Πτητική Εκπαίδευση

Η εκπαίδευση πληρωμάτων μαχητικών αεροπλάνων είναι μία χρονοβόρα, πολυσύνθετη, δαπανηρή και απαιτητική διαδικασία. Τα τελευταία 30 χρόνια το κόστος εκπαίδευσης αυξήθηκε κατακόρυφα, ιδίως των ιπταμένων που προορίζονται για να επανδρώσουν μαχητικά αεροπλάνα καθώς οι επιχειρησιακές απαιτήσεις τους έχουν αυξηθεί.

Κατά το παρελθόν, τα εξειδικευμένα αεροσκάφη για ρόλους αέρος-αέρος και αέρος – εδάφους/επιφανείας επανδρώνονταν με πληρώματα που διαχωρίζονταν σε 'αναχαιτιστές' και 'βομβαρδιστές'. Με την ένταξη των πρώτων μαχητικών πολλαπλών ρόλων (όπως το F-4 Phantom) η εκπαιδευτική διαδικασία έγινε πολύ πιο σύνθετη και πιο απαιτητική. Οι κατασκευαστές μαχητικών πέτυχαν σημαντική μείωση του φόρτου εργασίας μέσω της ενσωμάτωσης πρωτοποριακών τεχνολογιών και αυτοματισμών στα μαχητικά τρίτης γενιάς, όπως τα συστήματα Fly-By-Wire, οι προηγμένοι αυτόματοι πιλότοι, οι οθόνες απεικόνισης στοιχείων πολλαπλών λειτουργιών (MFDs), τα ευρυγώνια ολογραφικά HUD (Head Up Displays) και τα χειριστήρια φιλοσοφίας HOTAS (Hands On Throttle & Stick).

Παρά τις αλλαγές αυτές, ο φόρτος εργασίας αυξήθηκε ξανά με την ενσωμάτωση πρόσθετων συστημάτων αποστολής, όπως τα ολοκληρωμένα συστήματα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου (Η/Π), ατρακτίδια στοχοποίησης αέρος και εδάφους μέσω ηλεκτροοπτικών, συστήματα ασφαλών επικοινωνιών, καθώς και συστήματα απεικόνισης και στοχοποίησης επί κάσκας (HMD – Helmet Mounted Displays). Έτσι, μετά από μία μικρή περίοδο 'ύφεσης', το προβλημα επανεμφανίστηκε.

Στα μαχητικά τέταρτης και πέμπτης γενιάς έγιναν νέες προσπάθειες μείωσης του φόρτου εργασίας των ιπταμένων, μέσω της υιοθέτησης της φιλοσοφίας sensor fusion. Οι ενδείξεις του ραντάρ, των αισθητήρων ηλεκτροοπτικών, του συστήματος αυτοπροστασίας και Η/Π και του data link παρουσιάζονται συνδυασμένες και υποστηριζόμενες από ειδική ενιαία συμβολογία σε μία και μόνο, μεγάλων διαστάσεων, οθόνη (MFD).

Διαθέσιμα αεροσκάφη

Τα δύο σημαντικότερα προβλήματα το 2020 ήταν οι χαμηλές διαθεσιμότητες των εκπαιδευτικών T-6A Texan II και T-2E Buckeye, καθώς επίσης και το γεγονός ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα πραγματικής επιχειρησιακής εκπαίδευσης εδώ και πολλά χρόνια. Τα Τ-2Ε είναι μεν αεριωθούμενα και μάλιστα δικινητήρια, όμως απέχουν πολύ από τα σύγχρονα επιχειρησιακά (LIFT – Lead In Fighter Trainers) εκπαιδευτικά που προετοιμάζουν τους ιπταμένους για να μεταβούν σε Μοίρες μαχητικών.

Προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, η Πολεμική Αεροπορία στράφηκε στη συνεργασία με την Ιταλική Αεροπορία (ΑΜΙ), αξιοποιώντας στο μέγιστο δυνατό βαθμό στο πλαίσιο ανταλλαγής εκπαιδευόμενων τα T-6A Texan II. Δυστυχώς, και αυτή η λύση σταμάτησε να είναι διαθέσιμη λόγω της χαμηλής πλέον διαθεσιμότητας των τελευταίων.

Τα αεροσκαφη αυτά διαθέτουν ραντάρ ή συστήματα προσομοίωσης ραντάρ, έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν ατρακτίδια στοχοποίησης, διαθέτουν θαλάμους διακυβέρνησης εξοπλισμένους με οθόνες MFD και προηγμένα HUD, χειριστήρια φιλοσοφίας HOTAS. Παράλληλα, στις οπλισμένες τους εκδόσεις έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιούν εκτός από συμβατικές βόμβες και ρουκέτες, πυραύλους αέρος – αέρος, βόμβες κατεύθυνσης λείζερ (LGB), ή GPS, καθώς και πυραύλους αέρος – εδάφους κατεύθυνσης λέιζερ ή IR (υπερύθρων).

