Αμφίβιο Τεθωρακισμένο AAV-7 RAM/RS

Στις 21 Φεβρουαρίου 2022, το πρόγραμμα προμήθειας των αμφίβιων τεθωρακισμένων AAV-7 εγκρίθηκε από το ΣΑΓΕ, αφού είχε εγκριθεί προηγουμένως (21 Δεκεμβρίου 2021) από το ΑΣΣ. Έτσι, στις 17 Μαρτίου 2023, η Υπηρεσία Άμυνας Ασφαλείας και Συνεργασίας (DSCA) των ΗΠΑ ανακοίνωσε την έγκριση της πιθανής Στρατιωτικής Πωλήσεως Αλλοδαπής (FMS) Αμφιβίων Τεθωρακισμένων Οχημάτων AAV7A1 και σχετικού εξοπλισμού, με εκτιμώμενο κόστος 268.00.000 δολαρίων. Από αυτά, 25.000.000 δολάρια θα προέλθουν από πιστώσεις FMF (Foreign Military Financing).

Τα ίδια τα οχήματα (χωρίς βομβιδοβόλα, θερμικά σκοπευτικά συστήματα, συλλογές πρόσθετης θωράκισης, άλλα υλικά-υπηρεσίες, τυχόν εργασίες επισκευής κ.ά.) έχουν εκτιμώμενη αξία 163.300.000 δολαρια, στα οποία περιλαμβάνεται το κόστος των 63 πολυβόλων M2HB των 12,7 χιλιοστών.

Στόχος της προμήθειας είναι να καλυφθεί ένα από τα μεγαλύτερα κενά στον εξοπλισμό των Ελλήνων Πεζοναυτών, ίσως από τους τελευταίους στον κόσμο που εξακολουθούν να κάνουν χρήση Αποβατικών Ακάτων (ΑΒΑΚ) για τις αποβάσεις τους. Οι τελευταίες είναι προβληματικές όχι μόνο σε αποβάσεις, αλλά και σε απλές αποβιβάσεις στην ακτή και η χρήσης τους ανάγεται στον Β' ΠΠ. Η τελευταία χρήση τους έγινε το 1965 στην Ντανάνγκ, από Αμερικανούς Πεζοναύτες. Έτσι, η αρχική αποστολή των AAV-7 είναι η εξασφάλιση προγεφυρώματος, ώστε βαρύτερες και καταλληλότερες δυνάμεις να αποβιβαστούν και να συνεχίσουν την κρούση.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Πλήρωμα	3 + 21
Βάρος (μάχης)	29.100 κιλά
Ταχύτητα πλεύσης	8 χλμ./ώρα
Οπλισμός	Πολυβόλο M-2HB των 12,7 χιλιοστών και αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων Mk.19 των 40 χιλιοστών, σύστημα καπνογόνων

Η προμήθεια περιλαμβάνει συνολικά 76 οχήματα:

• 63 οχήματα εκδόσεως Μεταφοράς Προσωπικού AAVP-7A1
• 9 οχήματα Διοικητικής εκδόσεως AAVC-7A1
• 4 οχήματα εκδόσεως Περισυλλογής

Με τον αριθμό των 76 οχημάτων καλύπτονται οι συνολικές απαιτήσεις της 32 Ταξιαρχίας Πεζοναυτών και των οργανικών της Ταγμάτων. Τα οχήματα θα παραδοθούν πλήρως ανακατασκευασμένα και ικανά για επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων όπλων, συστημάτων επικοινωνιών και FOS. Πιο συγκεκριμένα, η προμήθεια περιλαμβάνει 63 βαρέα πολυβόλα Μ2ΗΒ των 12,7 mm, πολυβόλα βομβίδων MK-19 των 40 mm, Θερμικά Σκοπευτικά Συστήματα Μ36Ε Τ1, ανταλλακτικά, εξοπλισμό υποστηρίξεως (ειδικές συλλογές αποστολής, εργαλεία, συλλογές πρόσθετης θωρακίσεως ΕΑΑΚ), εκπαίδευση, μη διαβαθμισμένα τεχνικά εγχειρίδια, τεχνικά δεδομένα, μηχανική κυβερνήσεως ΗΠΑ και συμβασιούχου, τεχνική υποστήριξη και συνδρομή (περιλαμβανομένων Τεχνικών Υπηρεσιών Μηχανικής Συμβασιούχου, Ολοκληρωμένη Υποστήριξη Εφοδιασμού, επιστροφή, επισκευή και επαναποστολή επισκευάσιμων ειδών/ εξοπλισμού, εφαρμόσιμο λογισμικό και ιματισμό καθώς και άλλα σχετικά στοιχεία εφοδιασμού και υποστηρίξεως προγράμματος.

