2000. Συμπλήρωσαν συνολικά 364.647 ώρες πτήσεις, ενώ 23 πιλότοι έχασαν τη ζωή τους πετώντας με αυτά, δέκα εκ των οποίων από την 343 ΜΑΗ.

Αναχαιτίσεις - καταρρίψεις

Η παρουσία του F-5 στις τάξεις της ΠΑ υπήρξε καταλυτική στην προάσπιση της ελληνικότητας του Αιγαίου καθώς σε περιόδους κρίσεων έδινε στην ηγεσία του τόπου την δυνατότητα να χρησιμοποιήσει ένα ισχυρό αποτρεπτικό όπλο σε μεγάλους αριθμούς. Ακόμα και όταν εισήλθαν σε υπηρεσία αεροσκάφη τεχνολογικά ανώτερα, το F-5 λόγω της χαμηλής του μετωπικής επιφάνειας και της αυξημένης του ευελιξίας, αποτελούσε θανάσιμη απειλή για τα εχθρικά αεροσκάφη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι την μοναδική κατάρριψη στην μεταπολεμική της ιστορία η ΠΑ την πέτυχε με F-5.

Το συγκεκριμένο περιστατικό έλαβε χώρα στις 21 Ιουλίου 1974 στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Ευστρατίου στο Βόρειο Αιγαίο, με την συμμετοχή δύο ελληνικών F-5 με χειριστές τον σμηναγό (Ι) Γ. Δινόπουλο και τον ανθυποσμηναγό (Ι) Θ. Σκαμπαρδώνη. Ο ελληνικός σχηματισμός απογειώθηκε για να αναχαιτίσει δύο άγνωστα ίχνη τα οποία αποδείχθηκε ότι ήταν δύο τουρκικά F-102A Delta Dagger. Τα ελληνικά αεροσκάφη συνόδευσαν τα τουρκικά αεροσκάφη προς τα τουρκικά σύνορα, όταν ο Δινόπουλος είδε τα δύο F-102 να ανοίγουν τις κοιλιακές θυρίδες και να κατεβάζουν τους πυραύλους Falcon. Τότε ο Δινόπουλος εκτόξευσε έναν πύραυλο GAR-8 καταρρίπτοντας το ένα τουρκικό αεροσκάφος. Το δεύτερο αποπροσανατολίστηκε και κατέπεσε σε τουρκικό έδαφος λόγω έλλειψης καυσίμων.

Τελετή Απόσυρσης

Την Πέμπτη 29 Μαρτίου 2001 στην 113 Πτέρυγα Μάχης, πραγματοποιήθηκε η τελετή απόσυρσης των αεροσκαφών F-5, παρουσία του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Δημ. Αποστολάκη, ο οποίος μάλιστα πέταξε με ένα F-5 της 343 ΜΑΗ σε μια από τις τελευταίες πτήσεις. Έπειτα από 35 χρόνια μαχητικής υπηρεσίας στην Πολεμική Αεροπορία, ορισμένα F-5 ενδεχομένως να μετακυλίσουν σε ρόλο προηγμένου εκπαιδευτικού σύμφωνα με τα πρότυπα του αντίστοιχου τουρκικού προγράμματος.

Γ.Ανδρουλάκης - 12 Μαϊου 2001