Επομένως, το πραγματικό έργο επιχειρησιακής εκπαιδευσης είχε μετατεθεί στις μοίρες μαχητικών, όπου εκτελούνται διαδικασίες στοχοποίησης και αξιοποίησης όπλων αέρος – αέρος και αέρος – εδάφους. Για να κηρυχθούν ετοιμοπόλεμα τα πληρώματα θα πρέπει να συμπληρώσουν τουλάχιστον 200+ ώρες σε F-16, με κόστος 15.000 δολαρίων ανά ώρα. Σε ένα εκπαιδευτικό LIFT (Μ-346, Τ-50, Ηawk, T-7 Redhawk) το αντίστοιχο κόστος δεν ξεπερνά τα 7.000 δολάρια.

Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο Πτήσεων

Κριτήριο	ELBIT	CAE
Κόστος	1.375.000.000 (20 έτη)	1.250.000.000 (20 έτη)
Αεροσκάφος	10 x Μ-346 (μίσθωση)
Ώρες εκπαίδευσης M-346 / έτος	3.200	3.500
Συντήρηση M-346	ΠΑ
Αναβάθμιση M-346	Όχι	Ναι
Ενδιάμεση λύση	Όχι	Ναι - IFTS
Πιστοποίηση ΝΑΤΟ	Όχι	Ναι
Προσαρμογή Προγράμματος Εκπαίδευσης	Όχι	Ναι
Αναβάθμιση εγκαταστάσεων & υποδομών	Όχι	Ναι
Ρίσκο συναλλαγματικής ισοτιμίας	Ναι	Όχι
Ετήσια αναπροσαρμογή	2,65%	2,75%
Χρονοδιάγραμμα πληρωμών	Μη προκαθορισμένο	Προκαθορισμένο
Χρηματοδότηση / Ιδιοκτησία αεροσκαφών	Όχι / ΥΠΕΘΑ	Όχι / ΥΠΕΘΑ
Εγγυητικές επιστολές από ΠΑ	Ναι	Όχι

Για τη δημιουργία του Διεθνούς Εκπαιδευτικού Κέντρου Πτήσεων στην Καλαμάτα η Ελλάδα στράφηκε προς το Ισραήλ (ELBIT) και τον Καναδά (CAE). Η ισραηλινή πρόταση κέρδισε τον διαγωνισμό και το έργο στην 120 ΠΕΑ θα κοστίσει περίπου 1.375.000.000 ευρώ σε βάθος 20 ετών με την μέθοδο της χρονομίσθωσης. Το συνολικό κόστος με ετήσια αναπροσαρμογή ανέρχεται σε 1,746 δισ. ευρώ και με τις νόμιμες κρατήσεις σε 1,853 δισ. ευρώ περίπου. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η γεωπολιτική κατάσταση και φυσικά οι ισχυρές σχέσεις που αναπτύχθηκαν τη δεκατία του 2020 μεταξύ της Αθήνας και του Τελ Αβίβ. Επιπλέον σημαντικός παράγοντας για τη συμφωνία ήταν το brand name της εταιρίας, αλλά και το γεγονός ότι η πανίσχυρη Ισραηλινή αεροπορία την έχει επιλέξει για την εκπαίδευση των πιλότων της.

Τα οφέλη θα είναι άμεσα, καθώς θα αναβαθμιστεί το σύστημα εκπαίδευσης στα ελικοφόρα αεροσκάφη. Οι Ισραηλινοί θα αναλάβουν, επίσης, τη συντήρηση των αεροσκαφών και την αναβάθμιση του συστήματος επίγειας εκπαίδευσης (δηλαδή των προσομοιωτών). Οι πιλότοι θα εκπαιδεύονται στο ολοκληρωμένο σύστημα του νέου εκπαιδευτικού αεριωθουμένου, το ιταλικής κατασκευής Μ-346 (Alenia Aermacchi), ενώ προβλέπεται και η επαναφορά των 25 ελικοφόρων αεροσκαφών Τ-6 σε πτητική κατάσταση αλλά και η δημιουργία όλων των επίγειων υποδομών.