Πέραν των οχημάτων, περιλαμβάνεται πρόσθετο κόστος 20.000.000 ευρώ περίπου για την δημιουργία απαραίτητων εγκαταστάσεων στα στρατόπεδα που θα μεταφερθούν τα οχήματα. Δηλαδή όρχοι οχημάτων, υπόστεγα, άλλες υποδομές, ακόμη και ειδική εκπαιδευτική εγκατάσταση με πισίνα για την εξοικείωση του προσωπικού με διαδικασίες διαφυγής από βυθιζόμενο όχημα. Έτσι, το συνολικό κόστος αγγίζει τα 291.000.000 ευρώ και η αποπληρωμή θα γίνει μέσω FMS.

Ιστορικό εκδόσεων οχήματος

Το AAV-7A1 τέθηκε σε υπηρεσία το 1972 κι έχει υποβληθεί σε διάφορα προγράμματα αναβαθμίσεως. Η κύρια αποστολή του είναι η και υπό προστασία θώρακα μεταφορά των αποβατικών στρατευμάτων και εφοδίων από τα πλοία αμφιβίων επιχειρήσεων στην ακτή, και στη συνέχεια η εκτέλεση μηχανοκίνητων επιχειρήσεων.

Το 1982, ανατέθηκε στην FMC να διεξάγει το πρόγραμμα επέκτασης υπηρεσιακής ζωής LVTP-7 (SLEP), το οποίο μετέτρεψε όλα τα LVTP-7 σε AAV7 (AAV-7A1) προσθέτοντας ένα βελτιωμένο σύστημα μηχανών, μετάδοσης και όπλων με σκοπό την βελτίωση της συντηρησιμότητας. Συγκεκριμένα, εγκαταστάθηκε ο κινητήρας Cummins VT400, αντί του GM 8V53T. Επίσης, το υδραυλικό σύστημα ελέγχου κίνησης του πύργου μάχης αντικαταστάθηκε από ασφαλέστερο ηλεκτρικό. Οι αναρτήσεις και οι απορροφητές κραδασμών ενισχύθηκαν, ενισχύθηκε η ασφάλεια των δεξαμενών καυσίμου, προστέθηκε σύστημα παραγωγής καπνού και οκταπλός εκτοξευτής καπνογόνων βομβίδων και νέο σύστημα εξαερισμού.

Το 1987 ξεκίνησε νέο πρόγραμμα αναβάθμισης με την υιοθέτηση του πύργου μάχης UGWS (Up-Gunned Weapon Station) της Cadillac Gage, ο οποίος ενσωματώνει πολυβόλο M-2HB των 12,7 χιλιοστών και αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων Mk.19 των 40 χιλιοστών.

Το 1989 ξεκίνησε η ανάπτυξη της επιπρόσθετης θωράκισης EAAK (Enhanced Applique Armor Kits), η οποία άρχισε να ενσωματώνεται στα οχήματα το 1993 επιτυγχάνοντας την αύξηση της επιβιωσιμότητας κατά βλήματα διαμετρήματος έως 14,5 χιλιοστών και θραυσμάτων βλημάτων πυροβολικού 155 χιλ.

Το 1997 εγκρίθηκε η εφαρμογή του εκτεταμένου προγράμματος αναβάθμισης AAV RAM/RS (Assault Amphibious Vehicle Reliability, Availability, Maintainability/Rebuild to Standard). Στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος AAV RAM/RS τα οχήματα απόκτησαν τον κινητήρα και τις αναρτήσεις των M2 Bradley (τροποποιημένα για τα AAV-7). Η απόσταση του οχήματος από το έδαφος επανήλθε στα 40,6 εκατοστά, ενώ ο λόγος ισχύος προς βάρος επανήλθε στο 17 : 1, από το 13 : 1. Τέλος, μειώθηκε το κόστος και ο χρόνος υποστήριξης και συντήρησης των οχημάτων.

Παρουσίαση οχήματος AAV-7A1

Το AAV-7A1 έχει βάρος 29,1 τόνους και μεταφέρει έως 21 πεζοναύτες ή φορτίου βάρους μέχρι 4.500 κιλών, πέραν του τριμελούς πληρώματος. Μπορεί να επιπλέει σε Κατάσταση Θάλασσας 5 και επιτρέπει στο μητρικό πλοίο να μην πλησιάσει κοντά στην ακτή αποβιβάσεως, καθώς μπορεί να κινηθεί για 20 ναυτικά μίλια μέχρι τις ακτές. Παρόλα αυτά, το AAV-7 δεν είναι πανάκεια, καθώς αναπτύσσει ανώτατη ταχύτητα μόλις 8 ναυτικά μίλια στο νερό, είναι ογκώδες, δεν φέρει βαρύ οπλισμό και δεν προσφέρει σημαντικό επίπεδο προστασίας στους επιβαίνοντες.

Σε πυργίσκο Μ48 φέρεται βομβιδοβόλο Mk19 των 40 mm και βαρύ πολυβόλο Μ2ΗΒ των 12,7 mm. Η θωράκισή του AAV7A1 είναι ελαφρά και ικανή να παρέχει προστασία από βολίδες μέχρι και βαρέων πολυβόλων αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί από πλευράς επιπέδων προστασίας με σύγχρονα οχήματα και πάσχει ιδίως στο μετωπικό τμήμα του οχήματος.

Η πλήρης εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του AAV απαιτεί τη διαθεσιμότητα πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων με δεξαμενή, όπως είναι τα αποβατικά δεξαμενόπλοια (LSD – LPD – LHD – LHA). Δυστυχώς από τον Ιανουάριο του 2000, όταν παροπλίστηκε το αποβατικό δεξαμενόπλοιο (LSD) «ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ» L153, η ΔΑΔ του Αρχηγείου Στόλου δεν διαθέτει παρόμοιο πλοίο. Η χρήση των AAV από τα αρματαγωγά τύπου ΙΑΣΩΝ είναι δυνατή, όμως χωράνε μόνο 16 AAV-7RAM/RS. Τη δεκαετία του 2000 είχαν γίνει επιτυχώς δοκιμές συμβατότητας των AAV με τη χρήση του καταπέλτη των πλοίων, αποδεικνύοντας ότι η πρωραία ράμπα των αρματαγωγών επιτρέπει την καθέλκυσή τους εν πλω μέχρι και σε Κατάσταση Θαλάσσης 3, αλλά και την περισυλλογή τους. Παρόλα αυτά, θεωρείται απαραίτητη η πραγματοποίηση επιθεωρήσεων για να διαπιστωθεί εάν υφίσταται ανάγκη αντικαταστάσεως απαρτίων του συγκροτήματος. Ως προς την πρυμναία ράμπα, έχει κριθεί ότι απαιτεί περιορισμένη δομική επέμβαση προς αύξηση της ανθεκτικότητάς της σε βάρος. Το κόστος για τις σχετικές εργασίες υπολογίζεται σε 300.000 ευρώ.

Η αναβάθμιση της εθνικής δυνατότητας αμφιβίων επιχειρήσεων απαιτεί και την αναβάθμιση της ΔΑΔ με την απόκτηση τουλάχιστον δύο αποβατικών δεξαμενοπλοίων (LSD). Πιθανότερο σενάριο θα ήταν η προμήθεια πλοίων της κατηγορίας από αυτά που πρόκειται να παροπλίσει το Ναυτικό των ΗΠΑ (πχ (τύπου Whidbey Island με μέγιστη δυνατότητα μεταφοράς 64 AAV).

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι με απόφαση του Διοικητή του Σώματος των Αμερικανών Πεζοναυτών τα AAV δεν χρησιμοποιούνται από το 2021 σε προγραμματισμένες επιχειρησιακές αναπτύξεις ή σε αμφίβια εκπαίδευση, με εξαίρεση την αντιμετώπιση κρίσεων. Αυτό σημαίνει ότι θα χρησιμοποιούνται μόνο στη ξηρά, υποβαθμίζοντας τα σε κλασικά τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (ΤΟΜΠ). Η απόφαση αυτή λήφθηκε μετά το θανατηφόρο περιστατικό – δυστύχημα τον Ιούλιο 2020, που αποκάλυψε προβλήματα ηγεσίας και σειρά αστοχιών στο σύστημα εκπαίδευσης και συντήρησης οδηγώντας στον πνιγμό 9 Αμερικανών Πεζοναυτών.

Αξιοποίηση στον ελληνικό χώρο

Στο ελληνικό θέατρο επιχειρήσεων, οι απειλές μπορούν να διακριθούν σε τρεις κυρίως περιπτώσεις:

• απειλή για την κατάληψη ενός μείζονος, κατοικημένου νησιού, όπως είναι η Λήμνος, η Μυτιλήνη, η Χίος, η Σάμος, η Κάλυμνος, η Κως ή η Ρόδος
• απειλή για την κατάληψη ενός μικρότερου μεγέθους αλλά σημαντικού, κατοικημένου νησιού, όπως οι Φούρνοι, η Πάτμος, η Λέρος, οι Λειψοί, οι Αρκοί, η Λέρος, η Νίσυρος, η Τήλος, η Σύμη ή το Καστελόριζο
• απειλή για την κατάληψη μικρών ακατοίκητων νησίδων ή βραχονησίδων

Η αντιμετώπιση της πρώτης απειλής μπορεί και πρέπει να εκπληρώνεται με αυτάρκεια από τις φρουρές των μεγάλων νησιών, χωρίς την αναμονή ενισχύσεων από την ΑΣΔΕΝ. Σε περίπτωση κατάληψης μεγάλου νησιού, η ανακατάληψή του από την ταξιαρχία πεζοναυτών είναι εξαιρετικά απίθανη, καθώς ο εχθρός θα έχει την ευχέρεια να μεταφέρει συνεχώς βαριές δυνάμεις (μηχανοκίνητες ταξιαρχίες) στο νησί.