Για το λόγο αυτό, η σύμβαση χαρακτηρίζεται ως εμπροσθοβαρής, καθώς τα πρώτα 4 έτη καταβάλλονται 550.000.000 ευρώ περίπου για την προμήθεια των 10 Μ346, δύο νέων προσομοιωτών για τα Μ346, ενός προσομοιωτή για τα Τ-6, 25 υπολογιστών Ground Based Training και την υλοποίηση όλων των απαιτούμενων έργων υποδομών. Ουσιαστικά στην πρόταση της ισραηλινής ELBIT περιλαμβάνονται οι εξής τρεις διαστάσεις:

• η δημιουργία διεθνούς εκπαιδευτικού κέντρου πτήσεων στην Καλαμάτα με χρηματοδοτική μίσθωση. Ουσιαστικά θα δίνεται η δυνατότητα σε αεροπορίες από άλλες πλευρές της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής να εκπαιδεύονται στην Ελλάδα
• η εταιρεία αναλαμβάνει την παροχή αυτής της υπηρεσίας στους εκπαιδευόμενους πιλότους της ΠΑ, αλλά και άλλων πιθανών αεροποριών του κόσμου, με στόχο η Καλαμάτα να εξελιχθεί σε διεθνές κέντρο εκπαιδευτικών πτήσεων
• η πρόταση της ELBIT παρέχει περίπου 10.000 ώρες πτήσεις για κάθε χρόνο. Προσφέρεται επίσης η αναβάθμιση των διαθεσιμοτήτων των εκπαιδευτικών ελικοφόρων, ώστε αυτά να μην είναι ποτέ κάτω από τον αριθμό των 25 στη διάθεση των Ικάρων. Σήμερα οι διαθεσιμότητες είναι πολύ χαμηλότερες και σπάνια ξεπερνούν το 50% αυτού του αριθμού.

Στον τομέα της συνθετικής εκπαίδευσης, με τη χρήση νέων τεχνολογιών, η Πολεμική Αεροπορία θα έχει τη δυνατότητα να παρέχει ετησίως:

• 3.000 ώρες εκπαίδευσης σε δύο Full Mission Simulator του Α/Φ Μ-346
• 2.800 ώρες εκπαίδευσης, σε κάθε συσκευή Simulation Based Training του Α/Φ Μ-346
• 2.800 ώρες εκπαίδευσης σε κάθε συσκευή Flight Training Device του Α/Φ Τ-6
• 2.800 ώρες εκπαίδευσης σε Part Task Trainer του Α/Φ Τ-6
• 1.200 ώρες εκπαίδευσης σε Training Simulator System για πολυκινητήρια Α/Φ
• 2.800 ώρες εκπαίδευσης σε Computer Based Training System

Η καναδική πρόταση της CAE

Σε ό,τι αφορά στην καναδική πρόταση, τη διαδικασία 'έτρεξε' η CAE για λογαριασμό της κυβέρνησης του Καναδά. Η CAE έχει συσσωρευμένη εμπειρία 70 ετών στο χώρο της αεροπορικής εκπαίδευσης, όντας ένας από τους σημαντικότερους οργανισμούς στο κομμάτι αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η πρόταση της CAE περιλάμβανε την πλήρη υποστήριξη και εκ νέου διάθεση 20 εκ των 25 οπλισμένων T-6A (NTA) και σε δεύτερο χρόνο όλων. Τα 20 T-6Α που παραλήφθηκαν αρχικά και δεν έχουν δυνατότητα μεταφοράς όπλων θα αποσύρονταν, καθώς πληροφορίες αναφέρουν ότι η επαναφορά των περισσότερων σε ενέργεια κρίνεται ασύμφορη. Στο πακέτο της CAE για τα T-6A περιλαμβανόταν επίσης η αναβάθμιση του κύριου εξομοιωτή του T-6A στην Καλαμάτα. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο εξομοιωτής αυτός που αποτελεί κρίσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο, το σημαντικότερο του GBTS, έχει αναβαθμιστεί ήδη μία φορά την περίοδο 2008-2009.

Η προσφορά που κατατέθηκε από την καναδική πλευρά προέβλεπε τη διάθεση 12 εκπαιδευτικών αεροσκαφών τύπου M-346 ή M-346FA (με πλήρεις δυνατότητες μεταφοράς και αξιοποίησης, όπως και τα ισραηλινά), για την παροχή 4.500 ωρών πτήσης κατ' έτος. Περιλάμβανε ανταλλακτικά, παροχή τεχνικής υποστήριξης, πλήρες GBTS, δηλαδή εξομοιωτή, εξομοιωτή διαδικασιών ανάγκης και συστήματα εκπαίδευσης στα συστήματα του αεροσκάφους και τεχνικές πτήσης – τακτικές σε υπολογιστές. Η Πολεμική Αεροπορία ζήτησε αναπροσαρμογή προς τα κάτω και έτσι οι Καναδοί επανήλθαν με δεύτερη προσφορά για οκτώ αεροσκάφη Μ-346 και παραγωγή 3.100 ωρών πτήσης κατ' έτος. Νούμερο επαρκές για την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης 25 ιπταμένων.

Επίσης, η καναδική εταιρεία πρότεινε τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού κέντρου στην Καλαμάτα, του οποίου η λειτουργία θα βασιζόταν σε αυτή του NFTC (NATO Flight Training in Canada) με στόχο την προσέλκυση, εκπαιδευόμενων και από άλλες αεροπορικές δυνάμεις στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

20 Δεκεμβρίου 2020