Στο Αιγαίο Πέλαγος υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός μικρών κατοικημένων ελληνικών νησιών με σχετικά ασθενείς στρατιωτικές φρουρές. Ένα τέτοιο νησί είναι δυνατόν να καταληφθεί αιφνιδιαστικά από ένα συνδυασμό αερομεταφερόμενων και ελαφρών αμφίβιων δυνάμεων, χωρίς προηγούμενη έντονη προπαρασκευή, και χωρίς προηγούμενη μείζονα κινητοποίηση. Αυτό είναι και το κατ’ εξοχή επιχειρησιακό πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι Έλληνες πεζοναύτες.

Εάν το AAV-7 χρησιμοποιηθεί από τους πεζοναύτες ως μέσο για τη μεταφορά των λόχων κρούσεως και βαρέων όπλων από τα αρματαγωγά στην ακτή, αυτό θα σημαίνει ότι λόγω των περιορισμών ταχύτητας και χρόνου, ένα (τουλάχιστον) αρματαγωγό, και πιθανόν περισσότερα, καθώς και τα σκάφη που τα προστατεύουν θα πρέπει να προσεγγίσουν το νησί σε απόσταση τουλάχιστον 5 ναυτικών μιλίων. Πόσο ρεαλιστικό είναι να θεωρούμε ότι μπορεί να γίνει με ασφάλεια η προσέγγιση αυτή, όταν θα κινδυνεύουν από μία συντονισμένη επίθεση εχθρικών αγκιστρωμένων πυραυλακάτων και εχθρικών αεροσκαφών με την προσοχή τους στραμμένη στην περιοχή του νησιού στόχου; Και πόσο ρεαλιστική είναι η προστασία της νηοπομπής αυτής από την ισχυρή εχθρική υποβρυχιακή παρουσία, η οποία θα είναι όλη συγκεντρωμένη κατά μήκος της πορείας του στόλου προς το νησί-στόχο, και ιδίως γύρω από αυτόν;

Σε αντίθεση με τα AAV-7, τα ξεπερασμένα ΑΒΑΚ με ταχύτητα 20 κόμβων στην ίδια κατάσταση θάλασσας και με μικρότερους περιορισμούς χρόνου πλεύσης, μπορούν να καλύψουν στον ίδιο χρόνο τετραπλάσια απόσταση. Αντίθετα, το AAV-7 έχει το πλεονέκτημα ότι βγαίνοντας στη στεριά παραμένει ένα τεθωρακισμένο όχημα, με το πλεονέκτημα ευκινησίας-προστασίας που αυτό παρέχει στο απλό πεζικό. Το πλεονέκτημα αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση αμελητέο, αλλά αμβλύνεται σημαντικά αν ληφθούν υπ’ όψιν ότι για τα περισσότερα νησιά της κατηγορίας αυτής, οι ακτές αποβάσεως που μπορούν να δεχτούν τα AAV είναι πολύ λίγες, πολύ μικρής εκτάσεως, και μόνον ελάχιστα και περίκλειστα δρομολόγια οδηγούν εκτός αυτών.

Τέλος, σε ένα σενάριο τύπου Ιμίων υπάρχει ένα όριο μέχρι του οποίου οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μπορούν να αποτρέψουν με επιχειρησιακά μέσα το ενδεχόμενο κατάληψης ενός τέτοιου διασπασμένου και διάσπαρτου χώρου. Η ελληνική πλευρά έχει προσανατολίσει την 13η ΔΕΕ στο ρόλο αυτό, αλλά αυτή απέχει πολύ από το να έχει τις επιχειρησιακές δυνατότητες ή το δόγμα που έχουν αντίστοιχες δυνάμεις αμφιβίων καταδρομέων των σκανδιναβικών χωρών που διαθέτουν παρεμφερές επιχειρησιακό περιβάλλον και τους αρχετυπικούς αμφιβίους καταδρομείς. Σε κάθε περίπτωση, είναι προφανές ότι αυτό δεν αποτελεί το επιχειρησιακό αντικείμενο των δυνάμεων πεζοναυτών.

7 Ιουλίου 2022